Gidravlikaning o’rganish sohasi va tarixi suyuqliklarning modellari haqida

. Nasoslarning asosiy ko’rsatkichlari

Nasos vaqt birligida so’rgan suyuqlik hajmi Q uning so’rishi yoki sarfi deb ataladi. So’rish , va boshqa birliklarda o’lchanadi. So’rish yoki sarf nasosning unumdorligi deyiladi.

Markazdan qochma nasoslarning sarfi quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi

Q=₁(d₁- z) b₁sin₁

yoki
Q=₂(d₂-z) b₂ sin₂
Bu yerda
_1, ₂ – ish g’ildiragiga kirish va chiqishdagi nisbiy tezliklar; d₁, d₂ - ish g’ildiragining ichki va tashqi diametrlari;  - nasos kuraklarining qalinligi; z – kuraklar soni; b₁, b₂ – kuraklarning kirish va chiqishdagi eni ; _1, ₂ – kuraklarning kirish va chiqishdagi egrilik burchaklari.
Nasosdan o’tayotgan suyuqlikning birlik og’irlikdagi miqdoriga berilgan energiya (boshqacha aytganda nasosdan o’tayotgan suyuqlik oqimi olgan solishtirma energiyasiga) nasosning bosimi deb ataladi va suyuqlik ustunining metrlari hisobida o’lchanadi. N harfi bilan belgilanadi.
Bosim ikki xil usulda aniqlanadi:

1. 
   Nasos qurilmasining o’lchov asboblari ko’rsatuvi bo’yicha (nasos ishlab turganda).
   
2. 
   Suyuqlikka nasos qurilmasi qismlarida berilgan solishtirma energiyalar yig’indisi bo’yicha.
   

Nasosning vaqt birligida bajargan ishi uning quvvati deyiladi. quvvat / , o.k., kvt va boshqa birliklarda o’lchanadi. Nasosning biror vaqtda ko’targan suyuqligi Q kg, bosimi N bo’lsa, uning bajargan ishi:
A = GH;

valga berilgan quvvati:

foydali quvvati:
N_f =  Q H

Foydali quvvatning valga berilgan quvvatga nisbati nasosning foydali ish koeffitsiyenti (FIK) deb ataladi.

2.