Microsoft Word turkiston qaygusi ziyouz com doc
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
72 bo‘lgandur. O’zining kimligini tanitib, uning kim ekanligini bildiruvchi turkiy tilida o‘zi yozgan «Temur tuzuklari» va boshqa qonunnoma asarlari esa bu qahramonning qandayin ulug‘ dohiy ekanligi uchun, eng kuchlik guvohlardir. Shunday bo‘lg‘ach, qaysi bir kishiligi yo‘q, o‘z sharafini bilmagan, bu gavharni qora toshdan ajrata olmagan olchoq odamlar, madaniyat tashlandiqlari, insofsiz yolg‘onchi yaloqchilar, o‘zlarining iflos ta’na tillarini bu qahramonga tekkizib, unga ziyon yetkiza oladilar?! B a y t: Jarqanoq yo‘q der ekan yog‘du quyoshning nurini, Qancha ko‘p aytganlaridan nuri kam bo‘lmas quyosh. Ko‘rlar bozorida yo‘qdir so‘rovchi surmani Dardi yo‘qlardin topilmas ko‘zlarida tomchi yosh. Aslida javhar ko‘ran ermas ekandur har kishi, Qayda bilgay parqini gavharmidur yo qora tosh. Ilmu hikmat durlarini sochma nokas oldida, Kirma, ul majlisgakim, iflos oyog‘lar bo‘lsa bosh. Gul hidi sassiq emish o‘sroq qo‘ng‘izlar burniga, So‘zi sassiqdan yiroq yur, xoh qaridur, xohi yosh. Uzma umidni Sog‘uniy, yetkazur Tangrim sani Tarqalur olam aro bir kun haqiqat bo‘lsa fosh. Ilgari keyin mening bu kitobimni o‘quvchilarga ma’lum bo‘lg‘aykim, Temur sultonni yoqlab yuqoridagi so‘zlarni yozishimning sababi shulki, jahongirlar boshlig‘i qahramon Temur sulton 36 yillik saltanat davrida, qisqacha bo‘lsa ham qondurg‘udek o‘z tarjimai holini yozmish ekan; unga qo‘shimcha qilib davlat tutish tartiblari, askariy yasoqintizom qonunlari to‘plamini ham yozib, uni «Temur tuzuklari» deb atamishdir. Temur tomonidan yozilgan bu asar, aslida, o‘z tili turkcha yozilgan bo‘lsa ham, so‘nggi Bobur avlodi zamonlarida forschaga tarjima bo‘lmishdir. Bu «oltin kitob» o‘z zamonasiga ko‘ra siyosiy, harbiy yasoqlar qonunnomasi bo‘lganliqdan, Temur shahzodalari uni qizg‘anishib, yoshirib saqlamish edilar. Taxt talashgan shayboniylar temuriylarni yengandan keyin, mirza Bobur podshohlikdan ajrab, xazinalarini tashlab qochgan bo‘lsa ham, unga rahmatlar bo‘lsin, bu kitobni u dushman qo‘lida qoddirmay olib ketmish ekan. Biroq Hindistonda uzun yillar davlat tutgan uning nabiralari turk tilini unutib, majburiy ravishda urdu, forsiy tillik bo‘lganliklari uchun bobolari Temur sulton asari «Temur tuzuklari»dan foydalanmay qolmish edilar. Shunga ko‘ra, bu kitobni u avloddan qaysi birovi ekan, forschaga tarjima qilishga buyurmish edi. Bu gavhar kitob ilk vaqtida yoshirin saqlanib, so‘nggi kunlari esa forscha bo‘lib qolgani uchun, shu kunlargacha o‘z ulusi, o‘z merosxo‘rlari undan foydalanishi buyon tursin, balki, Temurning bunday kitob yozganligini, ba’zi haqiqiy tarixchilardan boshqa, hech kim bilmagan edi. Mana shundan foydalangan dushmanlar va ham ularning yaloqchilari bu jahon qahramoni haqida har turlik aqldan tashqari nohaq tuhmat so‘zlar yozib, matbuot orqali butun xalq ichiga tarqatmish edilar. O’z tarixini tanimaganlikdan bularga qo‘shilganlar orasida o‘z sharafini bilmagan, olimsifat yerlik axmoqlar ham oz emas edi. Shunga ko‘ra «Temur tuzuklari» nomli bu qahramon asarni qo‘lga keltirib, 1962 yili forschadan o‘z tili turkchaga tarjima qildim. 1967 yili O’zbekistonda yangidan chiqa boshlagan «Guliston» jurnalida bosilib, butun O’zbekiston xalqiga tarqalgach, o‘z tarixini tushunmagan Tojikiston «olimlari» atalmish kishilar tomonidan tarjima ustida va ham Temur sulton haqida nohaq hujumlar boshlangan edi. Unga qarshi biz ham suyakka sanchilg‘udek aqliy va naqliy dalillar bilan javob qaytarib, hammani qanoatlantirgan so‘nggidagina, ularning eshaklari loyga botib, o‘zlari taslim bo‘ldilar. O’sha botqaq o‘ylarida o‘zlari tutqaloqdan tollaslayotqan chog‘larida, shu yozayotgan «Turkiston |