Microsoft Word F?LS?F? -d?rs v?saiti -b-5 eco

 
İslam", "Hamilə qadın", "Göz ağrısı-traxoma", "Xolera = 
vəba"
 
və s. adlarla əhali arasında tibbi biliklərin kütləvi yayılması məqsədi daşıyan 
çoxlu kitabçaları çap olunub yayılmışdı. N.Nərimanov tibbi-bioloji inkişafın dia-
lektik materialist təhlilini vermək üçün Ç.Darvinin irsinin, xüsusilə onun təkamül 
təliminin şərhinə mühüm yer verirdi. 
N.Nərimanov milli münasibətlər sahəsində görkəmli nəzəriyyəçisi idi. 
O, 
Şərq millətlərinin azadlıq hərəkatları, milli adət-ənənə, milli
 
mədəniyyət, millətlə-
rarası münasibətlər, milli hiss və milli psixologiya sahəsində problemlərin dərin bi-
licisi idi. Heç təsadüfi deyildi ki, 1921-ci ildə Dağlıq Qarabağ ətrafında ermənilərin 
törətdikləri münaqişələrin yenidən kəskinləşdiyi bir vaxtda hökumətin milli məsə-
ləyə dair yerlərə göndərdiyi təlimat məktubunun işlənib hazırlanmasında müəllif-
lərdən biri olmuş və milli
 
işlər komissarının müavini işləmişdi. N.Nərimanov ermə-
ni millətçilərinin milli ədavəti qızışdırmaq, özlərinin riyakar ərazi iddialarına haqq 
qazandırmaq üçün bəhanələr törətmək
 
cəhdləri haqqında hələ 1906-cı ildə "Müsəl-
man-erməni yoxsullarına bir neçə söz" adlı müraciətində deyirdi: "Qarabağda son 
hadisələr provokatorlar, Qarabağda erməni-müsəlman milli toqquşmalarından isti-

---

173
fadə edərək, özlərinin çirkin əməllərini davam etdirirlər...". 
N.Nərimanovun fəaliyyəti çoxsahəli, dünyagörüşü zəngin, yaradıcılığı rənga-
rəngdir. Gələcək nəsillər onun mənəvi-fəlsəfi və bədii irsini daha dərindən tədqiq 
edib öyrəndikcə, həmin irsdə özlərinin sosial-mənəvi tərəqqisi üçün faydalı olan 
çoxlu ideya və baxışlar, mənəvi sərvətlər tapa biləcəklər. 
 
 
§ 4. XX əsrdə Azərbaycanda fəlsəfi fikir 
XIX əsrin fəlsəfi irsi XX əsrdə Azərbaycanda liberal Maarifçilik fəlsəfəsi ilə 
bərabər radikal inqilabi demokratizm və marksizm cərəyanlarının təşəkkülü üçün 
qaynaq və bünövrə oldu. XX əsrdə Azərbaycan fəlsəfi fikri keyfiyyətcə fərqli bir 
neçə mərhələ keçmişdir: