Əbu Əli Həsən ibn Əli Xacə

Bu mənada bir hekayət. Deyirlər ehtiyacı olan adamlardan bir dəstə 
yığıĢıb HarunnərrəĢidə ərizə yazdılar ki: "Biz allah bəndələriyik, böyük adamların 
övladlarıyıq, bəzilərimiz Quran əhli, bəzilərimiz alimik, bəzilərimiz Ģərəf 
sahibiyik, bəzilərimizin əcdadlarının bu dövlətdə haqqı vardır, hamımız 
müsəlmanıq, dinimiz pakdır, bizə də dövlət malından bəzi Ģey çatmalıdır; sən isə 
hər gün öz Ģəhvətini söndürmək üçün dövlət pulunu xərcləyir, bizə isə bir qara 
quruĢ da vermirsən. Bizim də payımızı ayırmalısan, əks-halda o, izzət və cəlal 
sahibi allaha pənah aparıb ona yalvarırıq ki, onun müsəlmanlara rəhmi gəlsin". 
Ərizəni oxuduqda HarunnərrəĢidin halı dəyiĢdi, xüsusi sarayına çəkilib 
həyəcan və iztirab keçirməyə baĢladı. 
Zübeydə onuıı qanıqara olduğunu gördükdə soruĢdu: "Nə olubdur?" 
Əhvalatı Zübeydəyə danıĢdı. Zübeydə dedi: "Bax gör, səndən qabaqkı xəlifələr və 
böyük adamlar allah bəndələri ilə necə rəftar ediblərsə, sən də elə et. Lakin 
Ģübhəsizdir ki, dövlət malı müsəlmanlarındır. Sən isə ondan çox xərcləyirsən. Sən 
müsəlmanların malı ilə elə rəftar et ki, necə müsəlmanlar sənin malın ilə rəftar 
edirlər. Onlar səndən Ģikayət edirsə, haqları vardır" 
Təsadüfən o gecə hər ikisi yuxuda gördü ki, qiyamətdir, xalq hesab 
çəkilən yerə toplanmıĢdır, adamları bir-bir irəli çağırırlar, peyğəmbər ə.s. və s. 
Ģəfaqət edir, sonra behiĢtə sarı aparırlar. Bu zaman bir məlaikə onların əlindən 
tutdu. Dedilər: "Hara aparırsan?" Dedi: "Məni peyğəmbər ə.s. göndərdi, buyurdu 
ki, nə qədər burdayam, qoyma onları mənim yanıma gətirsinlər, utanaram, onların 
haqqında vəsatəq edə bilmərəm, çünki onlar xalqın malını öz malları bilmiĢ, 
müstəhəqləri məhrum etmiĢlər, özləri də mənim yerimdə oturmuĢdular". 
Hər ikisi yuxudan diksindi. Ayıldıqda Harun Zübeydədən soruĢdu: "Sənə 

---

109 
nə oldu?" Dedi: "Mən yuxuda belə və belə gördüm və qorxdum". Harun dedi: 
"Mən də elə görmüĢəm". 
Hər ikisi Ģükr etdi. Sabahısı gün xəzinənin qapısını açdılar, car çəkdilər ki, 
kim müstəhəqdirsə gəlsin payını verək. 
Hər tərəfdən camaat axıĢıb gəlməyə baĢladı, gələnlərin sayı-hesabı yox 
idi. Əmr etdi, yemək-içmək və dolanmaq üçün camaata üç dəfə min dinar verdilər. 
Sonra Zübeydə dedi: "Xəzinə, dövlət malı sənin əlindədır, onun cavabını 
da qiyamətdə səndən soruĢacaqlar. Sən məndən qabağa düĢüb, allahın köməyi ilə 
bəzilərinin könlünü ələ ala bildin. Lakin verdiklərinin hamısı xalqın malı idi. Mən 
isə nə etsəm, allah-taala xatirinə qiyamət günü nicat tapmaq üçün öz malımdan 
edəcəyəm." 
Sonra Zübeydə öz malından bir neçə dəfə min-min dinar payladı, əmr etdi 
Kufə qapısından, Məkkə yolunda hər mənzilbaĢı bir quyu qazdılar. Bu quyuların 
hamısı daĢ, kəc və biĢmiĢ kərpicdən idi. Heç kəs belələrini qazdırmamıĢdı. 
Bunların hamısını ehsan tikdirirdi. Hələ indi də bunlardan çoxu durur. 
Sonra əmr etdi sərhədlərdə qala və istehkamlar tiksinlər, döyüĢçülər üçün 
silah və al alsınlar, torpaqlarının çoxunu vəqfə versinlər. Qalan malından KaĢğər 
sərhəddində möhkəm bir Ģəhər tikdirdi, adını BədəxĢan qoydu. O ətrafda bir neçə 
karvansara tikdirdi. Xarəzm yolunda, Ġskəndəriyyə qapısında və baĢqa yerlərdə 
hasar çəkdirdi, qala saldı, yenə də malından çox qaldı. Əmr etdi Mədinə və 
Beytülmüqəddəsdə xütdamlar arasında paylasınlar.