MüNDƏRİcat giriş fəsil Müasir marketinqdə istehlakçı davranışı və onun elmi – nəzəri əsasları

Nəticə və təkliflər……………………………………………………..64

Ədəbiyyat siyahısı…………………………………………….............65

GİRİŞ

Dünyanın ən böyük pərakəndə ticarət müəssisələrinin sahibi Sem Uolton mütəmadi olaraq öz maqazinlərini gəzər, menecer və alıcılarla söhbətləşərək informasiya toplayar və beynindəki ideyaları bunlar əsasında cəmləşdirərdi. Məqsəd isə təbii olaraq bu idi ki, nə etsin, necə etsin ki, öz biznesini daha da artıra bilsin. Və bu strategiya onu Arkanzasdakı balaca dükan sahibindən hazırda ən böyük ticarət şəbəkələrindən olan Wal – Martın sahibinə çevirdi. Hətta Wal – Mart korporasiya və Sem Uolton milyarderə çevrilsədə, o yenə də əvvəl olduğu kimi şəxsən bütün dükanlarını gəzir və alıcılarla şəxsi ünsiyyətə üstünlük verir. Hazırda dünya marketinqində onun bir frazası çox məşhurdur, hansı ki, o, bunu hər dəfə tabeliyində olan kassirlərdən tutmuş menecerlərə kimi hamıya xatırlatmaqdan yorulmur : “Ancaq müştəri bizim hamımızı işdən qova bilər”

Bəli, girişə məhz bu cür başlamağım əbəs deyil. Praktikadan götürülmüş bu misalda milyarderin belə yeganə çəkinəcəyi qüvvə məhz istehlakçıdır. Hazırda dünya istehlakçı bazarı təqribən 5,3 milyard nəfərdən ibarətdir. İstehlakçıların hökmü, istəkləri marketinq baxımından hər bir firma üçün çox önəmlidir. Çünki yalnız istehlakçılar müəyyən edə bilər ki, hansı müəssisə müflis olmalı, hansı müəssisə isə dünya hiperrəqabəti şəraitində öz fəaliyyətini davam etdirməlidir. Yəni istehlakçıların cəlb olunması və əsasən də mövcud istehlakçıların qorunub saxlanılması ən iri şirkətlərin əsas strategiyasını təşkil edir. Hətta Kotlerə görə müştərini əldə saxlaya bilmə imkanını 5 % artıra bilən bir şirkət sektorun da imkanları çərçivəsində qazancını 35 % nisbətində artıra bilər. Yəni təxminən hər artırılan 1 % -ə 7 % artım (gəlirdə) düşür. Ən uğurlu sahibkarlar belə yeni istehlakçıların cəlb olunmasının nə qədər çətin və firma üçün nə qədər baha başa gəldiyini bildirirlər. Bu səbəbdən son zamanlar əsas diqqət mövcud istehlakçıların qorunub saxlanılmasına yönəldilmişdir. Bu kimi məqsədlərə çatmaq üçün isə hər bir sahibkar öz alıcılarını başa düşməli, öyrənməli və öz fəaliyyətini istehlakçı davranışı, motivləri ilə uzlaşdırmalıdır. Yalnız belə olan halda ayrı – ayrı iqtisadi subyektlər məcazi mənada desək, bundan sonra da “yaşamağa” şans qazanmış olarlar. Başqa sözlə desək, öz alıcısını yaxşı başa düşə bilən və ona dəyər verməyi bacaran şirkətə müştəri seçim bolluğu şəraitində belə məhz ona ödədiyi “pulu ilə səs verəcəkdir”. Jeffry Foxun dediyi kimi əgər siz müştərinizi narazı yola salırsınızsa, bu sizi “marketinqin musiqisi”ndən məhrum edəcəkdir. Marketinq musiqisi isə təbii ki, sizin kassa aparatlarınızın özünəməxsus səsidir. O, “səs”i dayanmadan eşitmək istəyən hər bir marketinq mütəxəssisi öz istehlakçısı üçün dəyər mənbəyinə çevrilməyi bacarmalıdır. Anlamaq lazımdır ki, istehlakçının hər bir firma üçün çox önəmli olan 3 resursu mövcuddur: 1) iqtisadi 2) vaxt 3) idrak.

Son zamanlar Azərbaycanda da bir sıra yeni müəssisələr yaranır, bazara xarici şirkətlər daxil olur. İnsanlarımızın tələbatları çox sürətlə dəyişir. Bazarda kifayət qədər xarici brendlər, həmçinin yerli məhsullar mövcuddur. Azərbaycan istehlakçısının alış motivləri, qərarı da təbii ki, zaman keçdikcə daha da mürəkkəbləşməyə doğru gedir. Məhz belə bir şəraitdə, xüsusilə də yerli müəssisələr üçün istehlakçı davranışının öyrəniləməsi daha da aktuallaşır.

Buraxılış işi giriş, 2 fəsil, nəticə və təkliflər, istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarətdir.