Guruh talabasi ning biorganik kimyo fanidan amaliy mashg’uloti namangan 2023

_____________________________
4-Mavzu: Uglevodlarni quruq mevalar ( mayiz, turshak. meva qoqilari)dan ajratib olish va xromatografiya
yordamida o`rganish


3-ish
Saxaroza va kraxmalning kislotali gidrolizi mashsulotlarini YU+X yordamida solishtirish, o`rganish
Ishning umumiy izoshi. Kraxmal qaytar sovutgichli suv shammomida 1 n NSl yordamida qizdirib, gidrolizlanadi, saxaroza sham xuddi yuqoridagi usul bilan va 6 n HCl yordamida 1 soat davomida gidrolizlanadi. 3 ta gidrolizatning uglevodlar tarkibi YU+X yordamida o`rganiladi, gidrolizatlarning efirli ajratmalaridagi furfurol rezortsin reaktivi yordamida aniqlanadi (2 n HCl bilan 0,1 %-li rezortsindan iborat, - betga qaralsin).
Jishozlar va reaktivlar. Kraxmal, saxaroza, xromatografiya uchun kamera, suv shammomi, qaytar sovutgich, rezortsin reaktivi, silikagel’, H₃BO₃, gidroliz uchun kolbalar.
Ishning borishi. kraxmalning suvdagi 2%-li eritmasiga teng shamda 2 n HCl qo`shib, qaytar sovutgichli suv shammomida 3 soat davomida gidroliz qilinadi. Saxarozani xudi kraxmal kabi va parallel ravishda yuqoridagi sharoitda 6 n HCl ta`sirida 1 soat davomida gidrolizga uchratiladi.
3 ta gidrolizatning shar biri kontsentrlangan qon yordamida neytrallanadi va monosaxarid tarkibi aloshida komponentlarni ko`z bilan chamalash orqali aniqlanadi, bunda fruktoza miqdorining o`zgarishiga e`tibor berish kerak. YU+X H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub> va silikageli plastinkalarda butanol:atseton:suv  4:5:1 sistemasida olib boriladi (plastinkalar tayyorlash uchun – betga qaralsin). Guvohlar – saxaroza, glyukoza, mal’toza va fruktoza.
3 ta gidrolizatning sham efir bilan ekstraktsiya qilinadi, suv qismidan ajratilib, buglantiriladi va mineral kislotalar ta`sirida pentoza (fruktoza)-dan shosml bo`lgan furfurol miqdori rezortsin reaktiai yordamida aniqlash. Ko`z bilan chamalab, shosil bo`lgan furfurl miqdori orasidagi farq aniqlanadi.
Xromatogramma rezortsin reaktivi yoki analin reaktivi yo sulfat kislota ishtirokida yoritiladi.