www.ziyouz.com kutubxonasi
64
atrofiga beda bosgan qamish chodir ichida 52 kun turdim. So‘ngra ko‘nglimga bir
tashvish tushganday bo‘lib, u joydan uchinchi joyga ko‘chmish edim. Xudo saqlamish
ekan, men ko‘chib, ertasi kuni bir miliqiya bilan ikki kishi kelib, tom usti chodirlarigacha
chiqib, qaramish edilar.
B a y t: Kishini saqlasa U Xoliqi pok, Zahar og‘zinda bo‘lg‘ay misli tiryoq. Bu ish bo‘lg‘andin so‘ngra, bu joydan ham tezroq yo‘tkalishimiz lozim ko‘rinib, Sharqiy
Turkistonga o‘tish niyati bilan uchinchi marta safar jamolg‘asini qilishga kirishdim. O’z
do‘stlarimizdan tungon G’yoriyos mutavalli ham bizga o‘xshash qochoqlardan edi. U
bilan ko‘rishib hamsafar bo‘lishga va’dalashdik. Yo‘lga chiqishga kun belgilashib, shu
kechasi barcha ahbob, yoru do‘stlarimiz yig‘ilishib keldilar, tariqat ahllari odatlaricha
xatim o‘qib, duoi fotiha o‘tkazgan so‘nggida, Allohga tavakkal qilib, So‘qo‘luq ustidan
to‘rtinchi Chuy stanqiyasiga qarab aravada yo‘lga chiqdik.
Ertasi Chuy suvidan kema orqalik u tomonga o‘tib ketayotganimizda, qurollik rus
to‘sqovullari oldimizdan chiqib, bizni tekshirgani turdi, hurjin-xalashlarimizni ag‘darib,
barini ko‘rib bo‘lgach, yo‘ldoshimdan pasport so‘radi. Xudo o‘nglab, o‘z otiga olgan Xitoy
pasportini ko‘rsatgan edi, bir narsa umidida undan chatoq chiqarib, bizni ko‘p qiynadi.
Bu yerda eng hayron qolarlik ish shulki, yo‘ldoshimni shul qadar uzundan uzun
tekshirgan holda, negadir, mendan bir og‘iz ham so‘z so‘ramay, oxiri shoshilgan kishidek
otini minganicha orqasiga qaramay ketvordi. Ortidan biz dag‘i yo‘lga tushib, shu
yurganimizcha hufton vaqtida Chuy stanqiyasiga yetdik. Besh olti soat o‘tib, Olmota
poezdi kelgach, unga tushib jo‘nadik. Sario‘zak degan joyga kelganimizda biz tushib
qoldik. Turksib poezdi esa, shimoliy tomon Sibiriyaga qarab burilib ketdi.
Kech kuz vaqti, sovuq qattiq bo‘lib, qor buroshalab yog‘ib turgan edi. Poezdan
tushgan kishilar barimiz stanqiyadagi bir kichik uyga kirib yotdik. Kun sovuq, pechkaga
o‘t yoqilmagan edi. Qarasam, har tarafdan jon qutqarib chiqqan odamlar, ko‘plari bizga
o‘xshash o‘z eliga sig‘magan, zolimlar tomonidan nohaq quvg‘unga olingan haqsizlar edi.
Shu yerga kelganimizda shunday so‘z chiqdikim, oldimizdagi yo‘l usti manzilida GPU
askarlari yo‘lovchilarni qattiq tekshiruv ostidagina o‘tkazar ekan; agar birorta shubhalik
odam topilib qolgudek bo‘lsa, uni yo‘ldan qaytaribgina emas, balki qo‘lga olib qamab
qo‘yishlari aniq ekan. Mana bu so‘z chiqqan so‘nggida, Toshkentdan chiqqan Xitoy
elchixona xizmatchilaridan boshqa hamma kishilar qo‘rquvga tushib, yo‘ldan qaytmoqchi
bo‘ldilar. Qarasam, bechoralarning quvvati qochib, ranglari o‘chgan, bir birlariga
ishonolmaganlikdan sirlashib-maslahat qilish kabi ishlar xalq o‘rtasidan butunlay
ko‘tarilgan. O’zlari kulgandek bo‘lib ko‘rinsalar ham, ko‘ngillari g‘am qayg‘uga
to‘lganliqdan yuzlari sarg‘aygan edi. Bu ishga hammadan ko‘proq men qayg‘urishim
kerak edi; zulm hukmlarini nohaq manim ustima yuklaganlari uchun, qarshilik
ko‘rsatmish edim. Ak-sincha, ko‘nglimga boshqalar kabi ortiqcha qo‘rqinch tushmagach,
Allohga tavakkal qilib, olg‘a yurmoqchi bo‘ldim.
Umrim ichida qanchalik ogir ishlarni, ko‘p qo‘rqinchlik kunlarni boshimdan kechirdim. U chogda ko‘nglimdagi iymon e’tiqodim, Allohga va uning haq payg‘ambari Muhammad alayhissalomga bo‘lgan muhabbatim, men uchun eng kuchlik ishonchim va eng ortiq suyanchim edi. Nachora, bu kabi diniy ishlar sirlarini o‘zi tatimagan bechoralar qaydin bila olsinlar? Iymonlik kishilarga har vaqt bu ulug davlat nasib bo‘lgusidir. Tanigan bilgan odamlar uchun bu yo‘ldan qaytmasga maslahat bergan bo‘lsam ham,
hech qaysilari bunga jur’at qilolmadilar. Ulardan ajragach, xayol surib uydan tashqari
chiqishim bilan, taraqlab kelayotgan uch to‘rt bo‘sh aravaga ko‘zim tushib, uni
to‘xtatdim. Qarasam, biz yurar yo‘l ustidagi qishloqqa boradigan o‘rislar ekan. Ular bilan