I mövzu: Psixologiyanın predmeti, V ə zif ə L



Yüklə 1,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/36
tarix21.01.2017
ölçüsü1,57 Mb.
#6073
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   36

T
ə
x
əyyülün 2 əsas növü vardır:
 
1)  Passiv (x
ə
yal v
ə
 t
ə
x
əyyül)
 
2)  Aktiv (b
ə
rpaedici v
ə
 
yaradıcı)
 
T
ə
x
əyyül bir psixi proses kimi şə
xsiyy
ə
tin f
əallığı ilə
 
şə
rtl
ə
nir. Bununla 
bel
ə
, t
ə
x
əyyüldən şə
xsiyy
ə
tin 
ətraf mühiti dəyişdirmə
k  m
ə
qs
ə
dil
ə
  h
əmişə
 
istifad
ə
  olunmur.  B
ə
zi  hallarda    t
ə
x
əyyül  aktiv  fə
aliyy
ə
td
ə
n    uzaq  onun 
ə
v
əzedicisi    kimi  çıxış  edir.  Belə
 
hallarda  insan    müvə
ff
ə
qiyy
ə
ti    olaraq 
reallıqdan    uzaq  olan  fantastik  tə
s
əvvürlə
r  sah
əsini    qapılır.  Burada 
fantaziya  h
ə
yatda 
öz    tə
c
əssümünü  tapmayan    surə
tl
ər  yaradır.  Çox  vaxt 
h
əyata  keçirilməsi  mümkün  olmayan    davranış  proqramı  yaratmış  olur. 
T
ə
x
əyyülün  bu  forması 
passiv  t
ə
x
əyyül
 
adlanır.    İnsan  passiv  tə
x
əyyülü  
niyy
ə
tli    olaraq    f
ə
aliyy
ə
t
ə
  g
ə
tir
ə
  bil
ə
r.  X
ə
yal  g
ə
l
ə
c
ə
kd
ə
  real
laşması 
mümkün  olan    arzu  və
  ist
ə
kl
ə
rd
ə
n  ibar
ət  olduğu  halda,  xülya  reallaşması 
mümkün  olmayan,  ağlabatmaz  fantastik    istə
kl
ə
rd
ə
n  ibar
ə
tdir.  Arzu  edil
ə

g
ə
l
ə
c
ə
yin sur
ə
tl
ə
rini yaratmaqdan ibar
ə
t olan  prosesdir. B
ə
z
ə
n x
əyal xırda, 
eqoistik m
əişə
t s
ə
viyy
ə
sind
ə
 olur. M
ə
s
ə
l
ə
n, q
əşə
ng geyinm
ək, şuba almaq 
v
ə
 
s.  müxtə
lif  s
ə
viyy
ə
li  x
əyalları  müqayisə
  ed
ə
r
ə
k    deyirl
ər:  “Əgə
r  x
ə
yal 
uçuşdursa, bir var qartal uçuşu, bir də
 
var toyuq uçuşu”. Xə
yal insana ilham 
verir,  çə
tinlikl
ə
r
ə
 
qarşı  mübariz  olmağa,  gə
l
ə
c
əyi  görmə
y
ə
 
imkan  yaradır. 

Bel
ə
  hesab  edirl
ə
r  ki, 
ə
g
ər  insanın  xəyalı,  arzusu,  tə
x
əyyülü  olmasaydı, 
güman ki, heç bir incə
s
ə
n
ə

ə
s
əri  yaranmazdı, elmi
-texniki k
əşflər olmazdı. 
N
ə
  is
ə
 
sevincli,  xoş  və
  c
əlbedici,  şirin  şeylə
r  v
ə
  hadis
ə
l
ə
r  bar
ə
sind
ə
 
x
əyallara  dalmaq    bütün  insanlara  xasdır.  Lakin  xülya
 
insanın  tə
x
əyyül 
prosesind
ə
 
üstünlük  təşkil  edə
rs
ə,  bu  qüsurlu  bir  haldır  və
  passivlik 
ə
lam
ətidir.    Əgə
r  insan  passivdirs
ə,  daha  yaxşı    gə
l
ə
c
ək  uğurunda 
mübarizə
 
aparmırsa, indiki həyatı çə
tin v
ə
 
qüssə
lidirs
ə
, o, tez-
tez özü üçün 
aldadıcı, uydurulmuş həyat  yaradır ki, bu da onun tə
l
əbatlarını ani olaraq  
t
əmin  etmiş  olur.  Passiv  tə
x
əyyül  niyyə
tsiz  d
ə
 
yaradıla  bilə
r.  Bu, 
ə
sas
ə

şüurun  ikinci  siqnal  sisteminin  fə
aliyy
ə
ti 
z
ə
ifl
ə
dikd
ə,  müvə
qq
ə
ti 
f
ə
aliyy
ətsizlik  yarandıqda,  mürgülə
m
ə,  affekt  halında,  yuxuda,  şüurun 
pataloji pozğunluğu zamanı baş verir. 
 
Passiv t
ə
x
əyyüldə
n f
ə
rqli olaraq  aktiv t
ə
x
əyyül
  b
ərpaedici yaradıcı 
olmaqla meydana  çıxır, düşüncə
 v
ə
 iradi  f
ə
aliyy
ə
tl
ə
 
bağlı olur. 
 
T
ə
svir
ə
 
müvafiq  sürə
tl
ərin  yaradılmasını 
t
əşkil  edə
n  t
ə
x
əyyül 
b
ə
rpaedici t
ə
x
əyyül
 
adlanır. Tə
dris 
ə
d
əbiyyatı və
 b
ə
dii 
ə
d
əbiyyatın 
qiray
ə
ti 
zamanı,  coğrafi  xə
rit
ə
l
ə
r  v
ə
  tarixi  hadis
ə
l
əri  öyrə
n
ə
rk
ə
n  h
ə
min 
m
ə
nb
ə
l
ə
rd
ə
ki  cism  v
ə
  hadis
ə
l
ə
rin    t
ə
x
əyyüldə
 
canlandırılması    bə
rpa 
edilm
ə
si  daim  z
ə
ruri  olur.  B
ə
rpaedici  t
ə
x
əyyül  tə
lim  prosesind
ə
   
xüsusilə
 
ə
h
ə
miyy
ə
tli rola malikdir.  
T
əlim  materialını  öyrə
n
ə
rk
ən  şagird  hadisə
l
ə
ri  t
ə
x
əyyülündə
 
canlandırır.  Yaradıcı  tə
x
əyyül  bə
dii 
ə
s
ə
rl
ə
ri  oxuyark
ən  mühüm  ə
h
ə
miyy
ə

k
əsb edir. şagird onun  kömə
yi il
ə
 
ə
s
ə
rin q
ə
hr
ə
m
anlarını, hadisə
l
ə
ri, t
ə
svir 
onunan yerl
əri “canlı şə
kild
ə
 
görür”. 
 
B
ə
rpaedici  t
ə
x
əyyüldə
n  f
ərqli  olaraq  yaradıcı  tə
x
əyyül  yaradıcı 
f
ə
aliyy
ə
t  prosesind
ə
 
müstəqil  şə
kild
ə
  yeni  sur
ə
tl
ərin  yaradılmasıdır. 
Yaradıcı    fə
aliyy
ə
t  orjinal  v
ə
  d
ə
y
ə
rli  m
əhsulların  hazırlanması,  ictimai 
ə
h
ə
miyy
ə
tli f
ə
aliyy
ə
tdir. 
 
Yaradıcı fə
aliyy
ə
tin m
ə
nb
ə
yi  ictimai 
ə
h
ə
miyy
ə
ti olan, bu v
ə
 ya dig
ə
r  
m
ə
hsula  yaranan  t
əlabatdır.  Yaradıcı  tə
x
əyyül  ə
m
ə
k  f
ə
aliyy
ə
ti  prosesind
ə
  

ə
m
ə
l
ə
  g
ə
lir,  elmi,  texniki,  b
ə
dii  v
ə
 
s  kimi  yaradıcı  fə
aliyy
ə
tin 
ayrılmaz 
c
ə
h
ə
tl
ə
rini  t
əşkil  edir.  Orjinal  də
y
ə
rli  m
əhsullarında  reallaşdırılan  yeni 
sürə
tl
ərin  müstəqil  yaradılmasını  tə
min  ed
ə
n  t
ə
x
əyyül  yaradıcı  tə
x
əyyül
 
adlanır.  Tə
x
əyyül  prosesləri  bir  sıra  psixi  proseslə


 
qavrayış,  hafizə
  v
ə
 
t
ə
f
əkkür  proseslə
ri  kimi  t
ə
hlil-t
ə
rkib  m
ə
zmununa  malikdir.  M
ə
lumdur  ki, 
qavrayış və
  hafiz
ə
    prosesl
ə
rind
ə
 
aparılan təhlil obyektin  bir çox mühüm, 
ümumi  ə
lam
ə
tl
ə
rini    f
ə
rql
ə
ndirm
ə
k,  hifz  etm
ək,  mühüm  olmayanları  atmaq 
imkanı verir.   Yaradıcı tə
x
əyyül psixi proses kimi  bə
rpaedici t
ə
x
əyyüldə

daha    mürə
kk
ə
bdir.  H
ər  hansı    bir  əşyanın,  modelin,  sxemin    surə
tinin 
yaradılması,  onun  özünün  yaradılmasından    daha  mürə
kk
ə
bdir.  Bununla 
yanaşı,  bə
rpaedici  t
ə
x
əyyüllə
 
yaradıcı  tə
x
əyyül  arasında    kə
skin  s
ə
dd 
qoymaq da mümükün deyil. Aktyor ro
lun mahiyy
ə
tin
ə
 
uyğun surət yaradır, 
ifaçı
-
musiqiçi hazır ə
s
ə
ri  ifa  edir.  Y
əni onlar başqası tə
r
ə
find
ən yaradılmış  
ə
s
ə
r
ə
 
öz yaradıcılıqlarını ə
lav
ə
 edirl
ə
r.  
T
ə
x
əyyülün  tə
hlil-t
ərkib  meyli    artıq  bə
rq
ərar  olunmuş,  hifz  olunmuş 
t
ə
s
əvvürlə
ri  d
əyişdirmə
kd
ə
n    ibar
ə
tdir  ki,  bu  da  tamamil
ə
  yeni,   
ə
vv
ə
ll
ə

meydana  g
ə
lm
əmiş  situasiyanın,  modellərin  yaradılmasına  gətirib  çıxarır. 
M
ə
s
ə
l
ən, Köhnə
 
tanışı  illər keçsə
  d
ə
, geyimi, sif
ə
t cizgil
ə
ri  d
əyişsə
 d
ə
  biz 
onu tanıya bilirik. Tə
x
əyyül  və
 
fantaziya real gerçə
kli
yin yeni, gözlə
nilm
ə

ad
ə
t edilm
əmiş birləşmə
 v
ə
 rabit
ə
l
ə
rd
ə
 
inikasıdır. 
 
T
ə
x
əyyül  prosesində
  t
ə
s
əvvürlə
rin  birl
əşdirilmə
si  (t
ərkib  olunması) 
müxtə
lif formalarda h
əyata keçirilir.
 
Sur
ə
tl
ə
rin  t
ə
rkib  edilm
ə
sinin 
ən  elementar  forması 
aqqlyutinasiya 
adlanır. 
 
Aqqlütinasiya  real    hə
yatda  bir-birin
ə
  birl
əşmə
y
ən  müxtə
lif 
keyfiyy
ə
tl
ə
rin,  xass
ə
l
ə
rin,  hiss
ə
l
ə
rin  bir-birin
ə
 
“yanışdırılması”dır.    Bir  çox 
nağıl  surə
tl
ə
ri 

  su  p
ə
risi,  div,  t
ə
p
əgöz,  ə
jdaha  bel
ə
 
yaradılır.  Bundan 
texniki v
ə
 
elmi yaradıcılıqda da istifadə
 olunur.  

T
ə
x
əyyül  surə
tl
ə
rinin  sintezind
ə
    hiperbolizasiya 
da  mühüm    yer 
tutur.    Bu  cismin  real  ölçülə
rinin  d
əyişdirilmə
si-
böyüdülmə
si  v
ə
  ya 
kiçildilməsidir. (Dağ boyda yekə
 adam v
ə
 
cırtdan).
 
Fantaziya  sur
ə
tl
ərinin yaradılmasında mühüm olan  yollardan biri 
d
ə
  
h
ər  hansı  ə
lam
ə
tin  k
əskin  şə
kild
ə
 
qabardılaraq  nə
z
ə
r
ə
 
çatdırılmasıdır. 
(k
əskin karikaturalar, dostluq jarşları).
 
T
ə
x
əyyül  surə
tl
ərinin  yaradılmasında 
sxematikl
əşdirmə
 
mühüm  bir 
elementdir.  R
əssam  naxış  elementlə
rini  bitkil
ə
r  al
ə
mind
ən  götürüb 
ornamentl
ər yaradır. Bu amildən xalçaçılıqda da geniş istifadə
 olunun.  
Tipikl
əşdirmə
  - 
eyni  növlü  faktlarda    müşahidə
 
olunan  mühüm 
c
ə
h
ə
tl
ərin ayırd edilmə
si v
ə
 konkret sur
ə
td
ə
 t
ə
c
əssüm etdirilməsidir.  (Hacı 
Qara v
ə
 s.). 
Yaradıcı  prosesdə
 
çoxsaylı  assosiasiyaların
 
olması  zə
ruridir. 
L.N.Tolstoyun  yazıçının  “Anna  Karenina”  romanı  üzə
rind
ə
 
işlə
m
əsini  öz 
gündə
liyind
ə
 
əks etdirmişdir.
 
T
ə
x
əyyülün 
fizioloji 
əsasını
 
böyük  yarımkürə
l
ərin  aşağı  şöbə
l
ə
ri 
t
əşkil  edir.  Hipotalamus  lambik  sistem,  beyin  kötüyü.  (Lambik  sə
rh
ə

dem
ə
kdir). 
İsteriya xə
st
ə
l
ə
ri 
–İ.Xristosun çarmıxa çə
kilm
ə
si.  
Flober- 
xanım Bovari.
 
Didaktigen x
ə
st
ə
lik 

 
müəllimin sarsıdıcı sözü.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
VII  Mövzu:
 
 
Emosiya, hissl
ə
r v
ə
 irad
ə
 
 
 
 
 
 
 
PLAN: 
1.  Emosiya v
ə
 hissl
ər haqqında anlayış.
 
2.  Hissl_ə_r'>Hissl
ə
rin fizioloji 
əsasları. Onların siqnal, kommunikativ və
 
t
ə
nzimetm
ə
 
funksiyaları.
 
3.  Hissl
ərin keçirilmə
 
formaları. Emosiyalar. Əhvallar. Affektlə
r. Stres. 
Frustrasiya halları.
 Ali hissl
ə
r v
ə
 
onların mə
zmunu. 
4. 
İradə
nin psixoloji s
ə
ciyy
əsi. İradi insanın fəallığının xüsusi forması 
kimi. 
5. 
İradi iş və
 
onun strukturu.Şə
xsiyy
ə
tin iradi keyfiyy
ə
tl
ə
ri. 
 
     
ƏDƏBİYYAT:
 
1. 
Ə.S.Bayramov, Ə.Ə.Əlizadə. Psixologiya. B., “Çinar
-
çap”, 2002. 
 
2. 
Ümumi  psixologiya.  (A.V.Petrovskinin  redaktorluğu  ilə).  B.,  “Maarif”, 
1982. 
3. 
Общая психология. (Под. ред. В.В. Богословского, А. Г.Королева, 
А.А.Степанова) М., «Просвещение, 1981.
 
4. 
Р.С.Немов. Психология. М., «Просвещение», 199
0. 
5. 
R.İ.Əliyev. Psixologiya. Bakı, “Nurlan”, 2008. sə
h 251-254. 
6. 
Ə.Ə.Əlizadə.  İdrak  proseslə
ri  v
ə
  hissl
ə
r.  Psixopedaqoji  m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
r. 
Bakı, 2006
 
7.  Ps
ixologiya.  Prof.S.İ.Seyidov  və
 
prof.  M.Ə.Hə
mz
ə
yevin  elmi 
redaktorluğu ilə. Bakı,2007
 
 
 
İnsan  ə
traf  xarici  al
ə
min  cism  v
ə
  hadis
ə
l
ə
rini  qavrayark
ə
n  onlara 
qarşı  passiv  seyrçi  münasibə
tind
ə
  olmur,  h
ə
m  d
ə
 
müə
yy
ə
n  t
ə
rzd
ə
  onlara 
öz  baxışlarını,  münasibə
tini  bildirir.  B
ə
zi  hadis
ə
l
ə
r  insanda    sevinc,  f
ə
r
ə
h, 
dig
ə
rl
ə
ri  nifr
ə
t  v
ə
  qorxu  v
ə
 
ya  etinasızlıq  münasibəti  yaradır.  Biz 
qarşılaşdığımız    bəzi  adamlara    hörmə
t  v
ə
  ehtiram  b
ə
sl
ə
yir,    dig
ə
rl
ə
rin
ə
 

nifr
ə
t b
ə
sl
əyir,  üçüncü qrup insanlara  qarşı etinasız, soyuqqanlı və
 laqeyid 
münasibə
t  b
ə
sl
əyirik.  İnsan  özünün  bə
zi  h
ə
r
ə
k
ə
tl
ə
rin
ə
 
görə
 
qürur  və
  ya 
iftixar hissi keçirir, başqa hə
r
ə
k
ə
tl
ə
rin
ə
 
görə
 
utancaqlıq, vicdan əzabı və
 ya 
h
əya hissi keçirir.
 
 
Sevinc,  k
ə
d
ə
r,  qorxu,  h
əya,  günah,  mə
h
ə
bb
ət,  şübhə
  v
ə
 
s.  bütün 
bunlar  varlıq
  v
ə
  hadis
ə
l
ə
r
ə
 
insanın    münasibə
tl
ə
rinin,  onun  daxili 
yaşantılarının inikasıdır. 
 
 
Psixologiyada hiss
ə
l
ə
r
ə
 bel
ə
 bir t
ə
rif verilir: 
 
İnsanın ə
traf xarici al
ə
min cism v
ə
 hadis
ə
l
ə
rin
ə, başqa adamlara 
v
ə
 
özünə
 
münasibə
td
ə
 
ə
ks olunan  emosional v
ə
ziyy
ə
t hissl
ə

adlanır.
 
 
Gündə
lik  h
ə
yatda  v
ə
  b
ə
dii 
ə
d
əbiyyatlarda  biz    hiss  sözünə
  tez-tez 
rast  g
ə
lirik.  B
ə
z
ən  insanın  duyğularını,  hə
v
ə
s  v
ə
 
arzularını,  bə
z
ə
n  is
ə
 
d
ə
rketm
ə
  f
ə
aliyy
ətini  hiss  adlandırırlar.  Əslində
  is
ə

“hiss”
 
sözü  bir  elmi 
termin kimi canlı varlıqların  
beynind
ə
 t
əlabatların  ödə
nilm
ə
sin
ə
 
münasibə
ti 
ə
ks  etdir
ə
n  emosional  v
ə
ziyy
ətin  inikasıdır.  Duyğular  hissi  idark  forması 
olduğu halda, hisslə
r emosional v
ə
ziyy
ətin, varlığın inikasıdır. 
 
 
Emosiyalar  nisb
ə
tin    b
ə
sit  hissl
ə
rdir,  hissl
ərin  keçirilmə
 
formasıdı
r. 
Klakin emosiyaları heç də
 
insanın bəsit instinktiv  davranış formaları,  tə
bii 
t
əlabatlarının  (aclıq,  susuzluq,  cinsi  hə
v
ə
s  v
ə
  s.)  t
əzahürlə
ri  il
ə
  
b
ə
sitl
əşdirmə
k  olmaz,  m
ə
s
ə
l
ə
n,  v
ə
t
ə
np
ə
rv
ərlik,  övlada,  anaya  mə
h
ə
bb
ə
t, 
h
əya,  şə
r
ə
f,  namus,  l
ə
yaq
ə
t,  borc  v
ə
 
s.  kimi    yüksə
k  sosial  m
ə
zmunlu 
hissl
əri    emosiyalarla  bir  sıraya  qoymaq  mümükün  olmadığı  kimi,  ə
slind
ə
 
b
ə
d
ən  insanın   
ali  hissl
ə
rinin   
keçirilməsi  zamanı  emosiyaların    baş 
verdiyini  d
ə
  danmaq  olmaz.  M
ə
s
ə
l
ə
n,  rus  t
ə
bi
ətşünası  Timiryazev  
fotosintez hadis
ə
sini  k
əşf etdikdə
n sonra,  labaratoriyada sevincind
ən uşaq 
kimi atılıb
-
düşmüş, rəqs etmişdir.  A.S.Puşkin, “Boris Qodunov”  poemasını 
yazıb qurtardıqdan  və
 
əlyazmanı oxuduqdan sonra gözlə
rin
ə
 
inanmamış, 
“Ay səni Puşkin” deyə
 
qürrə
l
ənmişdi.
 
 
Emosiyalar 
oprqanizmin  energetik imkanlarının sə
f
ə
rb
ə
rliy
ə
 
alınmış 
t
əzahürüdür.  Onlar  oyun,  idrak,  yaradıcı,  tə
lim,  idman,  istehsalat-
ə
m
ə
k  v
ə
 

s.  kimi    f
ə
aliyy
ə
t  sah
ə
l
ə
rind
ə
 
özünü  aydın  əks  etdirir.  İdmançının  qə
l
ə
b
ə
 
sevincini buna  konkret nümunə
  
göstə
rm
ə
k olar. 
 
Hissl
ə

ətraf  mühitdə
 
baş  verə
n  hadis
ə
l
ə
rd
ən  hansının  insan 
şə
xsiyy
ə
ti 
ə
h
ə
miyy
ətin olduğunu bildirə
n siqnallar sistemidir.  
 
Emosiyalar öz mə
nb
ə
yin
ə
 
görə
 hissl
ə
rd
ə

ə
vv
əl yaranmışdır.  Onların 
əsasında  insanın    üzvi
-ibtidai  t
ə
l
əbatları  durur.    Təmin  edilmiş
  t
ə
labatlar 
insanda  müsbə
t emosional v
ə
ziyy
ə
tl
ər (razılıq, mə
mnunluq, sevinc), t
ə
min 
edilm
əmiş  tə
labatlar  is
ə
  m
ənfi  emosiyalar  (narazılıq,  kə
d
ər,  qüssə
,  nifr
ə
t, 
inciklik v
ə
 
s.) yaradır. 
Hissl
ə
r sosial m
ə
zmuna malikdir. 
Onların əsasında
 
birg
əyaşayış  zə
minind
ə
 
insanlar  arasında  meydana  çıxan  münasibə
tl
ə

ictimai-sosial t
ə
l
ə
batlar durur.  
 
İnsanın  həyatında  emosiya  və
  hissl
ə
rin  rolu  v
ə
 
ə
h
ə
miyy
ə
ti  olduqca 
böyükdür.  Onlar  insan  ömrünün  rə
ngl
ə
ridir.  Emosiya  v
ə
  hissl
ər  insanı 
f
ə
aliyy
ə
t
ə
  t
ə
hrik  edir,  t
ə
limd
ə

ə
m
ə
kd
ə
  v
ə
 
yaradıcı  fə
aliyy
ə
td
ə
  meydana 
çıxan çə
tinlikl
ərin aradan qaldırılmasının təminatçısı rolunda çıxış edir. 
 
 
Emosional  c
ə
h
ə
td
ə
n  h
ə
y
əcan  doğuran  hekayə
  v
ə
 
roman,  şer  və
 
inc
ə
s
ə
n
ə

ə
s
ə
rl
əri, musiqi  insanın  ə
hvali-ruhiyy
əsini  yüksəldir,  qavrayış  və
 
t
ə
f
əkkürün  hüdudlarını  genişləndirir.  Darıxdırıcı  və
 
ya  yorucu,  cansıxıcı 
t
ə
sirl
ə
r  insanda                apatik    v
ə
ziyy
ət  yaradır,  mə
nfi  emosional  hallar 
doğurur.  Hisslə
r  h
əmişə
 
konkret  bir  adamın  yaşantıları,  daxili  halə
tinin 
t
əzahürlə
rind
ə
n  ibar
ə
tdir.  Onlar  s
ə
b
ə
bsiz  olmur  v
ə
 
ciddi  şə
kild
ə
 
Yüklə 1,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin