3.Mediaga O‘zaro bog‘liq bo‘lgan sohalar. O‘zaro bog‘liq bo‘lgan
sohalar
mediasavodxonlik
va
axboriy
savodxonlik
o‘rtasidagi o‘zaro
munosabatlarni turlicha talqin qiladigan ikkita ilmiy maktab mavjud.
Maktablarning bittasiga qarashli vakillar axboriy savodxonlikni, uning tarkibiy
qismi mediasavodxonlik bo‘lgan, yanada kengroq ko‘lamdagi tadqiqotlar sohasi
deb hisoblaydilar. Boshqa maktabning nuqtai nazaridan esa, axboriy savodxonlik
kengroq soha bo‘lib, hisoblangan mediasavodxonlikning atiga bir komponenti
bo‘lib hisoblanadi. Biroq, YUNESKO qoshidagi xalqaro ekspertlar guruhi media
va boshqa axborot xizmatlari o‘rtasidagi nafaqat farqli taraflarni, balki umumiy
xususiyatlarni ham ta’kidlab o‘tdilar. Quyida, biz tomondan ko‘rib chiqilayotgan
sohada, sayyoramizning turli burchaklarida mutaxassislar bugungi kunda qo‘llay
olgan atamalar keltirilgan:
• Media savodxonligi;
• Axboriy savodxonligi;
• O‘z-o‘zini ifodalash erkinligi va axboriy savodxonligi;
• Kutubxona savodxonligi;
• Yangiliklar savodxonligi;
• Kompyuter savodxonligi;
• Internet savodxonligi;
• Raqamli savodxonligi;
• Kino savodxonligi;
• Elektron o‘yinlardan foydalanish savodxonligi;
• Television savodxonlik, reklama sohasidagi savodxonligi.
YUNESKO ekspertlari tomonidan qayd etilgan mezonlar bilan hamjihatlikda
ishlab chiqilgan. Uning mavzulari, uslubiyati va amaliyoti har qanday auditoriyani
media savodxonlikning ko‘nikmalariga o‘rgatish uchun moslashtirilgan. Lekin
qo‘llanmaning asosiy ixtisoslashuvi yetarli darajada o‘ziga xos va oddiy
bo‘lmagan auditoriya – tarbiyasi og‘ir va ijtimoiy zaif yoshlar bilan ishlashga
yo‘naltirilgan.
Mustahkamlash uchun savollar. 1. Medianing boshqa axborot xizmatlar bilan munosabati
haqida yozing.
