Microsoft Word chingizxon ziyouz com doc
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com
kutubxonasi 17 qahridan, noroziligidan nom-nishon yo‘q — uning lutfikaramidan xon hamon bahramand. Shunga aqli yetgach, oshig‘i olchi qimorbozga o‘xshab tavakkal yo‘lini tutib ilohiy adolatga qarshi, Tangrining jig‘iga tegadigan ishlar qila boshladi. Shunda ham baribir Tangrining g‘azabidan darak bo‘lmadi. Shundan so‘ng u men endi bilgan noma’qulchiliklarimni qilsam bo‘laverar ekan degan xulosaga keldi. Va oradan yillar o‘tdi, endi u o‘zini Tangrining suygan bandasi ekanman, Tangri Taoloning farzandi ekanman degan qat’iy ishonchga keldi. Bunday ishonch xoqonda o‘z-o‘zidan paydo bo‘lgani yo‘q — faqat cho‘pchaklardagina shunday bo‘lishi mumkin; gurkiragan to‘y-tomoshalarda baxshilar otga minib olib olomonga qarab xoqonni ko‘kka ko‘tarib madhiyalar aytganlari, uni Tangrining farzandi deb ataganlari, xaloyiq zavq-shavq bilan qo‘llarini duoga ko‘tarib hamdu sano o‘qiganlari hisobga kirmaydi, bularning hammasi xushomadgo‘ylikdan boshqa narsa emas edi. Bunda u o‘z tajribasidan shunday xulosaga keldi. U Ko‘k-Tangrining fikr-zikrlariga labbay deb javob berganidan Tangri Taolo uning barcha ishlariga homiylik qiladi, boshqacha aytganda, u Tangri Taoloning yerdagi xalifasi, noibidir. Ko‘k esa xoqon kabi faqat kuch-qudratni, nuqul kuch ishlatishni, faqat kuch-qudrat egasini tan oladi; u o‘zini ana shunday deb bilar edi. Asrlar osha ovchilik va mol boqish bilan shug‘ullanib kelgan qiyot qabilasining qashshoqlashib qolgan kichik urug‘laridan chiqqan yetim bolaning osmonga shaxt bilan parvoz qilgan shunqor kabi dunyoni g‘ulg‘ulaga solgan favqulodda shuhrat qozonishini, jahongirlikka erishishini bundan boshqacha yana qanday tushuntirsa bo‘ladi? Tarixda misli ko‘rilmagan ulkan hokimiyat qanaqa qilib qo‘lga kiritildi — noilojlikda qolgan notavon yetimcha nari borsa shovvoz ot o‘g‘risi bo‘lib yetishishi mumkin edi (aslida u ishni ot o‘g‘irlashdan boshlagan). Folbinlikning keragi yo‘q — Tangrining qudrati bo‘lmasa, bir oti ikki bo‘lmagan Temuchin og‘zidan olov purkab turgan ajdaholar tasviri zarhal bilan tikilgan bayroq ko‘tarmagan, hech qachon Chingizxon nomini olmagan va Oltin o‘tovda taxtda o‘tirmagan bo‘lur edi. Bunga yana bir dalil shuki, Osiyo xoqoniga Tangri iltifot ko‘rsatganining rad etib bo‘lmaydigan isboti ko‘z o‘ngimizda turibdi. Mana ko‘kka boqing — chiroyli oq bulut suzib yuribdi, buni o‘z hayotini tahlika ostiga qo‘yib, darvesh folbin aytib bergan edi. Mana uning so‘zlari to‘g‘ri chiqdi. Oq bulut — Tangri farzandiga Ko‘kning tuhfasi, uning marhamati va inoyati, kelajakda buyuk zafarlar nishonasi edi. Yurish qilib ketayotgan ko‘p ming kishidan birontasi bunday mo‘‘jiza ro‘y berishini xayoliga ham keltirmas, osmonda bilinar-bilinmas kezib yurgan oq bulutga qarab ham qo‘ymas, bulut qayoqdan va nima uchun paydo bo‘lgani haqida o‘ylab ham o‘tirmas edi. Ko‘kda shamol haydab yurgan bulutlarni hisob-kitob qilish aqldanmi?.. Faqat dashti biyobonda qo‘shinlarini yangi yerlarni zabt qilish uchun boshlab ketayotgan buyuk xoqongina ana shu kichkina oq bulutda sir borini sezib, aql bovar qilmas xayollarga cho‘mdi va bunday mislsiz hodisaning bo‘lishiga bir ishonsa, bir ishonmadi. Xoqon o‘ylab qoldi — bulut ustida olib borgan kuzatishlari va fikr-xayollarini boshqalarga aytsammikin- aytmasamikin? Bordiyu u dili ochilib, sirni birovlarga aytib bersa-da, bulut ko‘z ochib yumguncha yo‘qolib qolsa-chi? Odamlar uni aqldan ozibdi deyishmasmikin? Shundan so‘ng u yana o‘zini qo‘lga oldi va bu bulut oddiy bulut emas, u o‘z-o‘zidan yo‘qolib qolmaydi, u Tangri tomonidan nozil qilingan nishonadir deb ishonch hosil qildi-yu, quvonchga to‘ldi, o‘zini qanot bog‘laganday sezdi, kelajakdan bashorat qila olishiga, G’arbga qilingan yurishining zafarli yakuniga ishondi va dunyoviy saltanat barpo etish yo‘lidagi orzusini qo‘liga qilich olib, amalga oshirajagiga yanada ko‘proq umid bog‘lay boshladi. U ana shu niyatlar bilan olg‘a qarab borar edi. Hozir qo‘lga kiritilgan yerlar unga kam ko‘rinar edi. Yana boshqa o‘lkalarni zabt etish, boyish kerak... Kunlar shu zaylda o‘ta bordi. Oq bulut bo‘lsa osmonda mashhur samani Xuba yo‘rg‘asida ketayotgan Chingizxonning ko‘z o‘ngida bilinar-bilinmas suzib boraverdi. Otining yoli oq, dumi qora. U dunyoga shunday kelgan. Sinchilarning gaplariga qaraganda, baxt yulduzi ostida ming yilda bitta ana shunday ot tug‘ilar ekan. Bu ot poyga uchun emas, balki salt minish uchun charchash nima ekanini bilmaydigan tengsiz ulov edi. Xuba yo‘rg‘a edi, u yo‘rg‘alaganda yerning issiq taftini oladigan jala kabi bir maromda |