Geologiyasi
BURG’ILASH VA QUDUQNI SINASH MATERIALLARINI
Yüklə 1,48 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- __ quduqda bajarilgan ishlar haqida sutkalik axborot
- 4.7. BURG’ QUDUG’INING GEOLOGIK KESIMINI TUZISH VA TASVIRLASH
|
4.6. BURG’ILASH VA QUDUQNI SINASH MATERIALLARINI
GEOLOGIK HUJJATLASHTIRISH Geologik xizmat xodimlari burg’ilash jarayoni hujjatlarini o’z vaqtida va bexato tuzilishiga ahamiyat berishlari lozim. Oldingi boblarda qayd qilinganidek, quduqni burg’ilash boshlanishidan avval texnik loyihasi va smetasi tuziladi. Bunday birlamchi hujjatlar har bir quduq yoki ishlatish quduqlarini burg’ilashda quduqlar guruhi uchun tayyorlanadi. Loyiha texnik va geologik qismlardan iborat bo’lib unga geologik- texnik naryad ilova qilinadi. Birlamchi hujjatlar yuqori tashkilotlar tomonidan tasdiqlangan va qabul qilingan yagona shakl bo’yicha tuziladi, hozirgi vaqtda zamonaviy kompyuter vositalaridan ham keng foydalanilmoqda. Burg’ilashning asosiy geologik hujjatlari quydagilardan: burg’ilash jurnali, kon-geofizik tadqiqotlar natijasida olingan karotaj diagrammalari, kern tavsifi, quduqning umumlashgan kesimidan iborat. Burg’ilash jarayonida eng birinchi tuziladigan hujjatlarga quydagilarni kiritish mumkin: quduqni sutka davomida burg’ilanganligi to’g’risidagi axborot, kollektor 56
xronologik (bajarilgan ishlarni ketma-ket ko’rsatib yozish) tartibda burg’ilash jarayonining borishi, quduqda yuvuvchi suyuqlik harakati, neft, gaz, suv namoyonlanishini kuzatish, mustahkamlash quvurlari birikmasini tushirish va sementlash, uning germetikligini sinash, quvurni perforatsiyalash va qatlamni sinash to’g’risidagi ma’lumotlar yoziladi. Sutkalik axborot sxemasi 4.2-jadvalda berilgan. Har bir quduq uchun quyidagi jarayonlar bo’yicha dalolatnomalar tuziladi va saqlanadi: 1) burg’ilash nuqtasi (joyi)ni topshirish va quduq qazish; 2) quduq burg’ilashni boshlash va tugatish; 3) mustahkamlash quvurlari birikmasini tushirish va sementlash; 4) mustahkamlash quvurlari birikmasining germetikligini sinash; 5) burg’ilash chog’ida qatlam sinagichi yordamida mahsuldor gorizontlarni sinash natijalari; 6) mustahkamlash quvurlari birikmasini perforatsiyalash; 7) quduqni sinash natijalari va sh.k. 4.2-jadval № __ quduqda bajarilgan ishlar haqida sutkalik axborot Rayon____ kon___ 57
Quduq burg’ilash jarayonini kuzatish va geologik kesimni to’liq o’rganish
4.3-jadval Texnik qism M u d d ati Qu d u q t u b i ch u q u rli g i, m Quduqni burg’ilash, m Dolotaning ishlashi Gil eritmasi Quvurlar S u tk a d av o m id a O’y ish Do lo to tu ri va o ’lch am i, m m Bu rg ’il ash v aq ti, so at Ko v las h tez li g i, m /so at Do lo tan in g e y il is h d ara jas i v a x ar ak teri Do lo to m u sta h k am li g in i b ah o las h Na m u n a o li n g an c h u q u rli k Zi ch li k , g /sm 3 Tem p e- ra tu ra , 0 S Qo v u sh -q o q li k , P a·s Qu m m iq d o ri, % S u tk a- li k ch o’k in -d i, % Eri tma ni alma sh ti rish , re ag en t q o’sh ish Tu sh iri sh , m Dia m etri , m m De v o ri q ali n li g i, m m Iz o h q u d u q q a k iri sh d a q u d u q d an ch iq ish d a q u d u q q a k iri sh d a q u d u q d an ch iq ish d a q u d u q q a k iri sh d a q u d u q d an ch iq ish d a k iray o tg an o q im ch iq ay o tg an o q im Geologik qism Quduqning qiyshayishi Bu rg ’il ash o ra lig ’i, m Kern Shlam Gaz, neft, suv namoyonlanishi va eritmaning yutilishi O’lc ha ng an c hu qu rli k, m Bu rc h ak , g ra d u s Az imu t, g ra d u s O’lc ho v usu li Olish c h u q u rli g i, m Olin g an k ern u zu n li g i, m C h iq is h m iq d o ri , % Qisq ac h a li to lo g ik ta v sifi, o rg an ik q o ld iq lar, ara las h m alar S tratig ra fik a jratish Jin sla rn in g y o ti sh e lem en tl ari Qu d u q t u b i ch u q u rli g i, m Sh lam c h iq ish c h u q u rli g ig a k iri ti lg an t u za ti sh , m Qisq ac h a li to lo g ik ta v sifi C h u q u rli g i, m S u y u q lik tu ri De b it i, m 3 /su tk a Na m o y o n la n ish n in g q isq ac h a tav sifi Iz o h 58
C h u q u rlik ass h tab d a, m Kesim k o lo n k asi Jin slar n in g lito lo g ik tav sif i Elektr- karotaj R ad io ak tiv k ar o taj B ur g’ ilas h tezlig i, m /s o at G’ovaklilik, % O’tka- zuvchanlik, m 2 Jin slar n in g g ran u lo m etr ik ta rk ib i Nef tg a to ’y in gan lik , % Su v g a to ’y in gan lik , % Su vn in g sh o’ rlili gi, o Ve KS e gr i c hizig ’i PS eg ri c hizig ’i u m u m iy Och iq v er tik al g o rizo n tal Izoh : Kernogrammada boshqa turdagi tadqiqotlar va kuzatuvlar ma’lumotlari ham berilishi mumkin . 4.7. BURG’ QUDUG’INING GEOLOGIK KESIMINI TUZISH VA TASVIRLASH Quduqni burg’ilash jarayonida to’plangan geologik kuzatuv natijalari hamda mavjud elektr karotaj, radioaktiv karotaj va boshqa tadqiqotlar majmui ma’lumotlaridan foydalanib, qazilgan jinslar xarakterini aniqlash va quduqning geologik kesimini tuzish mumkin bo’ladi. Quduq kesimini tuzishda ochilgan jinslarning litologik tarkibini aks ettiruvchi shartli belgilardan foydalanib, ularni grafik ko’rinishida ifodalash mumkin. Grafikda jinslar litologiyasidan tashqari mos chuqurliklarda neft, gaz va suvning namoyonlanish belgilari, ag’darilmalar, gil eritmasining yo’qotilishi va boshqa geologik ma’lumotlar ko’rsatiladi. SHuningdek, mustahkamlash quvurlari birikmasini tushirish chuqurligi, ularning diametri, sementni ko’tarilish balandligi va sh.k. qayd qilinadi. SHartli belgilardan foydalanib litologiyani shtrixda, stratigrafiyani turli ranglarda (geologiya xaritasida qabul qilingan) ko’rsatish mumkin. Quduq kesimi qalin, yaxshi, uzoq muddat foydalanish mumkin bo’lgan qog’ozda 1:500 yoki 1:1000 masshtabda 4.4-jadvalda berilgan shaklda chiziladi. 4.4-jadval Stra- tigra- fiya Chuqur- lik, massh- tabda, m Litolo- giya, shartli belgilarda Jinslar- ning qalinli- gi, m Elektr va radioaktiv karotaj Jins- lar tavsifi Quduq kons- truktsi- yasi Neft, gaz, suv namoyon- lanishi, ag’darilma- lar va sh.k. 59
tartibda ajratiladi: 1. Svitalar stratigrafik belgilarga ko’ra ajratilib, asosan mikrofauna, makrofauna va kuzatuv ma’lumotlaridan foydalaniladi. 2. Stratigrafik svitalar ichida litologik belgilariga muvofiq qumtosh, gil, qum- gilli, karbonat va boshqa jinslar pachkasi ajratiladi. 3. Litologik pachka jinslari ichida gazli, neftli va suvli gorizontlar ajratiladi. 5. Gorizontlar ichida gazli, neftli, suvli, belgili va sh.k. qatlamlar ajratiladi. Asosiy qatlamlar rim raqamlari, ikkinchi darajalilari esa ― arab harflari bilan belgilanadi. Qatlamlarni metodik jihatdan to’g’ri belgilash quduq kesimini baholash va boshqa quduqlar kesimlari bilan taqqoslashni osonlashtiradi. |