Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Nizamidə azərbaycançılıq
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Nizamidə azərbaycançılıq
Nə qədər ağlayıb yansa da ürək Anama dil verən varmıdır görək? L-M, 204, 54. Əvvəla, «Kürd qızı anam» ifadəsinin məntiqinə nəzər salaq. Kiminsə anası kürd yox, gürcü də ola bilər, rus da, yəhudi da, alman da, fransız da və s. Məntiqə sığmaz ki, hər kəs öz anasının milliyyətini qabardıb ortaya qoysun. O da ol sun ki, Nizami belə bir ifadə işlədib özündən sonra gələn nə sillərdə bir çaş-başlıq yaratsın. Bu inandırıcı deyildir. İkinci tərəfdən əsər Şirvanşah Axsitana həsr olunmuşdu. O da öz milli kökünün fars olması ilə fəxr edirdi. Bu halda Nizami elə anasının fars olduğunu da yaza bilərdi. Üçüncü bir tərəfdən, burada açıq-aşkar tərcümə naqisliyi görünür. Əsərin farscasında həmin hissənin birinci misrası belədir: Gər madəre mən Rəiseyi-kord Madər sefətane pişe mən mord Anam Rəisə kürd olsa da Qarşımda ana sifətində öldü
kord» əslində «Kord Rəisə» deməkdir. Söhbət isə «Kord» sözü üzərində gedir. Beytin mənasını tərcümə edəndə «Kord» sözünün «Kürd» mənasında anlaşılmasının özündə bir daha məntiqsizlik aydın görünür. Bu nccə məntiqdir ki, deyilir: «Əgər anam Rəiseyi kürd idisə (yenə) qarşımda ana sifətində öldü». Digər tərəfdən «Rəiseye-kord» kürd Rəisə kimi də an laşılmır. Deməli, «Kord» sözünün özü düzgün mənada verilmir. Ə.Səfərli və X.Yusifovun, «Qədim və orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı» dərsliyində həmin misranın izahı ilə əlaqədar deyilir: «Nizaminin anasının adı Rəisə şəklində qeyd edilmişdir. Son vaxtlara qədər onun kürd olduğunu yazırlar. Lakin bizə görə Nizami onun kürd olduğunu yox, igid olduğunu yazmışdır. Buradakı «Kord» sözü Nizami dövründə igid mənası verən «qord» sözü ilə eyni cür yazılır, «kaf» və 35
|