Дузлылы2ыны4 81м патасланы7 д1режесини4 жо3арылы2ына байланыслы, бул т6рдеги су7лары толы2ы менен усы ма3сетке пайдаланы7 м6мк

Fanning mazmuni, maqsadi va vazifalari 
Qoraqalpog`iston tabiiy geografiyasi kursi pedagogik oliy o`quv yurtlarida, 
shuningdek universitet asosida bilim beruvchi oliy o`quv yurtlarining geografiya, 
tabiatshunoslik va geografiya-iqtisod fakul`tetlarida O`zbekiston respublikasi va 
uning tarkibiga kiruvchi suveren Qoraqalpog`iston respublikasi o`z mustaqilligiga 
erishishi bilan yuqori maktab talabalariga bilim va ta`lim-tarbiya beruvchi asosiy 
o`quv fanlarining biriga aylandi. Demokratik mamlakat tuzish va uning o`quv 
sistemasini yangi dasturlarga mos tashkillashtirishda respublikamizda oliy bilim 
beruvchi o`quv yurtlarining strukturasida geograf mutaxassislar tayyorlashga aloxida 
e`tibor berilgan. Sababi xar bir yuqori bilimli yosh avlod o`z ona tilini, elining 
tarixini 
o`rgangandek, 
o`lkasining 
tabiiy 
geografik 
saloxiyatini 
bilishi, 
mamlakatning ishlab chiqarish soxalarini strukturaviy tuzilishi va xududiy 
joylashishi to`g`risida, shuningdek demografik rivojlanish an`analari bo`yicha 
bashorat qilish orqali tabiiy zonal joylashishlar ta`sirida shakllangan ishlab 
chiqaruvchi kuchlarning rivojlanish qonuniyatlarini echa bilishi zarur. Bundan 
boshqa yosh mutaxassis geografiya kurslarini o`quv va o`rganish orqali uning 

---

o`lkashunoslik tamoyillarini chuqur o`zlashtirishi, shu asosda o`z o`lkasining tabiiy 
boyliklarini xalq xo`jaligiga o`zlashtirish yo`llari xamda ularning zaxiralarini kayta 
tiklash va ko`paytirishga asoslangan qoidalarni o`zlashtirib o`z elining iqtisodiy va 
ijtimoiy rivojlanishiga bog`liq muammolarni echishga qatnashishi xamda yosh 
mutaxassislarni ta`lim-tarbiya berishga erdam berishi shart. Shunga bog`liq oliy 
o`quv o`rinlarining geograf talabalari, o`rta maktablarning geografiya o`qituvchilari, 
o`lkashunoslik va bashorat mairmoqlari bilan shug`ullanadigan idoralarning 
ishchilari uchun tavsiya qilinib, bu fanning bilim berishdagi, o`quv-metodik va 
tarbiyaviy xarakterdagi tushunchalar tavsiya qilinmoqda. Shu kabi kursning tarkibini 
tuzishdagi va ma`lumotlarni izma-iz joylashtirishdagi usullar eng ahamiyatli 
mairmoqlarni, ayniqsa Qoraqalpog`istonning xalq xo`jaligining territorial tuzilishini 
aniqlashda va ishlab chiqaruvchi kuchlarning xududiy joylashishini takomillashtirish 
orqali ekologik inqirozni yumshatishga bog`liq muammolarini echishga imkoniyat 
beradi. Bu birinchidan mutaxassislarga bilim va tarbiya berishda geografik 
ma`lumotlarning qimmatini oshirsa, ikkinchidan o`z elining dunyoning iqtisodiy 
strukturasiga qatnashishi uchun tabiiy saloxiyatini belgilashda asos tuzadi xamda 
yosh mutaxassislarga o`z o`lkasi to`g`risida boy ma`lumotlarni shakllantirishga 
imkoniyat yaratadi. 
Qoraqalpog`iston xozir katta tabiiy boylik resurslariga ega bo`lishiga 
qaramasdan O`zbekistonda sanoatning rivojlanish sur`ati bo`yicha eng keyingi 
o`rinlarni egallaydi, yil sayin ishlab chiqariladigan sanoat maxsulotlarining faqatgina 
1,7-2 %ni etishtiradi. Shuning uchun xozirgi bosh vazifa Qoraqalpog`istonda sanoat 
uchun foydoladiladigan xom ashyo resurslari zaxiralarini o`rganish va uni sanoatda 
foydalanish yo`llarini topishdan iborat. Qoraqalpog`iston sharoitida xalq xo`jaligini 
rivojlantirish uchun bosh rezervlar faqat qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishida emas, 
sanoat ishlab chiqarishlarida xam ko`p uchraydi. 
Shuning uchun barcha zaxiralarni ishga tushirish, ayniqsa, foydoladilmayotgan 
tabiiy resurslarni sanoatda keng foydalanish orqali yil sayin etishtiriladigan 
jamiyatlik unumning xajmini orttirish zarur. 
Shunga bog`liq bu fan Qoraqalpog`istonning tabiiy saloxiyatini xalq xo`jaligida 
foydalanish yo`llari aniqlanadi va kelajakda ishlab chiqaruvchi kuchlarni 
rivojlantirishning asosiy yo`nalishdalari tavsiya qilindi. Bundan boshqada 
respublikada shakllangan xalq xo`jaligining strukturasini taxlil qilish yo`li bilan eng 
qoloq soxalarni, ayniqsa, og`ir sanoatni rivojlantirishda qo`yilaetgan vazifalarni 
ishga oshirish yo`llari ko`rsatildi. 

---