Əbu Əli Həsən ibn Əli Xacə

Bu mənada bir hekayət. Bir gün Ģəhid Sultan Alp Arslanın (allah onun 
ruhunu Ģad etsin) qulağına çatdırdılar ki, Ərdüm
200 
dehxuda Yəhyanı özünə dəbir 
etmək fikrindədir. Acığı gəldi, çünki demiĢdilər ki, dehxuda batini məzhəbdir. 
Qəbul vaxtı bargahda Ərdümə dedi: "Sən mənim düĢmənim, vətənin düĢmənisən.,, 
Ərdüm bunu eĢitcək yerə yıxılıb dedi: "Ey ağam, bu nə sözdür, mən ağanın kiçik 
quluyam. Mən qulluqda, Ģahı sevməkdə nə günah etmiĢəm?" 
Sultan dedi: "Mənim düĢmənim sən deyilsənsə, bəs nə üçün mənim 
düĢmənimi iĢə götürürsən? " Ərdüm dedi:"O kimdir?" Sultan dedi: "Dəbir 
götürdüyün abəli dehxuda." Dedi: "O kim olur-olsun, gedin o kiĢini buraya 
gətirin." Dərhal gətirdilər. Sultan dedi:"Ay kiĢi sən deyirsən ki, Bağdad xəlifəsi 
haqq deyil? Sən rafızisən
201
". KiĢi dedi:"Mən Ģiəyəm." Sultan dedi: "Ay oğraĢ, Ģiə 
məzhəbi məgər yaxĢıdır ki, sən onunla batinilər məzhəbinin üstünü basdırasan, bu 
pisdir, o daha pisdir." Əmr etdi, çavuĢlar onu döyüb, yarımcan halda saraydan 
bayıra saldılar. Sonra üzünü türklərə çevirib dedi: "Günah bu kiĢiciyəzdə deyil, 
günah Ərdümdədir ki, bu kafiri iĢə götürmüĢdür. Mən dəfələrlə demiĢəm ki, biz 
burada biganəyik, bu vilayəti zorla almıĢıq. Biz hamımız pakizə müsəlmanlarıq, bu 
bağdadlılar isə bədməzhəb və deyləmilərin tərəfdarıdırlar. Bu gün allah-taala 
türkləri ona görə belə hörmətli etmiĢdir ki, onlar təmis müsəlmanlardır, bidət və 

---

118 
natəmiz iĢlərlə məĢğul olmurlar". 
Sonra əmr etdi bir at tükü gətirdilər. Ərdümə bir tük verib dedi:"Qır!" 
Ərdüm alıb qırdı. Onunu verdilər alıb qırdı. Sonra çoxlu tükü bir yerdə hörüb dedi: 
"Qır!" Ərdüm qıra bilmədi. Sonra sultan dedi: "DüĢmən də belədir, bir-bir, iki-iki 
qırmaq olar, elə ki, çoxaldı, qırmaq olmaz. Bu sənin dediyin: "Bu heyvərənin nə 
mövqeyi var ki, dövlətə də bir Ģey edə bilsin?" sualına cavab idi." 
DüĢmən ilə saziĢə gələn özünə və Ģaha xəyanət etmiĢ olar. Özün hər nə 
etməyə ixtiyarın olsa da, Ģah haqqında sayıqlıq və ehtiyatı əldən verib, xaini 
salamat buraxmaq olmaz. Mən sizi qorumalıyam, siz də məni, çünki izzət və calal 
sahibi olan allah məni sizin üzərinizdə böyük təyin etmiĢdir, sizi mənim üstümə 
yox. Bilməlisiniz ki, Ģahın düĢməni ilə dostluq edən, Ģahın düĢmənləri sırasında 
hesab edilər, oğru və müfsidlərlə oturub-duram da o dəstədən saymaq lazımdır. 
Sultan bu sözləri deyərkən xacə imam MüĢəttəb və qazi imam Əbubəkr
202
də orada idilər, üzünü onlara çevirib dedi: "Mənim dediklərim haqqında siz nə 
fikirdəsiniz?" Dedilər: "Sizin buyurduqlarınız allah və peyğəmbər kəlamıdır."