Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari

11–AMALIY MASHG‘ULOT SARALASH MASHINALARINING TURLARI VA

ULARNI HISOBLASH
Ishdan maqsad: Meva va sabzavotlarni saralash va kalibrlovkalash mashinalari bilan tanishish va hisoblash.

Umumiy ma’lumotlar

Saralash jarayonida mahsulotlar sifatiga ko‗ra guruhlarga bo‗linadi. Inspeksiya jarayonida chirigan, pishmagan, shikastlangan mevalar ajratiladi. Kаlibrlash jarayonining maqsadi meva-sabzavotlarni o‗lchamlarga ko‗ra saralash.
Saralash va inspekstion konveyrlari transport vositalar sifatida ishlatilishi mumkin va ulardan ishchi joylar mavjudligi va chiqindilarni olib chiqish moslamalar bilan farq qiladi.
Lentali saralash konveyri. (11.1-rasm) Transportyor karkasida-5 ikkita baraban 7 va 1 o‗rnatilgan. Baraban orasida to‗siqlar bilan 3 ta qismga bo‗lingan rezinali lenta o‗rnatilgan. Yonbosh oteskalarga kelib tushadigan xomashyoni ishchilar saralab o‗rtadagi qismga standart bo‗lmagan mevalarni qo‗yishadi.

1 -rasm. Lentali saralash konveyri

1-trasportyor polotno, 2-yuklash bunkeri, 3-karakas, 4-kristallar, 5-uzatma va dush moslamasi.
Xomashyo bunkerga 2 yuklanadi va 3 ta lotok 9 orqali chiqariladi.
Transportyor elektrodvigatel 6 yordamida ishlaydi.
Transpartyor uzunligi 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10; lentaning eni 500, 560 yoki 800 mm bo‗ladi. Lentaning tezligi 0,067; 0,1;0,133 m/s cha bo‗ladi. Lentaning oxirida yuvish moslamasi o‗rnatilgan.
Bu turdagi konveyrlar mayda o‗lchamli xomashyo (no‗xot, gilos, olcha) uchun ishlatiladi.
Pomidor, olma, shaftoli va boshqa mevalar uchun rolikli transportyorlar ishlatiladi. Bu transportyorning asosiy qismlari : karkas-3, transportyor polotno-1, yuklash bunkeri-2, kistalar-4, uzatma va dush moslamasi-4. Roliklar harakatlanganda ular ustidagi mevalar aylanadi.
Mahsulot bunker orqali konveyrga tushadi, bu yerda boshqaradigan to‗siq o‗rnatilgan. Uning yordamida tushadigan mahsulot qavati nazorat qilinadi. Chiqindilar uchun konveyrning ikki tomonida maxsus kistalar joylashgan.
Inspeksion transportyorlarning hisobida lentaning kerak bo‗lgan uzunligi va eni aniqlanadi. Ishchilarning transportyorning ikki tomonida joylashganda transportyor uzunligi quyidagi tenglamadan hisoblanadi:

  G
L 

• 
  l  r
  

(11.1)

α-ishchi joyning eni, m.

2  g

G- xomashyo miqdori, kg/sek. g- ishlash normasi, kg/sek.
l-transportyorning oxirida joylashgan yuvish qurilmaning uzunligi, m r- ishlatilmaydigan lentaning uzunligi.
Transportyorning ishlab chiqarish quvvati saralanadigan mahsulotni tekshirish imkoniyatini e‘tiborga olgan holda aniqlanadi. Mahalliy tekshirishlar asosida lentaning har bir 0,1m ga ishlab chiqarish quvvati 0,28/sek tashkil etishi aniqlangan.
Lenta uzunligi (m)

  B
L 

• 
  l  P
  

, (11.2)

B- lentaning eni.

0 , 2  g

Transportyorning ishlab chiqarish quvvati:

G  v    k
, (11.3)

^v - lentaning tezligi, ^v =0,1