9
Ərzaq paxlalı bitkiləri və onların becərilməsi
Respublikamızın torpaq-iqlim şəraiti paxlalı bitkiləri becərmək üçün
əlverişlidir və noxud, lobya, mərcimək və s. bizdə qədimdən becərilir. Yeni iqtisadi
münasibətlər dövründə əkin sahələri sxemlərinin dəyişməsi və təlabatla əlaqədar
olaraq p
axlalı bitkilərin səpin arealının genişlənməsini tələb edir. Bu bitkilərdən
yüksək məhsul almaq üçün bölgələr üzrə ən yaxşı sortunu seçmək, onun səpini
üçün torpağın, toxumun səpinə hazırlanmasını, səpin müddətini, üsulunu,
norm
asını, əkinə edilən qulluq işlərini və s. qaydalarını bilmək lazımdır.
Azərbaycanda ən geniş yayılmış və əhali tərəfindən istifadə edilən ərzaq
paxlalarından noxud, adi lobya, mərci və lobyadır, inəlc noxudu).
Noxudun becərilmə aqrotexnikası
Noxudun səpini üçün ən yaxşı sələf payızlıq taxıllar və cərgə arası becərilən
bitkilərdir. Taxıl məhsulu toplandıqdan sonar kövşən üzlənir. Səpinə 30-35 gün
qalmış 25-30 sm dərinlikdə əsas şum aparılır. Şum altına hektara 200-250 kq
superfosfat gübrəsi verilir. Səpin qabağı 75-100 kq gübrə kultivasiya zamanı
vermək lazımdır. Sonra sahə malalanır və səthi hamarlanır.
Toxum materi
alı kimi təmizlənmiş və çeşidlənmiş toxumdan istifadə olunur.
Toxum standarta cavab verməlidir.
Səpin dağətəyi bölgələrdə noyabr ayınm 1-2 dekadasında, aran bölgələrdə
isə dekabr ayının 1-2 dekadasında və ya erkən yaz qabağı fevral ayının 2-3
dekadasında, və ya mart ayının 1 dekadasında aparılmalıdır. Noxudun ən yaxşı
səpin üsulu iki cərgəli lent-zolaq üsuludur. Bu zaman zolaqlar arasında 45-60 sm,
zolaqda cərgələr arasında 15-20 sm ara qoyulur. Dəmyə şəraitində cərgə arası 30-
45 sm olmaqla bir başa səpin üsulu da yaxşı nəticə verir. Səpin normasına gəldikdə
hektara
səpilən cücərən toxumların sayına görə müəyyən edilir. Lentvari səpin
üsulunda payız səpini üçün 400 min, yaz səpini üçün isə 300-350 min cücərən
toxum effektiv nəticə verir. Başdan-başa səpində isə hektara 0.3-0.4 milyon
cücərən toxum səpilir.
Noxud toxumları orta hesabla 5-6 sm dərinliyə bastırılır. Ağır toıpaqlarda
dayaz, yüngül torpaqlarda
dərin bastırılır.
Səpinə qulluq işlərinə gəldikdə isə sahəyə cücərtilər alındıqdan sonra erkən
yazda 75-100 kq (f.ç) ammo
nium şorası verilir. Alaq otlarına qarşı (2-4 yarpaq
fazasında) əsas bitkinin inkişaf fazasından asılı olmayaraq Fyuzilad Forte 0-75-1.0
1/hek. və ya Fyuzilad Super 1-2 1 hek. Çilənir. Cərgə araları vaxtaşırı kultivasiya
edilir.
Məhsulun toplanmasına gəldikdə paxlalar tam yetişdikdən sonra bir başa
kombaynla həyata keçirilir. Bunun üçün kombaynın iş rejimi dəyişdirilir və
müvafıq olaraq paxlalı bitkilərin yığımı üçün nizamlanır. Toplanmış məhsul
təmizləyici və çeşidləyici maşınlardan keçirilir. Azərbaycanda noxudun yerli
Ağdənli, Astarxanbazar yerli, AzNİİZ 303, Nərmin və s. sortları rayonlaşmışdır.
10
Nərmin noxud sortu
Xəstəliklərə və stress iqlim şəraitlərə davamlılığı: Sort noxudun askoxitoz və
fuzarioz xəstəliklərinə davamlıdır. Quraq şəraitlərə qarşı da davamlı sayılır.
Səpin müddəti: respublikanın Aran bölgələrində (Cənubi Muğan) I-II dek.
dekabr, dağətəyi və dağlıq bölgələrində (Dağlıq Şirvan) II-III dek. martadək səpini
aparılmalıdır.
Səpin norması: optimal səpin müddətində dəmyə bölgələrində hektara 300-
350 min, suvarma şəraitində isə 400-450 min cücərən toxum səpilməlidir.
Gübrə norması: yüksək məhsul almaq üçün N
30
P
45-50
K
45-50
(təsir edici
maddə), fıziki çəkidə N
90-100
(ammonium şorası-selitra), P
200-250
sadə superfosfat, K
100-115
kq (kalium
sulfat) və ya K
80-90
kq (kalium xlorid) tətbiq edilməlidir.
Mərcimək
Ərzaq üçün istifadə edilən ən qiymətli paxlalı bitkilərdən biridir. Onun dəni
qidalılıq keyfıyyətinə görə çox yüksək qiymətləndirilir. Mərciməyin dəni nitrat,
toksiki maddələr, radionuklidləri toplanır və ekoloji cəhətcə təmiz məhsul hesab
edilir.
Əlcin
dövriyyələrində
və
heyvandarlığın
yem
bazasının
möhkəmləndirilməsində də mühüm rol oynayır.
Respublikamızda iri dənli "Arzu" və xırda dənli "Azər" mərci sortları
rayonlaşmışdır.
Arzu m
ərci sortu
Bitkiləri 35-40 sm olub, vegetasiya dövrü qış qabağı əkinlərdə (I-II dek.
Dekabr) 170-
175 gün, erkən yaz əkinlərində (I-II dek. Fevral) isə 120 günə kimi
davam edir. Qış qabağı əkinləri yaz əkinlərinə nisbətən yüksək məhsul verir.
Səpin norması: cücərən dən hesabı ilə 2.2-2.5 (çəlci norması 120-150
kq/hek) mln/hek əkilməlidir. 1000 dənin kütləsi 60-65 qr-dır. Gübrə norması:
torpaqda qida maddələri P
120
N
60
K
90
olmalıdır.
Məhsuldarlıgı: potensial məhsuldarlığı 17-18 sent/hek təşkil edir. Dənin
qabığı yaşımtıl ləpə yarpaqları açıq sarıdır.
Becərmə texnologiyası əsas şum altına qeyd edilən miqdarda fosfor və
kalium gübrələri verilir. Azot gübrəsi isə cücərtilər tam alındıqdan sonar verilir.
Səpin cərgə arası 30-35 sm olmaqla aparılır. Adi taxıl səpən (SZU-3.6) qurğu ilə
hektara 120-
150 kq toxum səpilir.
Alaqlara qarşı (birləpəli və ot alaqları) Fyuzilad forte herbisidi (11/hek-250-
300 L.su) bitkilər 7-10 sm olduqda çilənir.
Toxum böcəklərinə qarşı çiçəkləmədən qabaq və 10 gün ara vaxtı olmaqla
(yəni iki dəfə) dentis 25 Ec 40 ml/dekar, Sumusudin 20 EC 20 ml/dekar, Koru
Alpha 5 Ec 20 ml/dekar kimi insektosidlər çilənir.
Məhsulun toplanması: mərcinin aşağı paxlaları 75% yetişdikdə başlamaq
lazımdır. Yığım səhər saat 11
00
-
ə kimi həyata keçirilir. Yığım zamanı kombaynın
iş rejimi paxlalı bitkilərin yığım rejiminə (ropox) keçirilməlidir.
11
D
ənli bitkilərin gübrələmə sistemi
D
ənli bitkilərdən yüksək məhsul alınması, əsasən sortun potensial
m
əhsuldarlığından qida maddələri ilə təmin olunmasından, həmçinin vegetasiya
müdd
ətində (mum yetişmənin sonuna kimi) qida maddələrindən normal istifadə
etm
ələri üçün torpaqda normal nəmliyin olmasmdan asılıdır.
D
əmyə bölgələrində torpaq becərmələrinin vaxtında və düzgün aparılması
n
əticəsində torpaqda nəmliyin qorunub saxlanması mümkün olur. Xüsusən
c
ərgəarası becərilən bitkilərdə vegetasiya müddətində cərgəaralarının düzgün
bec
ərilməsi ilə mümkündür. Suvarılan sahələrdə isə torpaq-iqlim şəraitindən,
torpağın mexaniki tərkibindən, torpaqda üzvi maddənin (humusun) miqdarından və
yayılma qalınlığından asılı olaraq vegetasiya suvarmalarının sayı
mü
əyyənləşdirilir.
Respublikada hal-
hazırda payızlıq buğdanın dən məhsulu rayonlaşmış
pay
ızlıq buğda sortlarının potensial məhsuldarlığının 40-50%-dən yüksək olmur.
Payızlıq buğdadan təmin olunmamış dəmyə bölgələrdə onun potensial
m
əhsuldarlığının 45-50%, suvarılan bölgələrdə isə 60-60%-i qədər dən məhsulu
almaq üçün dig
ər aqrotexniki tədbirlərlə yanaşı düzgün gübrələmə sisteminin
t
ətbiqi də çox vacibdir.
Aran iqtisadi bölg
əsi. Respublikada istehsal olunan buğdanın 39%-ə qədəri
aran iqtisadi bölg
əsinin payına düşür. İqtisadi bölgəsinə daxil olan rayonların
torpaq-
iqlim şəraitində, torpaqların keyfıyyətinə, mexaniki tərkibinə, humusun
miqdarına və qida maddələri ilə təmin olunmalarına görə əsasən iki qrupa bölmək
olar v
ə ona müvafıq gübrə normaları müəyyənləşdirilməlidir.
1.
Qarabağ bölgəsi
2.
Mil, Muğan və düzən Şirvan, aran Şirvan.
Qarabağ bölgəsi: Bu bölgə torpaqlarının keyfıyyətinə, məhsuldarlığına iqlim
şəraitinə görə payızlıq buğdanın inkişafı üçün çox səmərəlidir. Bu sahədə yayılan
torpaqların əksəriyyəti zəif qələvi xassəyə malikdir ki, bu da yüksək məhsul
alınması üçün səmərəlidir (Qarabağ kanalının Bərdə və Yevlaxdan keçən
hiss
əsinin bir hissəsi istisna olmaqla, burada sodalı şoranlar yayılıb).
Burada payızlıq buğda və qarğıdalı sələflərindən sonra payızlıq buğda
bitkisin
ə 120 kq azot, 60 kq fosfor, 60 kq (təsiredici maddə) verilməsi məsləhətdir.
Fiziki ç
əkidə 350 kq ammonium şorası (selitra) 300 kq sadə dənəvər superfosfat və
130 kq kalium sulfat yaxud 100 kq kalium xlorid verilm
əlidir.
Pambıq, qarğıdalı, bostan tərəvəz bitkilərindən sonra payızlıq buğda
bec
ərilərsə 90 kq azot, 45 kq fosfor və 45 kq kalium (təsiredici maddə) gübrələri,
yaxud fıziki çəlddə 265 kq ammonium şorası, 225 kq sadə dənəvər superfosfat və
100 kq kalium sulfat verilm
əsi məsləhətdir.
Fosfor v
ə kalium gübrələrinin illik norması, azot gübrəsinin isə 25-30%-i
s
əpinqabağı becərmədə, azot gübrəsinin qalan hissəsi isə erkən yazda, yəni kənd
t
əsərrüfatı maşınlarının (gübrəsəpənin) sahəyə çıxması mümkün olan kimi
verilm
əlidir.
12
Aran iqtisadi bölg
əsinin Mil, Muğan və düzən Şirvan bölgələrində isə sələf
bitkisind
ən asılı olaraq hər hektara 90-100 lcq azot, 45-50 kq fosfor və 45-60 kq
lcalium gübr
ələri (təsiredici maddə hesabı ilə) verilməsi məsləhətdir.
Qazax-G
əncə iqtisadi bölgəsinin suvarılan sahələridə həmçinin Quba-
Xaçmaz bölg
əsinin suvarılan sahələrində sələf bitkisindən asılı olaraq hər hektara
t
əsiredici maddə hesabı ilə 60-90 kq azot, 45-50 kq fosfor və 45-50 kq kalium
gübr
ələrinin verilməsi məsləhətdir.
Şəki-Zaqatala, Dağlıq-Şirvan, Quba-Xaçmaz ümumiyyətlə dəmyə sahələrdə
(d
əmyə bölgələrdə) payızlıq buğda sahələrinə sələf bitkisindən asılı olaraq hər
hektara t
əsiredici maddə hesabı ilə 60-90 kq azot, 40-45 kq fosfor və 40-45 kq
(t
əsiredici maddə) kalium gübrələri verilməlidir.
Gübr
ə normaları hesablanarkən yuxarıda qeyd etdiyimiz bölgələrdə uzun
müdd
ət aparılan tədqiqat işlərində tövsiyyə olunmuş gübrə normaları, payızlıq
buğdanın hər sentner dən məhsulunun əmələ gəlməsinə qida sərfı, bitkinin
gübr
ədən və torpaqdan qida maddələrinin mənimsəmə əmsalı nəzərə alınmışdır.
Bütün bölg
ələrdə fosfor və kalium gübrələrinin illik norması, azotun isə illik
normasının 25-30% səpinqabağı becərmədə, azotun illik normasının qalan hissəsi
erk
ən yazda verilməlidir.
S
ələf bitkilərinin çoxundan sonra torpaqda asan mənimsənilən qida
madd
ələrinin miqdarı çox az olur, payızlıq buğdanı qida maddələri ilə təmin edə
bilmir. Ona gör
ədə sələf bitkisindən asılı olaraq səpinlə birlikdə hektara 100-150
kq "Nitrofoska" v
ə ya "Ammofoska" verilməsi çox yaxşı səmərə verir. Səpinlə
birlikd
ə "Nitrofoska" və ya "Ammofoska" verdikdə səpinqabağı azot verməyə
ehtiyac qalmır, həmçinin səpinqabağı veriləcək fosfor və kalium normaları
azaldılır.
Arpa bitkisinin gübr
ələnməsi
Respublikada payızlıq buğdadan sonra ən çox becərilən dənli bitkidir, Arpa
payızlıq buğdaya nisbətən asan mənimsənilən əsas qida maddələrinə (NPK)
nisb
ətən az tələbkardır, çünki buğda bitkisindən fərqli olaraq arpa həm də nisbətən
ç
ətin həll olan, yəni limon turşusunda həll olan fosfor birləşmələrini də yaxşı
m
ənimsəyir, hansı ki, bu birləşmələrdən payızlıq buğda istifadə edə bilmir. Arpa
bitkisin
ə nisbətən az mineral gübrə verilir.
Suvarma v
ə dəmyə bölgələrdə arpa bitkisindən normal məhsul götürmək
üçün hektara t
əsiredici maddə hesabı ilə 40-50 kq azot, 35-40 kq fosfor və 35-40
kq kalium gübr
əsi verilməsi iqtisadi cəhətdən səmərəli məhsul alınmasına imkan
yaradır.
2.4.
Taxılçılıqda fərdi sahibkarlıq təsərrüfatlarının fəaliyyəti
Aqrar islahatların həyata keçirilməsi nəticəsində Respublikamızda müxtəlif
növ t
əsərrüfat formaları yaradılmışdır. Bu təsərrüfatlarda daha çox üstünlük təşkil
ed
ən fərdi sahibkar, ailə kəndli və ev təsərrüfatlarıdır. Fərdi sahibkar təsərrüfatları
Respublikamızda 2000-ci ildə 3248 ədəd, 2005-ci ildə 2681 ədəd, 2008-ci ildə
2613
ədəd, 2009-cu ildə 2571 ədəd, 2010-cu ildə 2618 ədəd və 2011-ci ildə 2593
ədəd olmuşdur. Təsərrüfatların sayı 2011-ci ildə 2000-ci ilə nisbətən 3,3% və
2010-cu il
ə nisbətən isə 1% azalmışdır. Fərdi sahibkar təsərrüfatlarının sayının
d
əyişməsi iqtisadi rayonlar üzrə də baş vermişdir. Respublikamızda mövcud olan
f
ərdi sahibkar təsərrüfatlarının 2011-ci ildə 1267 ədədi (48,9%) Aran iqtisadi
rayonunda, 252
ədədi (9,7%) Abşeron iqtisadi rayonunda,151 ədədi (5,8%)
Naxçıvan MR-da yerləşir.
F
ərdi sahibkar təsərrüfatlarının ümumi torpaq sahəsi 2000-ci ildə 62216 ha,
2005-i ild
ə 23493 ha, 2008-ci ildə 25150 ha, 2009-cu ildə 27137 ha, 2010-cu ildə
47314 ha, 2011-ci ild
ə 43691 ha olmuşdur. Ümumi torpaq sahəsi 2011-ci ildə
2000-ci il
ə nisbətən 29,8% azalmış, 2005-ci ilə nisbətən 85,9% artsada, 2010-cu ilə
nisb
ətən 7,7% yenidən azalmışdır. 2011-ci ildə kənd təsərrüfatına yararlı torpaq
sah
əsi ümumi torpaq sahəsinin 95,2%, əkinə yararlı torpaq sahəsi isə kənd
t
əsərrüfatına yararlı torpaq sahəsinin 69,6%-ni təşkil etməklə 28919 hektar
olmuşdur.
F
ərdi sahibkar təsərrüfatlarının kənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahəsi
Respublika üzr
ə kənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahəsinin 0,9%-ni təşkil edir. Bir
f
ərdi sahibkar təsərrüfatına düşən kənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahəsi 2011-ci
ild
ə 16,0 ha, əkin sahəsi 11,2 hektar təşkil etmişdir. Hesablamalar göstərir ki,
2000-ci il
ə nisbətən 2011-ci ildə təsərrüfatlara düşən ümumi torpaq sahəsi 22%
azalsada lc
ənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahəsi 70,2%, əkin yeri 41,8% artmışdır.
Bu göst
əricilər 2005-ci ilə nisbətən 2011-ci ildə müvafiq olaraq 91,0%; 90,4% və
86,7%) artmışdır. Lakin, 2010-ci ilə nisbətən fərdi sahibkar təsərrüfatına düşən
ümumi torpaq sah
əsi 7,2%; kənd təsərrüfatına yararlı torpaq sahəsi 8,6% və əkin
yeri 13,2% azalmışdır.
Qeyd ed
ək ki, təsərrüfatlarda baş verən dəyişikliklər onların fəaliyyətlərinin
maliyy
ə nəticələri ilə birbaşa bağlıdır. Əldə edilən gəlirlər təsərrüfatlarda geniş
t
əkrar istehsalı həyata keçirməyə və ailənin ehtiyaclarını tam ödəməyə kifayyət
etm
ədiyindən kənd təsərrüfatına olan maraqlar və baxışlar da dəyişir. 2011-ci ildə
mövcud olan f
ərdi sahibkar təsərrüfatlarından əldə edilən gəlir 2005-ci ildə 2854
min manat, 2008-ci ild
ə 5538 min manat, 2009-cu ildə 4924 min manat, 2010-cu
ild
ə 8111 min manat və 2011-ci ildə 9814 min manat olmuşdur.
F
ərdi sahibkar təsərrüfatlarında satışdan əldə edilən gəlirin 2005-ci ildə
61,7%-i (2893 min manat) bitkiçilikd
ə, 34,9%-i (1632 min manat) heyvandarlıqda,
2009-cu ild
ə müvafiq olaraq 58,3% (2216 min manat) bitkiçilikdə, 41,5% (1578
min manat) heyvandarlıqda, 2010-cu ildə 60%-i (3051 min manat) bitkiçilikdə,
39,8% (2021 min manat) h
eyvandarlıqda, 2011-ci ildə 70,7% (5180 min manat)
bitkiçilikd
ə 29% (2125 min manat) heyvandarlıqda əldə edilmişdir. Bir təsərrüfata
düşən mənfəət 2005-ci 1064,5 manat, 2008-ci ildə 2119,3 manat, 2009-cu ildə
2
1915,2 manat, 2010-cu ild
ə 3092,2 manat və 2011-ci ildə 3785 manat olmuşdur.
2011-ci ild
ə bir təsərrüfata düşən mənfəət 2005-ci ilə nisbətən 3,5 dəfə, 2009-cu ilə
nisb
ətən 91,6%, 2010-cu ilə nisbətən 22,2% çox olmuşdur. Eyni zamanda bir ailə
üzvün
ə düşən mənfəət 2005-ci ildə 248,7 manat, 2008-ci ildə 498,8 manat, 2009-
cu ild
ə 434,3 manat, 2010-cu ildə 770 manat, 2011-ci ildə 918 manat olmuşdur.
2011-ci ild
ə bir ailə üzvünə düşən mənfəət 2005-ci illə müqayisədə 3,7 dəfə, 2009-
cu ill
ə müqayisədə 2,1 dəfə və 2010-cu illə müqayisədə 19,2% artmışdır. Lakin,
əldə edilən gəlirlər təsərrüfatların inkişafı üçün yetərli deyildir.
Respublikamızda dənli bitkilərin əkin sahəsi 2000-ci ildə 648,2 min hektar,
2005-ci ild
ə 802,3 min hektar, 2008-ci ildə 897,0 min hektar, 2009-cu ildə 1125.5
min hektar, 2010-cu ild
ə 968.0 min hektar və 2011-ci ildə 967,3 min hektar
olmuşdur. Dənli bitkilərin əkin sahəsinin 2000-ci ildə 92,4%-i (538,9 min hektar),
2005-ci ild
ə 96,2% (772,1 min hektar); 2008-ci ildə 96,1%-i (862,0 min hektar);
2009-cu ild
ə 92,0% (1125,5 min hektar); 2010-cu ildə 92,6%-i (896,9 min
hektar), 2011-ci ild
ə 93,4% (903,8 min hektar) fərdi sahibkar, ailə-kəndli və ev
t
əsərrüfatlarında olmuşdur.
Qeyd ed
ək ki, aparılan müşahidə və tədqiqatlar göstərir ki, dənli bitkilərin
əkin sahələrinin 3-5%-i fərdi sahibkar təsərrüfatlarının, 85-90% ailə-kəndli və ev
t
əsərrüfatlarının payına düşür.
F
ərdi sahibkar təsərrüfatlarında 1 sentner dənli bitkinin maya dəyəri 2008-ci
ild
ə 11,19 manat, 2009-cu ildə 10,31 manat, 2010-cu ildə 17,46 manat, 2011-ci
ild
ə 17,37 manat olmuşdur 2011-ci ildə bir sentnerin maya dəyəri 2008-ci ilə
nisb
ətən 55,2% artsada, 2010-cu ilə nisbətən 0,5% azaltmışdır. Bir sentnerin satış
qiym
əti 2008-ci ildə 24,13 manat, 2009-cu ildə 23,8 manat, 2010-cu ildə 17,37
manat, 2011-ci ild
ə 23,8 manat olmuşdur, 2011-ci ildə bir sentnerin satış qiyməti
2008-ci il
ə nisbətən 1,4% azalmış 2010-ci illə müqayisədə isə 4,4% artmışdır. Bu
göst
əricilər iqtisadi rayonlar üzrə də müxtəlif olmuşdur. Aran iqtisadi rayonunda
2011-ci ild
ə 1 sentnerin maya dəyəri 2008-ci ilə nisbətən 32,6%, 2010-cu ilə
nisb
ətən 16,7% artmışdır. Bir sentnerin satış qiyməti isə müvafiq olaraq 3,6% və
9,4%
artmışdır. Qeyd edək ki istehsal olunan məhsulun maya dəyəri və satış
qiym
əti arasındakı fərqin uyğunsuzluğu, və məhsuldarlığın aşağı olması onların
g
əlirlərinə mənfi təsir edir.
Respublikada istehsal olunan d
ənli paxlaların 2000-ci ildə 94,9% ( 1462,0
min ton), 2005-ci ild
ə 97,2% (2068,1 min ton), 2008-ci ildə 26,5% (2411,8 min
ton), 2009-cu ild
ə 93,2% (2786,0 min ton), 2010-cu ildə 93,6% (2000,5 min ton)
2011-ci ild
ə 94,0%-i (2310,7 min ton) fərdi sahibkar, ailə-kəndli və ev
t
əsərrüfatlarında istehsal olunmuşdur.
F
ərdi sahibkar, ailə kəndli və ev təsərrüfatlarında istehsal olunan dənli və
d
ənli paxlalıların məhsuldarlığı Respublika üzrə məhsuldarlıqdan 2000-ci ildə
2,5%, 2005-ci ild
ə 1,1%, 2008-ci ildə 0,4%, 2009-cu ildə 1,1%, 2010-cu ildə 1,4%
v
ə 2011-ci ildə 0,8%) çox olmuşdur.
c
ədvəl 1
F
ərdi sahibkar təsərrüfatlarının inkişaf dinamikası
göst
əricilər
2000
2005
2008
2009
2010
2011
2000- cil il
ə
nisb
ətən
2011- ci ild
ə
%
2005- ci il
ə
nisb
ətən
2011- ci ild
ə
%
2010-cu il
ə
nisb
ətən
2011-ci ild
ə,
%
T
əsərrüfatların sayı, Respublika üzrə
3248
2681
2613
2571
2618
2593
79.8
96.7
99.0
Bakı
-
3
4
3
3
4
-
133.3
133.3
Abşeron iqtisadi rayonu
189
210
221
220
234
252
133.3
120
107.7
G
əncə-Qazax iqtisadi rayonu
298
110
143
144
121
115
38.6
104.5
95.0
Şəki- Zaqatala iqtisadi rayonu
160
451
205
221
195
199
124.4
44.1
102.1
L
ənkəran iqtisadi rayonu
65
160
170
188
182
181
2.8 d
əfə
113.1
99.5
Quba- Xaçmaz iqtisadi rayonu
823
194
245
197
194
155
19.0
79.9
79.9
Aran iqtisadi rayonu
1289
1110
1191
1178
1265
1267
98.3
114.1
100.2
Yuxarı Aran iqtisadi rayonu
79
125
120
111
122
122
154.4
97.6
100
Dağhq Şirvan iqtisadi rayonu
181
154
137
135
136
133
73.5
86.4
97.8
Naxç
ıvan iqtisadi rayonu
164
149
157
156
151
151
92.1
101.3
100
C
ədvəl DSK-nın 2012 - cil il Azərbaycanın kənd təsərrüfatı statistik məlumatları əsasında tərtib edilmişdir.
K
ənd təsərrüfatı müəssisələrinin və fərdi sahibkarlıq təsərrüfatlarının əsas iqtisadi göstəriciləri.
4
c
ədvəl 2
Dostları ilə paylaş: |