Microsoft Word Materiallar Full

NORVEÇ VƏ İNGİLİS DİLLƏRİNDƏ NƏQLİ CÜMLƏLƏRDƏ SÖZ SIRASI 

 

Anar RAHIMOV 

Azərbaycan Dillər Universiteti 

[e-mail] 

 

Norveç kimi kiçik bir ölkədə iki resmi dil mövcuddur. Bu dillərdən birincisi Bokmal ikincsi isə Nynorskdur. Aşağıda 

söhbət açacağımız dil Bokmoldur. Bu dil ölkə əhalisinin təxminən 85 faizi tərəfindən danışılır. Bunu da vurğulamaq yerinə 

düşər ki çox qısa müddetli təhsillə bu dili danışanlar hem İsveç həmdə Danimarka dilini çox rahatlıqla həm oxuya hem de 

başa duşmək mümkündür. 

Elmi işimin birbaşa Norveç və İngilis dilindəki söz sirasını əhatə etməli  olduğundan bu dillərdəki nəqli cümlələrdəki 

söz sırası ilə bağlı araşdırmalardan sonra müəyyən ilkin qənatlərə  gəlmişik. Norveç  dilində neqli cümlələrdə söz sırası 

ümumi götürdükdə İngilis dilinə daha çox oxşayır nəinki Alman dilinə.Qeyd edək ki esas qayda və modellər asanlıqla hər 

iki dildə  tətbiq oluna bilər. Yalnız Norveç dilində budaq cümlələrdə ingilis dilində  təsaduf olunmayan xüsusi söz sırası 

olurki buda xüsusi yanaşma və diqqət tələb edir. Esas fərqlərdən biri Norveç nəqli cümlələrində  bəzən mubtədanın 

invervasiya nəticəsində yerini dəyişməsidir. Bu qayda bir  çox German dillərinə aid olunsa da İngilis dili haqda bunu demek 

olmaz. Ümumiləşdirsək mübtədanın inversiya olmunması Norveç dilində  İngilis dilindən  əhmiyyətli dərəcədə çox baş 

verir.Düşunuruk ki bu məsələyə xüsusi diqqət ayrılmalıdi. Ciddi riayət oluan əsas qayda  V2 ( fel həmişə ikinci 

sırada)qaydasıdır.Ümumi qayda belediki  mübtəda cümlədə 1 ci xəbər 2ci tamamliq isə xəbərdən sonra gəlir. Əgər hər hansi 

bir cümlə üzvü önə çəkilirsə başqa sözlə cümlənin en başına keçirilirsə bu zaman mubtəda xəbərdən sonraya keçir belə ki 

inversiya baş verir.  

Misal: 

Jeg ma visst ga hjem na– Mən indi evə getsəm yaxşı olar. 

İndi deyeceyimiz cümlədə isə na- indi sözü önə çəkilib və inversiya baş verir. Fikir verek: