M.İSMİxanov, H. Bayramov, S. VƏLİyeva

Ənənəvi təlim texnologiyası. Burada əsas məqsəd müəl-
lim tərəfindən biliklərin verilməsi və tələbələr tərəfindən yadda 
saxlanmasından ibarətdir. Mənimsəmədə başlıca yeri hafizə 
(yaddaş), bərpaedici təfəkkür tutur. Təlimin təşkilində kollek-
tiv, frontal formalardan istifadə olunur. Tələbə (şagird) təlimin 
obyekti kimi çıxış edir, passiv rol oynayır. Müəllim isə bi-
liklərin ötürücüsü, təlim prosesinin təşkilatçısı kimi çıxış edir. 
Onun əsas funksiyası informasiya-nəzarət funksiyasıdır. Tə-
limdə xarici (müəllim tərəfindən) nəzarət əsas yer tutur, tələ-
bənin (şagirdin) özünənəzarəti həyata keçirilmir. Belə təlimin 

---

120 
nəticəsində müəyyən həcmdə biliklərə yiyələnmiş təşəbbüssüz, 
qeyri-fəal şəxsiyyətlər yetişir. 
Ənənəvi təlim texnologiyasının əsas quruluş ünsürləri 
bunlardır: keçmiş mövzunun sorğusu 

qiymətləndirmə 

 
müəllimin izahı 

 möhkəmləndirmə (sual-cavab, kitab üzrə iş, 
çalışmalar) 

növbəti məşğələ üçün tapşırığın verilməsi.  
Belə təlimdə tələbənin müstəqil və yaradıcı fəaliyyəti 
üçün imkan məhduddur; böyük həcmdə materialın yadda sax-
lanması mənimsəməni ağırlaşdırır, təlimdə cansıxıcılıq yaradır. 
Proqramlaşdırılmış təlim texnologiyası. Proqramlaşdı-
rılmış təlim tələbələrin müstəqil fəaliyyətinin xüsusi vasitələrlə 
(kompüter, dərslik, proqram və s.) idarə olunmasına əsaslanan 
təlim növüdür. Ənənəvi təlimdən fərqli olaraq burada hər kəs 
öz fərdi iş tempi ilə irəliləyir. Proqramlaşdırılmış təlimin iki nö-
vü ayırd edilir: xətti (və ya düzxətli), şaxəli proqramlaşdırma. 
Xətti proqramlaşdırmada tələbənin işi belə bir sxem üzrə 
gedir: 
Mətn 1 
