www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 271
271
271
271
271
271
271
271
271
fəaliyyətinin məzmununun spesifikasını müəyyən edir. Bu özü
həmin planların həyata keçirilməsi vasitəsinə çevrilir.
Əgər yeniyetməlik dövründə Ģagirdlər üçün müəllim və
valideynlərin nüfuzu öz həmyaĢıdlarının nüfuzu ilə bir növ
tənzim olunursa, böyük məktəbli üçün ayrı-ayrı fənn
müəllimlərinin nüfuzu məktəbin nüfuzundan fərqləndirilir.
Böyük məktəblinin Ģəxsi özünütəyinində iĢtirak edən
valideynlərinin nüfuzu artır.
Böyük məktəblilərin peĢə və Ģəxsi özünütəyinlərinə
hazırlığı özünün sərvət meylləri sistemlərinə aydın Ģəkildə
ifadə olunan peĢə istiqamətini və peĢə maraqlarını, nəzəri
təfəkkür formalarının inkiĢafını, elmi idrak metodlarına
yiyələnməyi, özünütərbiyə bacarığını daxil edir. ġəxsiyyətin
yetiĢməsi və formalaĢmasının bu yekun mərhələsi
məktəblinin qiymət və bələdləĢmə fəaliyyətinin daha tam
təzahür etdiyi vaxtda baĢa çatır. Bu yaĢ dövründə məktəblinin
müstəqilliyə cəhd göstərməsi əsasında onda mənlik Ģüurunun
tam strukturu formalaĢır, Ģəxsi refleksiya inkiĢaf edir, həyati
planlar və pespektivlər dərk olunur.
Ġdrak proseslərinin inkiĢafı. Ġlk gənclik dövründə
idrak prosesləri inkiĢaf edərək yeni keyfiyyətlər kəsb edir. Bu
dövrdə qavrayıĢın seçiciliyi və mənalılığında əsaslı dəyiĢiklik
baĢ verir. Məktəblilər daha çox əhəmiyyətli, təlimin
məqsədləri ilə səslənən obyektləri və materialları seçir və qav-
rayırlar. Nitqin və təfəkkürün inkiĢafı qavrayıĢın mənalılığını
artırır. Onların qavrayıĢları daha çox məqsədyönəlmiĢ
xarakter daĢıyır. Məkan, zaman, hərəkət qavrayıĢı geniĢ və
əhatəli olur.
Diqqət tam mənasında ixtiyari xarakterə malik olur.
Böyük məktəblilər maraqlılıq dərəcəsindən asılı olmayaraq
diqqətlərini onlar üçün zəruri olan obyektin üzərinə yönəldə
və onun ətrafında mərkəzləĢə bilirlər. Böyük məktəblilərdə
diqqətin davamlılığı, mərkəzləĢməsi əsaslı Ģəkildə yüksəlir.
Bu ən çox böyük məktəblilərin hər gün məktəbdə, sinifdə,