M a h m u d k a ş ğ a r I n I n çəkdiyi və «Divanü lüğat-it-türk»ə
|
|
J' ol atığ kaytardı = o, atı qaytardı», (atı başqa səmtə yönəltdi). (J '- - j ^ .j'JuS kaytarur - kaytar- mak). Oğuzca. Türklər katardı» dcyirlər. K 0 y t u r d ı; « j-^ J^ = ol məninq əliggə suw koyturdı = o mənim əlimo su tökdiırdü». - j J ^ koyturur - koyturm ak). K 1 y t u r d ı; « J ^ J ^ ' J* oI anqar kamış kıyturdı = o ona çəpinə qamış kəsdirdi». Ba.şqası da bclədir. - j J ^ k ıy tu ru r- kıyturmak). 188 M ahm ud Kaşğari K ö y t ü r d i: ol anınq tonın köytürdi = o onun paltannı yandırtdı». Başqası da b eb d ir, ( uSUjj^ köytürür - köytürm ək). Bu söz fəsih deyildir. c ? S a y ğ 1 r d ı; j a yer sayğırdı = yer q ara daşlı o]du», (j U j ^ -J j ^ sayğırur - sayğırmak), K a y ğ u r d ı; «c 5 JjM i ər kayğurdı = adam qayğılandi». Bu. j dh ilə də söylənir, ( j U j i ^ - j t j i ^ kayğurur-kayğurm ak). B 0 y m a ş d ı; lw ' ' ış kam uğ boymaşdı = iş büsbü- tün qanşdı». Başqası d a belədir, ( tsAuıj^ S a y r a ş d ı; «jV ^ jVf olar təlim sayraşdıiar = onlar çox damşdılao), (onlar sayıqlayırcasına çox danışdılar). ^ A ^ J ^ S a y r a ş d ı; «c 5 A^j:j-. jV J;! kuşlar sayraşdı=quşlar ötdü». ( ^ ^ ^ J ^ J ^ s a y r a ş u r - s a y r a ş m - ''\ B u şeirdə də işiənir; Ö - a jä j j ___j j | 9 jljf (jiä £jjj) «Yaruk yulduz toğarda U dhnu kəlip bakar mən, Satulayu sayraşıp Tatlığ ünün kuş ötər». Parlaq ulduz doğanda Oyanaraq gəlib baxıram, Quşlar səs-səsə verib Dadlı-dadlı ötüıiər. (Parlaq ulduz doğarkən mən yuxudan oyanır, ağaclara baxıram və quşların səs-səsə verərək sirin-şirin ötdüyünü eşidirəm). Divanü lüğat-it-türk 189 K a y r 1 ş d ı; jVf olar ikki boyun kayrışdı = on- lar ikisi boyun qanırm aqda yanşdılar». Başqası da belə- dir, kaynşur - kaynşm ak)'^-. K o y 1 u ş d ı: ^ j ^ j « tağdııı s L i w l a r kam uğ koyluşdı=su dağdan tamam axıb toKulclu». ba:?qa ıııa>c lər üçün də belə deyilir, ( - J J ^ koyluşur - koyluş- mak). K o y 1 u ş d ı: «^ 5 -^*^ jV sütlər koyluşdı = süd qatılaşdı». Başqası da belədir, - j > i ^ koyluşur-koyluşm ak). j i j u J K a y 1 1 ş d ı: jVİ olar ikki kaytışdı = onlar ikisi bir- birinin dahnca getdilər», - j j ^ kaytışur - kaytış- mak). T u y s u k d ı; J ər tuysukdı = adam duyuq düşdü», (adam ona qarşı qurulan hiyləni, ah başa düşdü), ( - j ' ^ jU iuyj tuysukar - tuysukmak). K e ç i 1 d i; « j ^ ış keçildi = iş gecikdirildi», ( - J J ^ L^ula^ keçilür - keçilmək). ''r,j B ə 1 ə 1 d i'^-^; «l 5 -i% ^J^ J ər tərkə bələldi = adam tərə bələndi, tərə batdı, tərlədi». B ə 1 ə 1 d i; oğlan bələldi=uşaq beşikdə bələndi», . j ; ^ bələlür - bələlmək). Bu fe’l təsirli, bundan əvvəlki təsirsizdir. Bu sözlər y a z m a və b a s m a nüsxələrdə « kay.nşd. - k a y .r .ş a r - k a y .n ş m a k » .mlas. .lə veı-ilmişdi.-. lakin b a b . n tələbinə u y m a d .q la r. üçun Bəs.m A ta la y « k a y ..ş d .- k a y rış a .- k ay.-,şm ak» şə k lm d ə verməyi d ü z g ü n hesab etmişdir, Bu.ıdan so.:ra gəiən «koyluşd.» və « k a y t .ş d .» sözlərin də də eyni vəz.yyət m u şa h.də ed.l.., B a b.n tələb.n. uygun gəlmələri ü çü n Bəsim A talay həm in sözlərin lat.n v ar.a.ıt..:d a .nuvaHq duzəl.ş a p a r m .ş , la k in ə r ə b h ə r f lə r i i lə yaz.lan v a r ia n ta to x u n m a m .ş d n ( O L I , 111, s,lV5), ^ '7’ Bəsim A t a l a y ( D L T , III, s,196), Salih Mütəllibov ( T S D III ( T T D , III to m , bet 272), Seçkm Ərd. .lə Sə.'ap T u g b a Y u rtsev ə r ^ ^ / ^ ^ L T - 2 ^ > bu və b u n d a n son.-ak. iki sözü e ilə «beləld.» şəkL.ıdə o x u m u ş l a . , B.z ə .lə v t. d .k . IW) M ahm ud Kaşğari cj-% B 0 I ə 1 d i; « j ^ al kanka bəbldi = at qana boyandı, qana batdı». Bu. [savaş zamanı] ö ld ü rü b n ad am lan n çox olmasından irəli galir. Bunun məsdəri də bundan əvvəlki kimidir'^'^. K ü y r ə n d i; J or ışka küytəndi = adam işdə süstləşdi. işin üstünə düşmədi». küyfənür ~ küyfənmək). Bir Ləhcədə hərf çevrihnəsi nəticəsində küfyəndi» deyilir. BU BABIN BAŞQA B İR NÖVÜ K a t 1 a n d ı; Jjljli ^Lij yığaç katlandı - ağac meyvə!əndi». Qıpçaq, yəmək, oğrak dillərində. (JUIÜIİ katlan u r - katlanmak). Başqa boylarm dillərində bu söz bəzi tikanh agaclaıın meyvəsini ifadə edir. Y abanı ohnayan ağaclaruı meyvəsi üçün « t 5 - i ^ yemişləndi» deyihr. K a r 1 a n d ı; g J art karlandı = dağ beh qarlandı. dağ behnə qaı yağdı», (jU ü jii -jjjljiS karlan u r -k arlan m ak ). K u 1 1 a n d ı; « tj'i^ j^ UJjl^ J gı- taw arınqa kurlandı =adam m ahna heyfsbndi», (adam əlindən çıxan mah üçün qüs- sələndi). u r 1 a n d 1 . « t ^ ^ j ^ kımız kurlandı = kımız turşudu». (ıçmdəkı maya üzündən kımız turşudu). Y oğurt qatılaşsa, yenə beiə deyiiir, ku rlan u r - kurlanm ak). bu b a b ın tolobinə uyihın'^dev!l' ^ nn'ızarc və ırıəsdnrləri mok» və « b . y l o l d i - - b S o l ü S l i S ' : T ««»-*yvndi-kc>vilör keyç.l- l O L I . III. S.J96). ' klındə olm alıdır. Bu. Bəsim A ta l a y ın likridir Divanü lüğat-it-türk 191 ƏSİL K Ö K D Ə N Y A R A N A N F E ’LLƏR T a y a k I a n d ı; «ıi-ijSj 2 J ər layaklandı = adam əsa sahibi ol- du», (jU lSii tayaklanur - tayaklanm ak). T a y u k 1 a n d ı; c s^ yigit tayuklandı = gənc kübarlaş- dı. onlara oxşadı, o dərəcəyə çatdı», ((jUIliu ta- yuklanur - tayuklanm ak). K a y u k 1 a n d ı; süt kayuklandı = süd qaymaq- landı». ( ( j U I I S ^ k a y u k l a n u r - kayuklanm ak). Qayda; Üç hərlli isimlərdən düzələn fe'lbrin bu növü bu kitabda bir sıra ınə- naları ifadə edir. Birincisi; adı çəkibn şeyb biriikdə olmaq, yaxud söybnən şeyə sahib olm aq mənasını bildirir. M əsəbn; J ər tayaklandı =adam əsa sahibi oldu», « ı s ^ ^ süt kayuklandı = süd qaym aqlandı». İkincisi; söybyən şəxsin bir nəsnəni adı çəkibn nəsnə qrupundan say- dığını bildirir. M əsəbn; jj) jl or atığ kızlandı = adam atı bahah hesab etdi». « 1 anı kızlandı = o onu öz qızlanndan biri saydı, öz qızian yerində tutdu». Üçüncüsü; məchul fe'l m ənasına gəlir. Məsələn; J ^ tavvar çoğlandı=m al boğçalandı. heybələndi». (boğçaya. heybəyə qoyuldu), «c 5 - ^ Sji böz çığlandı=bez ölçüldü, arşmlan- dı». 192 Mahmud Kaşğari Dördüncüsü: adı çəkibn şeyə bənzəmək m ənasına gəlir. M əsəbn; « J tayuklandı=adam kübarlaşdı, k ü b arlara oxşadı». fiurada daha iki cəhot vardu' ki. onlan yu.xarıda deviiənlərl.T miiqııvKə səklində sövbjüək cai/dır. Bu'mcibi. soyləyən şəxsm soy b n ən b bniıkdə olması, yaxud o şcyə sa- hib olmasıdır. Məsələn: tağ tıtlandı = dağ şam ağacı ib örtüldü, ağaclandı. şam ağacm a sahib oldu», « J ^ jiLli 3 J- kaplandı = adam qab sahiDi oıduw. İkincisi: söybyən o şeyı söybnən şey cüm bsindən saydı. Məsələn: « Jf t s i a j i ol nənqni kızlandı=o həmin şeyi bahalı say- dı». B undan başqaları da dediyimiz kim idir. Bir adam başqa yolları nəzərə alaraq müqayisə etsə və bu m ənaları dıbyərək söybsə, heç bir zərəri yoxdur. Çünki isimlərin hamısı bəzi mənalar daşıyan hərflər, bəzi şəkilçibr qəbul etm əkb müxtəlif form alara düşə b ib r. B ununla birlikdə, bütün türk dilbrində hər isimdən də fe’l düzəltm ək olmaz. Çünki «adam atalar sözü söybdi», «adam ün sahibi oldu» m ənalarm da «t 5 ^ L u j! ər sawlandı», J gr çaw- landı» demək olmaz. H albuki qaydaya görə hər isimdən fe 1 düzəldib işbtm ək m üm kündür, işbdəni isə heç kim qmamaz. B U BABIN BAŞQA B İR NÖVÜ tsiOLji K ö r p ə l ə n d ı : «c 5 a 2 üj^ d ot körpəbndi==təzə ot bitdi, yeni- dən ot çıxdı», (<-SUI^ijj^ -j^ ^ ıj^ k ö rp ə b n ü r-k ö rp əb n m ə k ). Divanü lüğat-it-türk 193 Ç i j t ü r d i: «t^ J jjja jjl l İ o j j bu yük atığ çijtürdi = bu yük atm belini əydi, çökərtdi», (ağır yük atın belini çökərtdi). Y ağ ın olan at və ya heyvan belini yük üzündən b eb çö- kərdir, (‘-SUjİj?. çijtürür - çijtürmək). Ç ü j t ü r d i: «t 5 J( ol yıpığ çüjtürdi = o, ipi gərdirdi», (o, boşalmış ipi gərdirdi). Q oyunun bağırsağmı gərdi- rəndə yenə b e b deyilir, çüjtürür - çüjtür- mək). (Bu da yuxarıdakı söz kimi iki məxrəc arasm dakı j j ib təbffüz edilir)'32. t ^ J j ^ Ç i k t ü r d i: «ts J j ^ ö J ^ J ol tügün çiktürdi = o, düyünü sıx -dırtdı», (o, boğçanm düyününü sıxdırmağı əmr etdi). Başqası da bebdir, (>-SL 4 ^hS^ -j j ^ çiktürür - çiktürmək). Ç a k t u r d ı: (j: jjj S a Ç a k t u r d ı: bir adam iki nəfəri bir-birinə çaxsa, arasını vursa, yenə b eb deyilir, (J l - « j ^ j j ^ çakturur -çakturm ak). Ç o k t u r d ı: J ol kuşuğ kazka çokturdı = o, şahin quşunu qazm üstünə buraxdı». Başqası da b eb d ir, - (jU j j i L j ^ ^ çokturur - çokturm ak). jiiİA Ç 1 k t u r d ı: «l 5 J j ^ ol anı əwdin çıkturdı = o onu evdən çıxardı», ( c s L - j ^ j j ^ çıktırur - çıkturmak). jiiiş. Ç 1 k t u r d ı: «ıs^ o I tonm çıkturdı = o, paltannı is- latdı», (islaq yerə qoydu, paltar islandı), ( J ^ j ^ j j ^ çıkturur - çıkturm ak). B u ra d a u y ğ u r la r ın b e b bir qeydi var: « Y az ın a nüsxodə bu fc’lin mosdor şokli veril- məmişdir. H ə m i n nüsxənin 268 və 334-cü səhifələrindoki şokillorino osason məsdori biz bərpa e l d ik » ( T T D II to m, bet 256). Çinlilər uyğurca bu qeydin torcüməsmı vcrmışlor ( D L T - Ç in . II cild, s.181), B unu çincə q ey d d ə 268 və 334 roqəmlərinin işlədılmosmdon a n l a m a q o lur. 194 Mahmud Kaşğari J>S^Ç 0 k t ü r d i: « l s J a n q a r çəkik çəktürdi = o, kitabı ona nöqtəbtdi». Ç ə k t ü r d i: «t 5 J ol atın çəktürdi = o, dırnaq xəstoliyi və ya başqa xəstəlik üzündən atından qan aldırdı», ( - j J ^ lİUjjSj^ çəktürür - çəktürmək). j j k l Ç ö k t ü r d i: «c 5 J j ^ J ol anınq təwəsin çöktürdi = o onun dəvəsini xıxlatdı». Ç ö k t ü r d i : J ol küm üş altundan çök- türdi = o, qızıldan gümüşü ayırdı», (o, qızılı əridib tor- pağa çökdürərək gümüşü qızıldan ayırdı), - j J ^ çöktürür - çöktürmək). Ç a 1 1 u r d ı: « ol anı çalturdı = o onu yerə çaldırdı. yerə vurdu». t ^ J j ^ Ç a 1 t u r d ı: « c s J ^ Jt ol yitük çalturdı = o, itən nəsnəni axtartdırdı», (o, itən əşyanı axtarm ağı əm r etdi). t 5 ^j% Ç a 1 1 u r d ı: bu söz «birinə bir şey eşitdirm ək» m ənasında da işbnir. Oğuzca. ( j L - j ^ - j j ^ çalturur ~ çalturm ak). j ^ J ^ Ç u m t u r d ı: «tsJjİ4> yj' Jf ol anı suwka çum turdı = o onu suya cumdurdu», ( daha dərin daldırmağı bildirm ək üçün işbdilir, ( - J J ^ lİU jİA çüm türür - çüm türm ək). ts jjil^ ç a n t u r d ı: « tsJjİ^ ’ji cy' Jf ol anı bu ışka çanturdı = o onu bu işdən caydırdı». Sözün əsli «tsJjj'-ıj^ çm duturdı»- dır, (< 31 ^j % - j J ^ çan tu ru r - çanturm ak). Jj»j^ Ç 1 n ğ a r d 1 : «ts Jjii> jA ıl J( qI ışığ çınğardı = o, işin əslini ax- tardı, təhqiq, təhlil etdi», (J'^j*-y^ - j j ^ j ^ çm ğarur - çın- ğarm ak). Divanü lüğat-it-türk 195 ıs^j4^ S ə p t ü r d i : « l j J j ^ i-^İ J( ol anm q kızm səptürdi = o onun qızına cehiz qoşaraq oğlan evinə göndərməyi əmr etdi», (liSUjj^ - j j ^ səptürür - səptürmək'33). t s J j ^ S a p t u r d ı : « j J jjj *- J( ol m anqa kuş kanatm sap- turdı = o mənə quşun qanadını sarımağı tapşırdı». S a p t u r d 1 : hər hansı bir şey yamansa, hörülsə, yenə b e b deyilir, ( lS-İjİ- S a 1 1 u r d 1 : «(S'^J^ J^ ol məninq taw arığ satturdı = o m ənim malımı satdırdı». Başqası da bebdir, (tİ'-»j^ - J J ^ sattu ru r - satturm ak). (^jjluı S u 1 1 u r d 1 : « ts J j^ ^ j j i S ol anm q yüzinqə sutturdı = o onun üzünə tüpürtdü». Bunun əsli sudhturdı»- dır, ( ( j'^ j^ - j j j j ^ sudhturur‘34-sudturmak). H ərf assi- milyasiyaya uğramışdır. l 5 -^jİ- S i 1 1 ü r d i: Ji ol oğlın sittürdi = o, u-şağmı siyitdi, işətdi». Atı işətməyə də b eb deyilir. Əsli «sidhtürdi» şək- lindədir, (<-SL»jj^ -JİA“ sittürür-sittürm ək). Assimilyasiya baş vermişdir. jjİşlui S a ç t u r d ı : « j ^ J ^ Jf ol m anqa yarm ak saçturdı = o mənə pul saçdırdı», ( J l - j i ? - - J J ^ saçturur - saçtur- mak). ts J jia ^ S 1 ç t u r d 1 : « j ^ J ^ {J' J* ol anı sıçturdı = o onu sıçırtdı», (j U j j ^ - J J ^ sıçturur - sıçturmak). Bl i fe’lin müzare və məsdərini Bəsim Atalay qoymuşdur (DLT, II, s. 183), « 4 **- səp» sözü isə «cehiz» deməkdir. ^ Bəsim Atalaym fıkrincə, bu fe’Iin müzaresi «jlA^ sutturur» şəkiində olmalıdır (DLT, II, S.183). Seçkin Ərdi və Sərap Tuğba Yurtsevər bu sözü «sudhturur» şəklində oxumuşlar (DLT-2005, s.511). 196 Mahmud Kaşğari S ü r t ü r d i: «c 5 J jjj" ly* oI anı sürtürdi = o onu sürdürdü», (bir yerdən sürdürdü, sürgün etdirdi), (<-^L«jjj*- - j j j j ^ sür- türür-sürtürm ək). S ü r t ü r d i; « tjJjjj« (ijä ji^i Jf ol anqar koy sü rtü rd i= o ona qoyun sürdürdü». Başqası da belədir. S ü r t ü r d i: « t^JjJj^ J^* oI anqar taş sürtürdi = o ona daş sürtdürdü», - j j j j ^ sürtürür - sürtürm ək). S o r t u r d ı: « ts J jj j« ^ j^ Jf ol soruğ sorturdı = o, itən bır şeyi xəbər aldırdı». S o r t u r d ı: «c 5 Jjj> j j j ü J( ol kanığ sorturdı = o, qan sor- durdu, aldırdı», (onun qanını lansetlə almağı əm r etdi), (jU jjjL - j j J j " so rtu ru r - sorturm ak). S ü z t ü r d i: «t^ J jjj^ J( qI s u w süztürdi = o, su süzdür- dü», (uSUjjjL -jİpjL süztürür - süztürm ək). Başqası da belədir. S ü s t ü r d i: «^5 Jjİ-1- J( ol koç süstürdi = o, qoç döyüşdür- dü», (yəni qoç kəllələşdirdi), (i-ibıjLul- süstürür - süstürmək). S ə ş t ü r d i'-"*5: «t^Jjii«< < jj^ J( ol tügün səştürdi = o, düyün açdırdı». Başqası da belədir, ( - J ^ səştürür - səştürmək). S a ş t u r d ı'-^ 6 _- «^^jji*iu- Vjj ^jj J( ol alım -berim birlə saş- turdı=o, alacağı ilə verəcəyini haqq-hesab elədi, çürütdü», ' Scilih Müto llibov bu sozün «saşturdı» varia n tın ın d o ğ ru o im a sı b a r ə d ə Bəsim A la la y ın qcydi o ld u ğ u n u yazn- (TSD, 11 to m , bet 214), Lakin o n u n b e b bir qcydi y o x d u ı və ola d a bilməz, çünki növbəti m a d d ə elə «saşturdı» s ö z ü n ü n ö z ü d ü r. Bəsim A ta i a y m qeydinə görə, y a z m a nüsxədə «c 5J j İ ^ s a ştu rd ı» söz ündəki s h əıfin in ü stü n d ə ləthə. altın d a kəsrə var, m is ald a k ı sözdə kəsrə silinmiş m ü z a r c və m ə sd ərə tox u n u lm am ışd ır. B u rad a n belə bir nəticə çıxır ki. bu s ö z ü n əsli «sayışturdı» o lın a lıd ır ( D L r . l l . s.l85). U yğurlar Bəsim A talayın a rq u m c n tlə ri n i q əbul etınişlər Divanü lüğat-it-türk 197 (borcunu alacağı ilə başa-baş etdi), ( ( j L a ji^iuı -jjiuuj $aş- tu ru r - saşturm ak) (^jjji^ S a ğ t u r d 1 : « c s J j ^ J( ol koy sağturdı = o, qoyun sağ- dırdı». Başqası da belədir, (J'- 4 jj**-< - j j ^ sağturur - sağ- turm ak). t^ jjji^ S 1 ğ t u r d 1 : «csjjji« 15j ^ Jü bir nənqni birgə sığturdı = bir şeyi o biri şeyə sığdırdı», sığturur - sığ- turm ak). (_jjjüu, S ə w t ü r d i : «(İJ jj A ui J( ol tənqri səni m anqa səwtürdi = o tanrı səni mənə sevdirdi», ((ji-^ j^ - J J ^ səw türür - səwtürmək)'-'*'^. S o k t u r d ı : «t 5 ^ j ^ I^jj J^ ol bir nənqni birgə sok- turdı = o, bir şeyi başqa bir şeyə soxdurdu», ( - j j ^ jU jjäla sokturur - sokturmak). (^jjjL*. S o k t u r d ı : «tsJjJÄİ- ^ J a J( ol murç sokturdı = o, qarabibər d öydürdü»‘38, Başqası da belədir, { 3 ^ J ^ - j J ^ sokturur - sokturm ak). S 1 k t u r d 1 : «c 5 ^jjV" ?jf Ji ol üzüm sıkturdı = o, üzüm sıxdır- dı», ( ( j U j ^ - J J ^ sıkturur-sıkturm ak). Başqası da belə- dir. (T T D . II to m , bet 263). Çinlilərin də bu sözlə bağlı qeydləri var (D L T -Ç in . II cild. s, 186). Salih M ütə IIibov bu m a d d ə ilə bağlı heç bir qeyd vcrməmişdir (T S D , II to m, het 215). S cçkin Ərdi və Sərap T u ğ b a Y urtsevərin nəşrində isə bu m a d d ə «s.əşturdı» (D L T -2 0 0 5 , S.484) şəklindədir, «Səş» k ö k ü n ə «-turdı» deyil. yalnız «-tü rdi» əlavə edilə bilər, Bəlkə d ə m ə tb ə ə xətasıdır. '■’ B a sm a n ü sx ə d ə səhvən ka ilə « sə w tü rm a k » şəklində vcrilmişdir, A h ən g q a n u n u n a görə ke ilə o lm a lıd ır. Bəsim A ta l a y düzəltm işdir (D L T , II. s,I85). biz də düzəldilmiş variantı ald ıq . Salih MütəIIibov d a bu faktı qeydə alm ışdır (TSD. II to m, bet 215), Çinlilər ( D L T - Ç i n , II cild, s,186) və u y ğ u rlar d a bu h a q d a qcyd vermişlər ( 'I T D , II tom, bet 264). '■'** Bəsim A ta l a y bu gün « soku» sö z ü n ü n O rta A n a d o lu d a «dib ək» m ə n asın d a işləndiyini yazm ış , fe’lin m üz are və məsdərini də q o y ın u şd u r ( D L I . II, s, 186), 198 Mahmud Kaşğari S ö k t ü r d i; « 15 ^ o J J ol ton söktürdi = o, p altar sök- dürdü». Divar və ya başqa şey sökdürülsə, yenə belə deyi- lir, (l^Ujİs;!. - j j ^ söktürür - söktürm ək). j k l - S ö g t ü r d i; J* ol anı sögtürdi = o onu söydür- dü». Əsli vavla «sögtürdi»dir, assimilyasiya olmuşdur, ( l İU J s I m - j ’J s I j sögtürür - sögtürmək). J s ^ S i k t ü r d i; « ı s ^ J ^ J ər künqin siktürdi = adam cariyə- sini sikdirdi», . j > 5 ^ siktürür - siktürm ək). jjIui S a 1 1 u r d ı; « ı j ^ J ^ ol məni an q ar salturdı = o məni ona saldırtdı, hücum etdirdi». iS ^ J ^ S a 1 1 u r d ı; « 6 ^ J ^ Jİ ol m anqa yenq''*'^ salturdı=o mənə paltarmm yanmı sallatdı», (o m ənə işarə vermək üçün başqasna paltarm m yanmı sallam ağı əm r etdi), (jU jjI« - J J ^ salturur - salturm ak). H ər hansı bir şeyi çıxarıb atmağı əmr etmək də bebdir. ı^jjliui Ş ə ş t ü r d i ; « ^ s i j ^ c is ^ J( ol tügün şəştürdi = o, düyün aç- dırdı». Başqa şey açılanda da b e b deyilir. Bu söz s ilə də söylənir. Bu vəziyyət ərəb dilində də var. Ərəbcə « misk» farsea «^SJ^ mişk», ərəbcə « ] ^ sukkar» farsca « j i ^ şəkkər» olmuşdur. Ərəbcə « j ^ ^ əskər», farsca « J ^ ləşkər» sözləri də belədir, (^-SU jidui - J J ^ şəştürür - şəştürmək). S a ç ğ Yüklə Dostları ilə paylaş:
|