M ü n d ə r I c a t

ġək.5.2. Monitorinq sisteminin blok – sxemi (Y.A.İzrael, 1984). 

 

Əsaslı  müşahidə  və  tədqiqatlar  tələb  edən  faktorlar,  elementlər  və 

proseslrəin  təsnifatı  belədir:  çirkləndirici  və  faktorların  lokal  mənbələrinin 

geofiziki müşahidələri əsasında monitorinq; (vulkanlar, zəlzələlər, quraqlıq, 

sellər, torpaq, qrroziyalar və s.) ətraf təbii mühitin vəziyyəti və onda gedən 

geokimyəvi dəyişikliklıərin öyrənilməsi (ionlaşdırıcı və ionlaşdırmayan şua-

lar);  təbii  və  antropogen  mənşəli  kimyəvi  dəyişikliklər  əsasında  biotopun 

müxtəlif  faktorların  təsirinə  cavab  reaksiyası,  iri  sistemlərin  cavab  reak-

siyaları (hava, iqlim) və bütövlükdə biosferin xüsusi tədqiqatlar tələb edən 

---

446 

 

bölməsinin  monitorinqi  (insan  sağlamlığı  və  ona  əlverişli  mühitin  yaran-

ması). 

Görkəmli coğrafiya elmləri  tədqiqatçısı  İ.F.Gerasimov monitorinqi 3  

mərhələyə  ayırmağı  təklif  edib:  bioekoloji  (sanitar-gigiyenik),  geoekoloji 

(geosistem, təbii- təsərrüfat) və biosfer.