"İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir". "Biz neft kapitalını insan kapitalına çevirməliyik"

1.İnnovasiya və onun iqtisadiyyatda rolu

 

Ən  sadə  təriflə  desək  innovasiya  fərqli,  yeni  fikirlərin  düşünülməsi  və  bunların  həyata 

keçirilməsidir.  Hansı  ki,  bu  fikirlər  əvvəllər  həll  olunmamış  problemləri  həll  etməyə  ya  da  va  rolan 

fikirlərin,  xidmətlərin  istifadəyə  yararlı  olmasına  yardım  edir.  Bu  innovative  fikirlərin  həyata 

keçirilməsi,  yeni  məhsulların  hazırlanması  və  satilması  ilə  innovasiya  baş  vemiş  olur.  İnnovasiya 

dedikdə, istehsala tətbiq yöntəmi ilə yanaşı ondan gələn gəlir də nəzərdə tutulur. Bir sözlə innovasiya 

yeni ideyaların istehsal prosesindən keçib bazarda dəyər qazanmasıdır [3]. 

 

 

 

Innovasiyanın  baş  verdiyi  zaman  dilimi  isə  elmin  iqtisadiyyat  və  cəmiyyət  üçün  faydalı  olan 

dəyərə çevrilməsindən ibarət olur. Yəni bu zaman dilimində innovative düşüncələrə malik olan şəxslər 

yeni fikirlər ortaya çıxarırlar. 

THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

41  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

Innovasiya prosesi mərhələləri 

- mövcud olan problemin yeni texniki həllini tapmaq 

- elmi araşdırmaların və təcrübə işlərinin aparılması 

- satışın hazırlanması və təşkili 

- yeni brendlərin bazarda yertutması [6]. 

İnnovasiyanın cəmiyyət, müəssisələr və ölkə iqtisadiyyatı üçün bir sıra müsbət nəticələr yaradır. 

Müəssisələrə  yönəlik  nəticələrə  rəqabət  üstünlüyünü  təmin  etməsi,  səmərəliliyin  artımı,  mənfəətin 

artması,  xammalın  effektiv  istifadə  olunması,  keyfiyyətin  artması,  informasiyanın  iqtisadi  dəyərə 

çevrilməsi, müştəri məmnuniyyətinin maksimuma çatdırılması, istehsal müddətlərinin qısaldılması və 

tullantıların minimum çatdırılmasını missal göstərmək olar. 

Cəmiyyət  və  iqtisadiyyata yönəlik  nəticələr:  həyat  standartının  yüksəldilməsi,  davamlı  iqtisadi 

böyümənin  təmin  olunması,  məşğulluğun  artması,  sahibkarlığın  artması,  xaricdən  asılılığın  azalması 

və s.[6] 

İnnovasiyaların  inkişafı  və  tətbiqi  ilə  bir  sıra  ciddi  dəyişikliklər  baş  verəbilər.  Belə  ki.ortaya 

çıxan innovative nəticələr bir çox problem köklü şəkildə aradan qalxmasına səbəb olabilər. Məsələn, 

internetin kəşf olunması və tətbiqi İKT sahəsində inqilaba səbəb olmuşdur. 

Yeni və innovative fikirlər sahibkarlıq fəaliyyətlərini inkişaf etdirir. Yeni sahibkarlıq sahələrinin 

yaradılması və həyata keçirilməsi sənayenin inkişafı deməkdir. Nəticədə isə ölkə iqtisadiyyatı inkişaf 

edir. [5] 

Əgər bir firma yuyulduqdan sonra ütülənməyəcək parçalar istehsal edirsə, başqa bir firma daha 

çox  məhsul  verən,  xəstəliklərə  davamlı  bitki  toxumları  hazırlayırsa,  uşaqların  yumurtanı  sevə-  sevə 

yeməsi  üçün  onları  daha  diqqət  çəkəcək  formaya  salırsa  bu  zaman  innovasiya  baş  verir.  Ya  da 

xəstəxana  ora  gələn  xəstələrin  müayinə  nəticələrini  öz  internet  ünvanında  yayımlayırsa  bu  da  elə 

innovasiyadır.  İnnovasiya  yenilik  mənasına  gəldiyi  üçün    yeni  fikirlər  nəticəsində  ərsəyə  gələn 

məhsullar digərlərini ötüb keçir və daha çox müştəri qazanır Hansı ki,ərsəyə gələn bu məhsullar istər 

xarici, istərsə də daxili bazarda əvvəlkilərdən daha baha qiymətə satılıb ölkə büdcəsinə, iqtisadiyyatına 

öz  tövhəsini  verir  və  iqtisadiyyatın  inkişafında  rol  oynayır.  Misal  üçün  NESLE    firması  Türkiyədən 

aldığı findiğı istehsal prosesindən keçirərək və dəyər zincirinə qataraq dəfələrlə artıq pul qazanır. 

Dünya İqtisadiyyat Formunun etdiyi araşdırmalara görə son illərin rəqabət gücü ən yüksək olan 

ölkəsi Finlandiyadır. Bəs bu səviyyəyə çatmaq üçün Finlandiya ölkə olaraq nəe tmişdir? 

Finlandiya innovasiyaya etdiyi yatırımla güclü bir iqtisadiyyata malik cəmiyyət yaratdı. Belə ki, 

Fin höküməti, təqribən 20 il öncə innovasiyaya böyük qaynaqlar ayırmağa başladı. Bu investisiyalar, 

iqtisadiyyatın  zəif  olduğu  vaxtlarda  da  davam  etdi.    1990-  cı  ilin  əvvəlində  yaranan  kriz  bununla 

azaldıldı..  İqtisadi  krizdən  sonra  təhsil  və  araşdırma  programı  həyata  keçirilməyə  başladı.    Bu 

programın  hədəflərindən  biri  də    universitetlər  və  şirkətlərarasında  güclü  bir  əlaqənin  qurulmasıidi. 

Beləliklə  meşəçilik  və  əkinçiliyə  əsaslanan  iqtisadiyyatın  yerinə  innovasiya  əsaslı  iqtisadiyyat 

formalaşmağa başladı. 2000- ci ildən etibarən  elm və texnologiya sahəsi Finlandiya iqtisadiyyatının 

əsas  hissəsinə  çevrildi.  İnnovasiya  iqtisadiyyatın  hər  bir  sahəsində  dəstəklənməyə  başladı  .Nəticə 

olaraq,  1985-  ci  illərdə  adambaşına  düşən  milli  gəlir  10.470  dollar  idisə,  2004-  cü  ildə  isə  29  000 

dollara yüksəldi.Bu misalla biz bir daha innovasiya əsaslı iqtisadi inkişafın şahidi oluruq. İnnovasiya, 

texnoloji tərəqqi elm və texnologiya sahələrindəki irəlləyişlərdən asılıdır. Bu səbəbdən, elmi biliklərin 

tədris  olunduğu  universitetlərdə  fundamental  araşdırmalarlayanaşı,  tətbiqi  araşdırma  fəaliyyətləri  də 

həyata keçirilməlidir. Universitetlərdəki bu elmi fəaliyyətlərin reallaşdığı, yeni təşəbbüslərin yarandığı 

və universitet-sənaye əməkdaşlığının yaşandığı yerlər texnopark kimi tanınır. 

Texnopark,  innovasiya  və  kəşf  sahiblərinin  müvəffəqiyyət  qazana  bilməsi  üçün  münasib  iş 

şəraiti  yaradan,  şirkətləri,  yeni  təşəbbüskarları  bir  araya  gətirən,  universitet  və  sənayə  arasında 

əməkdaşlıq yaradan bir  sistemdir. Digər bir ifadə ilə texnopark, universitet və araşdırma mərkəzləri 

ilə bilik, insan kapitalı və qabaqcıl texnologiyaya əsaslanan sənaye şirkətlərinin əməkdaşlığını nəzərdə 

tutan, sistem daxilindəki şirkətlərə texnologiya transferi və ya menecment mövzusunda yardımçı olan 

təşviqedici təşəbbüsdür. İlk dəfə isə “texnopark” anlayışı 1950- ci illərdə ABŞ- da orataya atılmış və 

dünyanın ilk texnoparkı məhz ABŞ- da qurulmuşdur. Texnoparklar ABŞ-da araşdırma parkı, Böyük 

Britaniyada  elm  parkı,  Fransada  texnopol,  Yaponiyada  texnopolis,  Almaniyada  texnologiya 

(innovasiya) mərkəzi olaraq adlandırılır [2]. 

THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

42  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

2.Azərbaycanda innovasiyanın tətbiqinin inkişafı 

Azərbaycan da isə  2009- cu ildə qurulan Barama İnnovasiya və Sahibkarlıq Mərkəzi ölkəmizdə 

ilk  qurulan,  sahibkarlığa  dəstək  verən  qurum  oldu.  Daha  sonra    2012-  ci  ildə  Qafqaz  Universiteti 

nəzdində  Texnoparkin,    2013-  cü  ildə  High  Tech  Parkın  qurulması  və  start  uplara  dəstək  olması  , 

2014-  cü  ildə  Fabrika  Co-Working  məkəzinin  açılması  ilə  Azərbaycanda  ilk  dəfə  olaraq  co-working 

sözünü  gətirdi.  Elə  həmin  ildə  İqtisad  Universiteti  nəznində  İnnovativ  Biznes  İnkubator  mərkəzi 

yaradıldı. 2015- ciildə Baku Business Factory,  Next Step İnnovation Centre və  Sup.az Akseleleratoru 

fəaliyyətə başladı. 2016- cı ildə Colab Co-Working Mərkəzinin istifadəyə verildi[1]. 

Hər  il  bu  mərkəzlərdə  onlarla  bəlkə  də  daha  çox  innovativ  fikirli  gənc  layihəsi  üçün  dəstək 

görür və “startup”çıya çevrilir. “Startup” yeni və innovativ təşəbbüslə qurulan şirkətlərə verilən addır. 

“Startup”lar  yeni  ideyanı  həyata  keçirmək  üçün  bir  araya  gələn  komanda  üzvlərindən  ibarət 

olur.“Startup”ifadəsi  1990-  cı  illərdən  etibarən  məşhurlaşmağa  başladı  .Hansı  ki,  həmin  dövrdə 

“nöqtə- com” şirkətləri yenicə yaranmağa başlayırdı. Belə internet şirkətlərindən bu günə kimi ayaqda 

qala bilən “amazon.com”və ”ebay.com” misal ola bilər.[2] 

.  Beləliklə,  rəqabətin  artmasında  texnoloji  və  yeniliklərin  sürətli  inkişafı  sahibkarlıq  fəaliyyəti 

üçün  vacib  bir  şərtdir.  Yenilikçi  fəaliyyətlər  kiçik  müəssisələrdə  sahibkarlarla  yanaşı,  birdən  artıq 

şirkətdə  də  edilə  biləcəyi  kimi  tapıla  bilər.  İstehsalın  geniş  çeşidli  xidmətini  əhatə  edən  innovasiya 

yerli, regional və ya milli səviyyədə vacib rol oynayır. Müxtəlif səviyyələrdə innovativ yenilik iqtisadi 

inkişafda mühüm rol oynayır və bölgədə sinerji yaradır. Yenilikçi bir yanaşma ilə əlavə dəyər əlavə 

etmək  rəqabət  və  inkişafda  mühüm  rol  oynayır.  Bununla  yanaşı,  AR-GE  innovasiyaların  tədqiqat 

nəticələrinə  əsaslanan  yeniliklər  və  tədqiqatlara  əsaslanmasını  tələb  edir.  Başqa  sözlə,  yenilik  və  ya 

yenilik prosesi təhsil və tədqiqat ehtiyacını tələb edir. Bu vəziyyət fərdi və cəmiyyəti, eləcə də ictimai 

varlığı  birləşdirir.  Yenilikçi  və  fərqli  perspektivlər  və  ya  yanaşmalar  nəticəsində  ortaya  çıxan  yeni 

məhsul və xidmətlərin istehsalçısı, müştəri və ya istifadəçisi olaraq, fərdi və cəmiyyət aradan qaldırılır. 

İnnovasiya prosesində ən vacib amillərdən biri də Tədaqiqat və İnkişaf fəaliyyətlərinin səmərəli 

qurulmasıdır.  Bu  konteksdən  yenilik  prosesində  iştirak  edən  tərəflər  arasında  universitet  və    elmi 

tədqiqat müəssisələrinin rolu hədsizdir. Buna görə də, bu qurumların innovativ yanaşmaları və onların 

bazarın tələblərinə olan münasibətləri çox vacib məsələlərdir. 

İnnovasiyalar 5 əsas faktora əsaslanır: 

sərmayələr,  institutlar,  insan  kapitalı,  mövcud  olan  infrastruktur  və  biznes  mühit.

 

iqtisadiyyatda 

innovasiyaların  tətbiqinin  genişləndirilməsi  üçün  güclü  motivasiya  mexanizmlərinin  yaradılması  və 

inkişaf etdirilməsi rəsmi dövlət siyasəti əsasında aparılmalıdır. Çünki innovasiyaların tətbiqi iqtisadi 

artıma pozitiv təsir göstərə  bilər və bu iqtisadi artım  faktorlarından biridir. Artıq qeyd edildiyi kimi 

yeni  innovasiyalar  mövcud  məhsulların  təkmilləşmələri  və  ya  tamamilə  yeni  biliyə  əsaslanan  yeni 

məhsul, proses və biznes modeli ola bilər. İnnovasiya tamamən bazar ehtiyacından irəli gələ bilər və 

bazar yönümlü ola bilər

.(Aslanlı, 2017).

Azərbaycan Qlobal İnnovasiya İndeksində (Global Innovation 

Index)  2016-cı  ildə  128  ölkə  arasında  85-ci  olmuşdur.  (Global  Innovation  Index  2016. 

https://www.globalinnovationindex.org/gii-2016-report#).İndeksin  alt  kateqoriyası  olan  “Bilik  və 

texnologiya məhsulları” üzrə isə ölkənin mövqeyi 128 ölkə arasında 101-ci olub. Burada patentlərin, 

elmi  məqalələrin  və  yeni  innovativ  bizneslərin  sayı  qiymətləndirilən  göstəricilərdən  olub  .  ancaq 

patent  müraciətləri  alt-kateqoriyasında  138  ölkə  arasında  80-ci  yeri  tutub  .(The  Global 

Competitiveness  Report  2016–2017    http://www3.weforum.org/docs/GCR2016-  2017/05FullReport/ 

TheGlobalCompetitivenessReport2016-2017_FINAL.pdf) 

3.Azərbaycan qanunvericiliyində innovasiyanın yeri. 

Azərbaycanda  innovasiya  prosesi  kontekstində  iqtisadiyyatın  qurulması  üçü  əhəmiyyətli 

qərarlar qəbul edilmişdir. Bu qərarlar və onların davamlı inkişafı üçün dünya nümunələrini axtarmaq 

və  öyrənmək  çox  vacibdir. 

İlk  növbədə  Azərbaycanda  elmi  fəaliyyətin  təşkili,  idarə  edilməsi  və 

inkişafı  sahəsində  dövlət  siyasətinin  əsas  prinsiplərini,  elmin  və  elmi-innovasiya  fəaliyyətinin 

məqsədlərini, elmin maliyyələşdirilməsi mexanizmlərini, elmi nailiyyətlərin stimullaşdırılmasını “Elm 

haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu müəyyən edir . Qanunun “Elmi innovasiya sahəsində 

dövlət siyasətinin əsas istiqamətləri” adlanan 4-cü maddəsinə əsasən övlət elmi innovasiya fəaliyyətini 

həyata  keçirən  bütün  müəssisə  və  təşkilatlar  üçün  bərabər  şərait  yaradır  və  onların  fəaliyyətini 

stimullaşdırır

. 

6  dekabr  2016-cı  ildə  Azərbaycan  Prezidentinin  “Milli  iqtisadiyyat  və  iqtisadiyyatın 

əsas sektorları üzrə strateji yol xəritələrinin təsdiq edilməsi haqqında” Fərmanı ilə təsdiqlənən strateji 

sənədlərdə  innovasiyalar  məsələsinə  yer  verimişdir.  Qeyri-neft  sektorunun  davamlı  və  ölkənin 

THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

43  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

perspektiv  inkişaf  hədəflərini  müəyyən  etmək  məqsədilə  imzalanan  Fərmanla  təsdiq  edilən 

“Azərbaycan  Respublikasının  milli  iqtisadiyyat  perspektivi  üzrə  Strateji  Yol  Xəritəsi”-nin  3.1.4-ci 

tədbiri “Ali təhsil müəssisələrində “təhsil-tədqiqat-innovasiya” formatında inkişafın təşviqi” adlanır və 

universitet  klasterlərinin  yaradılmasını  “təhsil  -  tədqiqat  -  innovasiya”  zəncirinin  effektivliyini  artıra 

biləcəyini  qeyd  edir:  “Universitet  klasterlərinin  yaradılması  araşdırma  və  təkmilləşdirmələrin  həyata 

keçirilməsini,  elmi  nəticələrin  istehsala  tətbiqin  stimullaşdıracaq,  “təhsil  elm-istehsal”  əlaqələrinin 

səmərəliliyi  yüksələcəkdir”.(Aslanlı,  2017).Sənədə  əsasən  Azərbaycan  Milli  Elmlər  Akademiyası 

“elm-təhsil-istehsal”  zəncirində  aktiv  iştirak  etməklə  Azərbaycanın  qlobal  istehsal  zəncirində 

iştirakına  öz  töhfəsini  verə  bilər.  Hazırda  AMEA  “elm-təhsil-istehsal”  zəncirini  qurmaq  məqsədilə 

tədqiqat  universitetinin  yaradılması  ilə  bağlı  addım  atır.  Biznes  mühitinin  yaxşılaşdırılması  şirkətlər 

tərəfindən araşdırma və təkmilləşdirmələrə investisiyaları stimullaşdırmaqla, elmin maliyyələşməsində 

özəl sektorun çəkisini artıra bilər. Təhsil Nazirliyi Milli Elmlər Akademiyası və İqtisadiyyat Nazirliyi 

ilə  birgə  2017-2018-ci  illərdə  ali  təhsil  müəssisələrində  “təhsil-tədqiqat-innovasiya”  formatında 

inkişafın təşviqini həyata keçirməlidir. Strateji yol xəritələrində nəzərdə tutulmuş fəaliyyətlərlə bağlı 

monitorinq,  qiymətləndirmə  və  kommunikasiya  tədbirlərini  İqtisadi  İslahatların  Təhlili  və  Kommu-

nikasiya Mərkəzi həyata keçirəcək. "Təhsil haqqında" Qanun isə innоvasiyalara “müхtəlif təşəbbüslər, 

elmi  tədqiqatlar  əsasında  fоrmalaşan  mütərəqqi  хarakterli  yeniliklər”  kimi  qeyd  edilir(“Təhsil  haq-

qında” Qanun .http://edu.gov.az/az/page/72/302). “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə 

Dövlət  Strategiyası”nın  “ali  təhsil  müəssisələrinin  təhsil-tədqiqat-innovasiya  mərkəzlərinə  çevrilmə-

sinə dəstək nəzərdə tutulur. Azərbaycan Prezidentin 2014-cü il 2 aprel tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edil-

miş “İnformasiya cəmiyyətinin inkişafına dair 2014-2020-ci illər üçün Milli Strategiya”da da rəqabət 

qabiliyyətli  və  ixracyönlü  yüksək  texnologiyalar  sektorunun  gücləndirilməsi,  ölkədə  elmtutumlu  və 

yüksək texnoloji məhsulların yaradılması və onların tətbiqini təmin edən innovasiya sisteminin forma-

laşması  yüksək  texnologiya  sektorunun  əsas  məqsədidir.  Bununla  yanaşı,“innovativ  sahibkarlığın 

inkişaf  etdirilməsi,  yeni  innovasiya  şirkətlərinin,  elmtutumlu  və  yüksək  texnoloji  məhsulların 

yaradılması və onların dünya bazarlarına çıxışına dəstək verən tədbirlər;  yeni bilik və texnologiyanın 

işlənilməsi  və  tətbiqi  üçün  texnoparklar,  biznes  inkubatorları  və  innovasiya  strukturların  inkişaf 

etdirilməsi” məqsədləri qarşıya qoyulur. Prezidentin 2012-ci il 29 dekabr tarixli 800 nömrəli Fərmanı 

ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası”nda da bənzər məqsədlər 

yer almışdır. Konsepsiyada əsas hədəf qarşıdakı 10 ildə Azərbaycan Respublikasında əsasən qeyri-neft 

sektorunun  inkişafı  hesabına  ümumi  daxili  məhsulun  iki  dəfə artırılması  və  bu  artımın  respublikada 

innovasiya  yönümlü  və  biliyə  əsaslanan  iqtisadiyyatın  qurulması  hesabına  həyata  keçirilməsidir. 

Konsepsiyada  qeyd  edilir  ki,  əsas  missiyası  innovasiyaların  stimullaşdırılması  və  bazarın 

tənzimlənməsinə  dəstək  olan  əqli  mülkiyyətin  əhəmiyyəti  də  yüksələcək.  Əqli  fəaliyyətin  təşviqi, 

innovasiya  və  yaradıcılığa  investisiya  qoyuluşu  üçün  əlverişli  şərait  yaradılması  və  əqli  mülkiyyətə 

əsaslanan kreativ iqtisadiyyatın davamlı inkişafı, ölkənin ÜDM-ində onun payının daha da artırılması 

üçün  tədbirlər  həyata  keçiriləcək(Aslanlı.2017)  Konsepsiyanın  “Elmi  potensialın  və  innovasiya 

fəaliyyətinin dəstəklənməsi” adlanan  hissəsi aşağıdakı tədbirləri nəzərdə tutur: 

 •  “..Elmtutumlu  texnologiya,  məhsul  yaradılmasını  sürətləndirmək  məqsədi  ilə  innovasiya 

fəaliyyətinin  genişlənməsi,  elmi  infrastrukturun  təkmilləşdirilməsi,  elmin  maddi-texniki  bazanın 

müasirləşməsi. 

 •  Elmin  maliyyələşdirilməsinə  dövlət  büdcəsi  resursları  ilə  yanaşı,  digər  mənbələrin  cəlb 

olunmasını stimullaşdırmaq (“beyin axını”nın qarşısının alınması).  

•  Ölkədə  innovativ  iqtisadiyyat  üçün  elm  vəistehsal  arasındakı  əlaqələri  gücləndirən,  tətbiqi 

elmi araşdırmaların bazarın tələbinə uyğun olması üçün mexanizmlər. (Azərbaycan Respublikasında 

təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası” http://www.e-qanun.az/framework/27274) 

•  İnnovasiya  fəallığının  yüksəldilməsi  ilə  rəqabətli  məhsul  istehsalı,  innovasiya  fəaliyyətinin 

həyata  keçirilməsi  üçün  mexanizmlərin  qurulması,  innovasiya  potensialının  səmərəli  istifadəsi  təmin 

edilməsi məqsədi ilə dövlət dəstəyi tədbirləri və qanunvericilik bazası.  

• İnnovativ sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi və yeni fəaliyyət növlərinin inkişafı üçün əlverişli 

mühit  yaradılması,  qabaqcıl  texnologiya  transferi  və  istifadəsi  istiqamətində  tədbirlərin 

gücləndirilməsi.  

• Elmtutumlu məhsulların və texnologiyaların işlənilməsi və tətbiqi üçün texnopark və innovasi-

ya zonaları yaradılması.  

THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

44  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

•  İnnovativ  sahibkarlığın  və  biliklərə  əsaslanan  iqtisadiyyatın  inkişafı  üçün  İnformasiya 

Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondunun fəaliyyətinin təşkili.  

• Uzunmüddətli dövr üçün əqli mülkiyyətə dair Milli Strategiyada və Dövlət Proqramında əksini 

tapan innovasiya potensialının inkişafına kömək.  

•  Azərbaycanda  yeni  bilik  və  texnologiyaların  istifadəsini,  mənimsənilməsini  və  yayılmasını 

təmin edən milli innovasiya sisteminin formalaşdırılması”. 

 

4.Nəticə 

Ümumiyyətlə  innovasiyaya  əsaslanan  firmaların,  xəstəxanaların,  restoranların,  marketlərin, 

bankların olduğu ölkələrdə işsizlik azalır, insanların qazancı artır. Bir ölkədə innovasiya nə qədər çox 

dursa ümumirifah da  bir o qədər yüksəkdir. Eyni zamanda ölkənin iqtisadi rəqabət gücü də yüksəlir. 

Nəticədə  isə  bu  ölkə  digər  ölkələrə  görə  daha  çox  inkişaf  edir. 

Universitet-sənaye  əməkdaşlığı,  ölkə 

sənayesi, elmi və texnoloji tədqiqatların nəticələri, satılan məhsul və ya xidmətin nəticələri, yeni və ya 

təkmilləşdirilmiş istehsal və ya paylanma üsulu və  ya innovative  sosial xidmət üsulu, müasir dünya 

bazarlarında həlledici rol oynayır. Buna görə universitet-sənaye əməkdaşlığı innovasiya ekosisteminin 

ən əhəmiyyətli həlqələrindən biridir. Əslində, texnoparklar və ya texnologiya məhəllələri innovasiya 

ekosisteminin bir çox digər elementlərinin mövcudluğunun səbəbi bu əməkdaşlığın qurulması üçün ən 

uyğun mühit yaratmaqdır.Yenilikləri verən və bilikləri ilə fərqli bir məhsul və ya xidmət olduğundan 

iqtisadiyyatı birbaşa istiqamətləndirir. İqtisadi böyümə və ya iqtisadi inkişaf baxımından innovasiya və 

innovasiya prosesi iqtisadiyyatı bu gün lokal və ya makro formalarda təsir göstərir

 

Ərazisi Azərbaycanın yarısı qədər olan və ilin yarıdan çoxunun günəşə həsrət qalan soyuq şimal 

ölkəsi  Niderland    Qərbi  Avropanın  əsas  kənd  təsərrüfatı  məhsulları  təchizatçısıdır.  2017  ilin  statisti-

kasına görə Niderlandın  təkcə kənd təsərrüfatı məhsulları ixracı yüz milyard eurodan çox olub ABD 

dən sonra dünyada ikinci sıradadır . Ümumiyyətlə əhalisi Azərbaycandan iki dəfə çox , ərazisi iki dəfə 

az olan bu ölkə, dünyada fərd başına milli gəliri  və  ixracatı   ən çox olan on ölkədən biridir. İkinci 

dünya  müharibəsinin  fəsadlarını  aradan  qaldırarkən  öz  iqtisadiyyatını  təbii  gaz  və  diğər  rezervlərin 

hesabına quran bu ölkə, bu rezervlərin azalmasıyla və bir sektora bağlanmasıyla iqtisadi ədəbiyyatda 

“Hollandiya Sindromu” adlanan bir problemlə üzləşmiş və buna görə öz iqtisadiyyatını yenidən inno-

vativ  və  elmi  əsaslarla  qurmuşdur.  Hollandiyanın  sənaye  ,  gəmi  nəqliyyatı  daşımacılığı  ,  balıqçılıq, 

xidmət sektoru dünyanın ən inkişaf etdiyi ölkəsi olmaqla yanaşı,  kənd təsərrüfatı sektoruyla da dünya-

nın aparıcı oyunçuları arasındadır.  Bu sektorda istehsalı torpaq qıtlığından dolayı en innovativ metod-

larla, ən məhsuldar və ən rəqabətə dayalı üsullarla etmişdir. Azərbaycanın iqtisadi inkişaf strategiya-

sında  həm  hökümətiin,  həm  də  iş  adamlarının  bu  ölkələrin innovasiya  təcrübəsindən  istifadə  etməsi  

zəruri nüanslardandı. Dünya bazarında neft qiymətinin azalması və karbo-hidrogen rezervlərinin təd-

ricən tükənməsi, Azərbaycanı Niderland,Cənubi Koreya kimi ölkələri model almağa, innovativ və el-

mi yenilikləri özündə bürləşdirən bir infrastruktur formalaşdırmağa istiqamətləndirmə-lidir. 15-20 illik 

bir programla iqtisadiyyatlarında inqilab edən bu cür ölkə təcrübəsindən faydalanmaq çox aktualdır. 

Bu istiqamətdə Azərbaycanda maliyyə resursları yetərsizliyindən daha çox , innovativ təcrübə yetərsiz-

liyi  və  ya  dünya  təcrübəsindən  uzaqlıq  problemi  mövcuddur.  Ona  görə  sənaye  və  iş  dünyası  elmi 

tədqiqat müəssisələri ilə intensiv əməkdaşlığı və onların köməkliyi ilə yeni texnologiya və məlumatla-

rın bu sektorlara transferində maraqlı olmalıdırlar. Bu çərçivədə maya dəyəri az və rəqabət qabliyyəti 

güclü brendlərimizlə dünya bazarına  çıxma fürsəti tapılmalıdır. Azərbaycanın coğrafi -stratejik möv-

qeyi və əlverişlı iqlim şəraiti bu istiqamətdə üstün mövqe sayıla bilər. İlk əvvəl bir neçə brendlə, misal 

üçün  1.Avropa Olimiyadasının simvollarından nar meyvəsi məhsuluyla “Göyçay Narı” brendini  və 

ya milli yeməklərin bəzilərini(dovğa, plov, ləvəngi, qutab və s) elmi və innovativ metodlarla məhsul-

darlığını artırıb və saxlanılma, reklam etmə, faydalarını təbliğ edərək  və Avropa bazarlarına çıxarılma 

prosesində bir siyasət həyata keçirərək, həm ölkəmizi tanıda bilər, həm də xeyli qazanc əldə ediləbilər. 

Unutmamalıdır ki , dünyanın  ən böyük brendlərindən “Coca-Cola”, ”Pepsi” bir içəcək,  McDonalds 

bir fast food yeməkxana xidməti göstərən birendidi. Doğrudur bu şirkətlərin yüz ildən çox yaşı və təc-

rubəsi    var  ,  ama  hər  bir  ölkənin    bu  cür  bütün  dünyanı  əhatə  edən  bredlərinin  olması  öz  əlindədir.  

Dünya artıq qlobal bir kənd halına gəlib. Sərhədlər və zaman artıq ortadan qalxıb. Yetər ki təşəbbüs-

karlıq ruhunda bu sərhədlər ortadan qalxsın.