Fizika ixtisosligidan boshqa ixtisosliklar uchun ma’ruza matnlari to’plami So’z boshi

X

Acos


Acos(
 
t

), (9.1) 
bu yerda A - amplituda, 

- tebranish fazasi, 

- doiraviy yoki siklik chastota. 
Tebranish amplitudasi A deb tebranayotgan nuqtaning muvozanatdan 
chetga maksimal siljish kattaligiga aytiladi. Tebranish fazasining fizik ma’nosi 
shundan iboratki, u vaqtning istalgan paytidagi siljishni, ya’ni tebranayotgan 
sistemaning holatini belgilaydi. Fazaning 2

rad o’zgarishiga bir davr T ga 
teng vaqt oraligi mos keladi. Vaqt birligidagi tebranishlar soni n ga chastota 
deyiladi. U T davr bilan shunday bog’langan: 


 
2

T
. (9.2) 
 
Tebranish chastotasining birligi 1 Gers. I Gers chastota bir sekunddagi 
nuqtaning tebranishlariga teng. Garmonik tebranma harakat qilayotgan jismning
V tezligi (9.1) ifodadan vaqt bo’yicha olingan hosilaga teng. 
V 

 x
'
 

 -A si n(
 
t

) . 
(9.3) 
 
Agar (9.1) dan yana vaqt bo’yicha hosila olsak, tebranayotgan nuqtaning 
tezlanishini topamiz: 
W

 x
 '' 

Acos(
 
t

) . 
(9.4) 
YAna (9.1) ifodani sinus orqali ham yozish mumkin va tebranayotgan nuqta 
tezligi va tezlanishi uchun (9.2) va (9.3) ga o’xshash ifodalarni hosil qilish 
mumkin.