Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com кутубхонаси
181 To‘rtinchi haq ulki, suxanchin (chaqimchi, so‘z tashuvchilar) so‘zini musulmonning haqida bovar qilmagay (ishonmagay). Rostgo‘ylar so‘zig‘a e’timod qilg‘ay. Suxanchin fosiqdur. Xabarda kelibdurki, hech bir suxanchin (gap tashuvchi) jannatg‘a kirmagay. Bilgilki, kishi yana birovni sani qoshingda yomon desa, albatta seni ham yana birovning qoshida yomon der. Bu nav’i kishidan yiroq bo‘lg‘il va bunday insonlarni duro‘g‘go‘y (yolg‘onchi) deb bilgil. Beshinchi haq ulki, har doim fikri-zikri va amali musulmonlarga savobli ishni qilishdan iborat bo‘lsin. Musulmonlarning yaxshirog‘i ulki, salomni hammadan ilgari bergay. Oltinchi haq ulki, musulmonlarg‘a yaxshiliq qilg‘ay, yaxshi va yomon orasida farq qilmag‘ay. Xabarda kelibdurki, qo‘lingdan kelsa har kishig‘a yaxshiliq qil. Agarchi loyiq bo‘lmasa ham. Xabarda kelibdurki, iymonlik kishining aslyx^amma xalqga do‘stliq qilg‘ay. Abu Hurayra r.a. aytur: «Kishi hazrati rasul alayhissalomga arz qilmoq uchun ko‘rishib, muborak qo‘llarini tutsa, ul janob hargiz qo‘llarini tortib olmas edilar, toki ul kishi qo‘llarini qo‘yib yubormaguncha va har kishi on hazrat alayhissalomning jamoli jahonorolarig‘a boqsa, yuzlarini yana bir boshqa tarafg‘a qaratmas edilar, toki ul kishining so‘zi tamom bo‘lmaguncha. harchand uzoq turib gaplashsa ham sabr qilur edilar. (Ana xulq, ana odob. Alloh taolo shunday husni xulqni barchamizga nasibu ro‘zi qilsin). Yettinchi haq ulki, pirlarg‘a (yoshi ulug‘larga) hurmat va kichiklarga marhamat qilg‘ay. Rasul alayhissalom aytibdurlar: «Kishiki, yoshi kattalarg‘a hurmat va kichiklarg‘a marhamat qilmasa mening ummatimdin emasdur». Va yana aytibdurlar: «Bularni ulug‘lagan va hurmatlagan go‘yoki Haq taoloni ulug‘lagan bo‘lur». (Ota-onasini va yoshi ulug‘larni hurmat qilgan yoshlar bir kun kelib o‘zlari ham qariganlarida farzandlaridan shu qilgan yaxshiliklarini ko‘rurlar). Bas, hadisda ishoradur. Kishikim yigitlikda yoshi ulug‘larning hurmatini saqlasa, uzun umr ko‘rib ani mukofotini ko‘rar. Vaqtiki, on hazrat alayhissalom (ot minib) kelsalar, kichik bolalar u kishining oldilarig‘a yugurib kelishur edilar. Ba’zisini otni oldig‘a va ba’zisini orqalarig‘a mindurur edilar. Go‘daklar bir-birig‘a fahoi nozish qilib aytushur edilarki, mani oldilarig‘a, sani orqalarig‘a mindurdilar va ba’zi vaqtda kichik bolalarga ism qo‘ydirmoq va yo duo olib bermoq uchun rasul alayhissalomning huzurlarig‘a keltirur edilar. Muborak quchoqlarig‘a olib, navozish qilur (erkalatar va boshini silar) edilar. Bavl qilsa (siyib qo‘ysa) ota-onasi xijil bo‘lib, bolani olmoqg‘a qasd qilur edilar. Aytur edilarki, «To‘xtag‘ilki, tamom siyib bo‘lsin» derdilar. Bolaning ota-onasi xijil bo‘lmasin deb, to chiqib ketmaguncha kiyimlarini yuvdirmas edilar. Sakkizinchi haq ulki, hamma musulmonlarga kushodaro‘ylik (ochiq yuzliq) birla muloqot qilg‘ay. Hazrati rasul alayhissalom aytibdurlar: «Haq subhonahu va taolo ochiq yuzlilarni do‘st tutar». Va y a n a aytibdurlar: «Hech bir yaxshi amal yo‘qki, mag‘firatg‘a sabab bo‘lmoqg‘a ochiq chehralik va shirinzabonliqdan ziyoda». Anas ibn Molik r.a. aytur, «Bir beva qari ayol on hazrat sallollohu alayhi vassallamg‘a yo‘l uzasida muloqot bo‘lib aytdikim, «Yo rasulalloh, arzim bordur». On hazrat alayhissalom aytdilarki, «Har yerda xoxlasang, aytg‘il». Ul xotin yo‘l uzasida o‘tirdi. Onhazrat alayhissalom to so‘rovini tamom qilg‘uncha qari ayolning so‘zlarini diqqat va e’tibor bilan tinglab o‘tirdilar». To‘qqizinchi haq ulki, hech bir musulmong‘a va’da bersa xilof qilmag‘ay. Xabarda kelibdurki, uch xislat kishida bo‘lsa munofiqdur, agarchi tamom umri namozu-ro‘za birla o‘tsa ham: Avval-va’daga xilof qilsa. Ikkinchi - yolg‘onchi bo‘lsa. Uchinchi - omonatg‘a xiyonat qilsa. O’ninchi haq ulki, «Har kishini o‘z daraja va martabasiga qarab harakat qilg‘ay. Kim xalq |