Guruh talabasi ning biorganik kimyo fanidan amaliy mashg’uloti namangan 2023

2-Mavzu: Uglevodlarni quruq mevalar ( mayiz, turshak. meva qoqilari)dan ajratib olish va xromatografiya
yordamida o`rganish
2-ish
Kartoshkadan kraxmalning ajratilishi, YU+X yordamida kraxmalning kislotali gidroliz mashsulotlarini o`rganish
Ishning umumiy izoshi. Kartoshkadan kraxmal ajratiladi, suyultirilgan NSl bilan gidroliz qilinadi, suv shammomida qaynash vaqtiga bog`liq ravishda gidroliz darajasi o`rganiladi. Gidroliz darajasi gidrolizatning Lyugol’ reaktivi bilan reaktsiyasi va silikagel’ plastinkalarda YU+X yordamida izoshlanadi.
Jishozlar va reaktivlar. Chinni shovoncha, 100 S-li termostat (suv shammomi), qaytar sovutgich, 0,5 l-li stakan, doka filtr, silikagelli plastinkalar (bor kislotasi bilan tayyorlangan), rezortsinli reaktiv (10 ml 1%-li rezortsin 90 ml 2 n NSl bilan aralashtirib, tayyorlanadi.)
Ishning borishi. Kartoshka atalasimon sholatga keltiriladi, sovuq suvli chini shovonchaga solinadi va doka filtr orqali filtrlanadi. Atalani yana 2 marta sovuq suv bilan ishlanadi va uni tashlab yuborib, olingan suyuqlik 30-40 min qo`yib qo`yiladi, so`ngra eshtiyotkorlik bilan kraxmaldan suv fazani dekantatsiya qilinadi. Kraxmal cho`kmasini 3-5 shajm 10%-li tuz eritmasi bilan 2 marta oqsillar va eriydigan uglevodlardan tozalash uchun ishlanadi, keyin esa shu tuzdan tozalash uchun birnecha marta distillangan suvda yuviladi. Yuvishning oxirigacha borganini Cl^— ioniga reaktsiya bermasligi orqali tekshiriladi. Kraxmal cho`kmasi spirt bilan yuvilib, shavoda quritiladi.
Ajratib olingan kraxmalning suvdagi 1-2%-li eritmasi tayyorlanadi. Kraxmalning 20 ml eritmasiga teng sholida 2 n HCl qo`shiladi va qaytar sovutgich bilan qaynayotgan suv shammomida gidroliz qilinadi. Gidrolizatdan 1 ml-dan 10 min, 1 soat va 3 soat keyin 2 tadan namuna olinadi. Xar bir namuna bilan (1%-li kraxmal bilan HCl qo`shib qizdirilmagan namuna bilan tekshirgan sholda Lyugol’ reaktivi (1,5 % -li kaliy yodda 1,5 % yod bo`lgan eritma) ishtirokida reaktsiya o`tkaziladi. Amiloza yod bilan ko`k, amilopektin esa qizg`ish-binafsha rang beradi, gidroliz mashsulotlarida mal’toza va dekstrinlar rang shosil qilmaydi. Turli vaqtlarda olingan namunalar silikageli plastinkalarda YU+X qilinadi. Bu plastinkalar quyidagicha tayyorlanadi: chinni xovonchada silikagel’ 1g:2ml nisbatgacha1 n H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub> eritmasida aralashtiriladi. Aralashtirishning umumiy vaqti 2 min.dan oshmasligi kerak. Olingan suspenziya gorizontal plastinkaga qo`yiladi, avval xavoda, keyin 110 ^oC da bir soat davomida quritiladi. Xromatografiya quyidagi sistemada olib boriladi: Butanol:atseton: suyuq 4:5:1. +andlarning xolati rezortsin reaktivi yoki 30%-li H₂SO₄ yordamida qizdirib aniqlanadi. Guvoxlar – glyukoza, mal’toza. va saxaroza.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________