Kənd Təsərrüfatı İlin də Azərbaycan Respublikasında aqroparkların formalaşdırılması mexanizmləri və fermərlərin prosesdə iştirakçılığının gücləndirilməsi

 

Neft gəlirlərinin kəskin azaldığı indiki dövrdə Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində ciddi addımların atılması qaçılmazdır. Qeyri-neft sektorundan metallurgiya, turizm, kənd təsərrüfatı, yüngül və ağır sənaye sahələrini inkişafı üçün perspektivlər daha güclüdür. Azərbaycanın əlverişli təbii-coğrafi mühiti, iqlimi kənd təsərrüfatının inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. Kənd təsərrüfatının inkişafına diqqəti artırmaq məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidenti 2015-ci ili “Kənd təsərrüfatı ili” elan edib²².

2015-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Kənd təsərrüfatı ili” elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Kənd təsərrüfatının inkişafına yeni təkan vermək və onun modernləşdirilməsini sürətləndirmək, aqrar sektorda mövcud problemlərin həllinə sistemli və kompleks yanaşmanı təmin etmək, bu sahəyə dövlətin inzibati və maliyyə resurslarını səmərəli şəkildə cəlb etmək, ölkəmizin aqrar potensialını geniş təbliğ etmək məqsədi ilə qərara alıram:

1. 2015-ci il Azərbaycan Respublikasında “Kənd təsərrüfatı ili” elan edilsin.
2. Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti ilə birlikdə 2015-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Kənd təsərrüfatı ili” elan edilməsinə dair tədbirlər planını bir ay müddətində hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin.

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şəhəri, 12 yanvar 2015-ci il.

• 
  
  

Baxmayaraq ki, Azərbaycan aqrar ölkə statusunu artıq itirib amma bununla belə sektorun dayanıqlığını təmin etmək məqsədi ilə hazırda 19 rayon üzrə (Ağcabədi, Beyləqan, Kürdəmir, Ağsu, İmişli, Hacıqabul, Cəlilabad, Salyan, Xaçmaz, Füzuli, Saatlı, Şamaxı, Yevlax, Ağdaş, Şəmkir, Siyəzən, İsmayıllı, Samux və Şəmkir) 40 min hektar sahədə 22 sahibkarın iştirakı ilə 30 iri fermer təsərrüfatı yaradılır. Dəyəri 162,4 milyon manat olan bu layihələrin yaradılması üçün İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən 61,6 milyon manat güzəştli kredit ayrılıb²³.

Ötən dövr ərzində kənd təsərüfatının dəstəklənməsi, regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramlarının qəbul olunması, bölgələrdə infrastruktor layihlərinin icrası, həmçinin fermerlərə güzəştli kreditlər verilməsi, torpaq vergisi istisna olunmaqla digər vergi növlərindən fermerlər azad olunması, fermer və sahibkarlara Aqrolizinq ASC tərəfindən lizinq yolu ilə satılan gübrə, texnika, damazlıq mal-qara, dövlət büdcəsindən subsidiyaların ayrılması, aqroparkların yaradılması sektorun inkişafına yönəlmiş addımlar hesab edilə bilər. Bu məqsəd ilə dövlət tərəfindən yerli şərait nəzərə alınmaqla 1300 ton elit taxıl toxumu, 50 ton elit pambıq çiyidi, 6,0 ton elit yonca toxumu, 7,0 ton elit qarğıdalı toxumu, 2,5 ton elit noxud toxumu, 41 ton elit kartof toxumu, 2,5 ton elit çəltik, 61 kq elit pomidor, 41 kq elit xiyar, 70 kq elit soğan və 8,0 kq elit kələm toxumu güzəştli şərtlərlə fermerlərə çatdırılıb.

Ölkənin ərzaq təhlükəsizliyinin təmini və kənd təsərrüfatınınm o cümlədən aqrarsənaye kompleksinin modernləşdirilməsi istiqamətində yeni yanaşma - aqrar sahədə aqroparkların yaradılması konsepsiyasının tətbiqinə başlanılıb. Bir çox xüsusiyyətlərinə görə Azərbaycanda yaradılan aqroparklar nəinki postsovet respublikaları, hətta Avropa ölkələri üçün də yeni bir təcrübədir²⁴ .

Azərbaycanda aqropark təcrübəsi yeni anlayış hesab olunduğundan, onların yaradılması prosesi hələ başlanğıc səviyyədədir. Bir sıra regionlarda aqroparklar yaradılıb, bəzilərinin isə tikintisi davam etməkdədir. Hazırda ölkə üzrə Şəmkir, Xaçmaz və Xızı rayonlarında 3 aqroprark yaradılır. Bu Aqroparklarda müasir istehsal, emal və infrastruktur müəssisələrinin yaradılması nəzərdə tutulub ki, ümumilikdə nəzərdə tutulan işlərin icrası məqsədi ilə 23 milyon manat güzəştli kredit ayrılıb. Şəmkir və Yalama aqroparklarında işlərin birinci mərhələsinin ilin sonunadək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub. Xızı aqroparkında isə hazırda müvafiq layihələndirmə işləri aparılır²⁵. Aqroparkların İnkişaf Konsepsiyasına əsasən burada istehsal olunan məhsulların vahid brend adı altında və vahid pəncərə üsulu ilə satışının təşkili nəzərdə tutulub.

Şəmkir Aqropark

Şəmkir rayonunda olan “Şəmkir Aqroparkı” 543 hektar ərazini əhatə edir²⁶. Aqroparkda müasir istixana kompleksi, meyvə və tərəvəz emalı zavodları, soyuducu anbar, satış mərkəzləri, şitillik, tinglik və intensiv bağçılıq təsərrüfatları, logistika və aqroservis mərkəzi, otel, elmi araşdırma və innovasiyalar mərkəzi yaradılması nəzərdə tutulub. Aqroparkda istehsal olunan məhsullar müəyyən standartlar tətbiq olunacaq, bu həmçinin fermerlərdən alınacaq məhsullarada aiddir. Şəmkir Aqroparkında infrastuktur yaradılması, fermerlərin infrasturuktor xərclərinin azalmasına imkan yaradır. “Şəmkir Aqropark”-ın su təhcizatını təmin etmək məqsədi ilə Şəmkir çayı üzərində dəryaçanın inşası region üçün də mühüm əhəmiyyətə malikdir.

Hazırda "Şəmkir Aqropark" MMC tərəfindən layihə çərçivəsində mümkün investisiya imkanları, innovativ-texnoloji yeniliklər barədə təbliğat kompaniyaları təşkil edilməklə potensial investorları aqroparkın fəaliyyətinə cəlb edir.

Aqroparkda fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektləri orada istifadəyə veriləcək Aqroaptekin, İnnovasiyalar və Texnologiyalar Mərkəzinin, Logistik Mərkəzin xidmətlərindən istifadə edə biləcəklər. Bundan başqa aqroparkda istehsal edilən məhsulların xarici bazarlarda çıxışını təmin etmək üçün lazım olan beynəlxalq sertifikatların alınması xidməti təklif ediləcək.