Musiqa o‘qitish metodikasi va maktab repertuari

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 
1. Musiqa darsining maqsad va vazifalari nimalardan iborat? 
2. Musiqa darsi qanday xususiyatlarga ega va qanday fanlar bilan bog‘liq? 
3. Zamon talabi asosida musiqa darsi qanday bo‘lishi kerak? 
4. Musiqa darsining strukturasi qanday faoliyatlardan iborat? 
 
Tayanch tushunchalari 
Metodika – ‘‘bilish, o‘rganish’’ usuli. “Xususiy metodika” – bitta fanning 
uslubi. 
“Amaliy metod” – ijodiy mehnat. 

---

33 
‘‘Solist’’ – yakka xonanda. 
Seminar 
1. Musiqiy o‘qitish metodikasi va maktab repertuari fanining maqsad va 
vazifalari. 
2. Shaxs kamolotining rivojlanishida musiqa tarbiyasining ahamiyati 
qanday? 
3. Musiqa o‘qituvchisiga qo‘yilgan zamonaviy talablar. 
4. “Ta’lim to‘g‘risida’’gi Qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning 
maqsad hamda vazifalari nimalardan iborat? 
5. Musiqa darsining umumdidaktik prinsiplarini maqsad hamda 
vazifalari nimalardan iborat? 
1.7. ZAMONAVIY DARS VA UNGA QO‘YILGAN TALABLAR 
Uzluksiz ta’lim tizimida ta’lim jarayonini tashkil etishning asosiy shakli dars 
(o‘quv mashg‘uloti) bo‘lib hisoblanadi. Dars ta’limtarbiya jarayonining mantiqiy 
tugallangan yaxlit, aniq vaqt bilan chegaralgan qismidir. Har bir dars faoliyati 
uning asosiy elementlari hisoblanadi. Darsning mavzusi, dars maqsadi, darsning 
turi, darsni jihozlash, darsni borishi, darsni yakunlash, uyga vazifa berish.
Zamonaviy dars shunday darski deb yozadi J.F.Yo‘ldoshev – unda 
o‘qituvchi ta’lim oluvchining mavjud imkoniyatlaridan ustalik bilan foydalanib, 
uning aqliy potensialini ishga solib, rivojlanishini ta’minlaydi ta’lim oluvchi esa 
o‘z navbatida bilimlarni chuqur o‘zlashtiradi va ma’naviy barkamollik kabi 
odimlaydi.
O‘qituvchilar darsga tayyorgarlik qilish jarayonida darsga qo‘yilgan 
talablarni bilishlari zarur. Ular quyidagilar: 
1. O‘qituvchining kiyinish madaniyati, nutqi, o‘zini tutishi, bolalarni sevish 
orqali sahxsiy namuna ko‘rsata olishi. 

---

34 
2. O‘qituvchi darsning mavzusiga qarab darsning maqsadini aniq belgilab, 
ta’lim oluvchilarni maqsad sari yetaklashi lozim. 
3. Har bir darsda ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi maqsadlarni to‘g‘ri 
qo‘yilishi kerak. 
4. Ta’lim oluvchilarni tayyorgarlik darajasiga qarab dars metod usullarini 
to‘g‘ri tanlashi lozim. 
5. Darsda sanitariya gigiyena talablariga to‘liq rioya qilish zarur. 
6. Har bir o‘qituvchi o‘zi o‘qitayotgan fanining nazariy asoslari bo‘yicha 
yetarli ta’limotga ega bo‘lishlari kerak. 
7. Yuqori kasbiy tayyorgarlikka (musiqa fani bo‘yicha) ega bo‘lishi va 
mustaqil ravishda o‘z ustida ishlashi kerak 
8. Zamonaviy pedagogik texnologiya va interaktiv metodlarni qo‘llagan 
holda ta’lim jarayonini tashkil etadigan bilim, malaka va ko‘nikmalarga ega 
bo‘lishi lozim. O‘qituvchi dars (musiqa) berayotgan fan bo‘yicha me’yoriy 
hujjatlari puxta bo‘lishi kerak.
Bugungi kunda Respublikamizda yuz berayotgan o‘zgarishlar ta’lim sohasi 
va barcha fan o‘qituvchilarimiz oldiga ko‘plab vazifalarni qo‘ymoqda. Bu 
vazifalarni amalga oshirish, har bir o‘qituvchidan, tarbiyachidan umumiy va 
professional omilkorlikni doimiy ravishda oshirib borishni, mustaqil faoliyat 
yurg‘izib tashabbuskorlik talab etadi.
Bu borada pedagogik texnologiyaning milliy modulini ta’lim-tarbiya 
jarayonini tatbiq etish yo‘lida o‘quv fanlari, mashg‘ulotlarning loyihalarini 
tuzishda modulli o‘qitish nazariy hujjatdan asoslangan bo‘lib uni ta’lim jarayoniga 
tatbiq etish mexanizmini yaratish dolzarb masaladir. Modul ta’limning asosida 
o‘tgan XX asrning yarmida ta’lim tizimida qo‘llaniladigan dasturlangan o‘qitish 
jarayonlari yotadi.
“Modul” so‘zining asl ma’nosi “Model” lotincha – o‘lchov degan 
ma’nolarni bildiradi. Modul – pedagogik texnologiyani tashkil qiluvchi tarkibiy 
bo‘laklarini ifoda etadi.

---

35 
Modul – bu o‘quv axborotining mantiqiy ajratilgan bir qismi bo‘lib, u bir 
butun va tugallangan mazmun hamda o‘zlashtirish nazoratidan iborat. Har bir 
modul o‘zaro bog‘liq bo‘lib, maqsadga mos ravishda muntazam olib boriladi. 
Modul ta’lim oluvchilarning umumiy maqsad doirasida ongli ishlashga imkoniyat 
yaratadi. Modulli o‘qitish texnologiyasi pedagogik texnologiyaning tarkibiy qismi 
sifatida ta’lim jarayonida tobora kengroq qo‘llanilmoqda. Modulli ta’limni asosiy 
maqsadi ta’lim oluvchilar tomonidan aniq o‘quv mavzusi bo‘yicha bilimlarni 
o‘zlashtirib ko‘nikmalarga aylantirish. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki ta’limda deyarli 
barcha fanlarga mosulli o‘qitish texnologiyasini qo‘llash ijobiy samari beradi. 
Modul texnologiyasini asosiy vazifasi ta’lim sifati va samaradorligini oshirish. 
Modulli o‘qitish texnologiyasini musiqa va boshqa fanlarga joriy etish negizida 
pedagogik tafakkurni rivojlantirish, o‘qitishning innovatsion usullarini va 
pedagogik texnologiyalarni puxta o‘zalashtirish yotadi, chunki ular o‘qitish sifati 
va samaradorligini oshiradi. Modulli o‘qitishning asosiy vazifalardan yana biri 
uzviy bog‘langan fanlardan iborat bo‘lgan tugunni bildiradi. Modulli o‘qiishning 
yana bir vazifasi tugallangan axborotlar blogini talabalar ongiga singdirish. Bu 
o‘quv dasturini to‘la, qisqa yoki chuqurlashtirib o‘qitish tabaqalashtirish imkonini 
yaratadi. Talabalar kurs ishlari, mustaqil ishlar bitiruv malakaviy ishlarni bajarish 
jarayonida muammolarni yechishda modulli texnologiyalardan foydalanib 
kafolatlangan natijalarga erishadi. 
“Ta’lim texnologiyasi” iborasining ma’nosi – ta’lim jarayonini yuksak 
mahorat bilan san’at darajasida tashkil etish to‘g‘risida ma’lumot beruvchi fan, 
ta’limot demakdir. Ta’lim texnologiyasi, bu ta’lim maqsadiga erishishning ilmiy 
asoslangan va kafolatlangan natijalarga erishish uchun avalladan loyihalashtirilgan 
ta’lim jaryonini tarkibiy qismlarining mukammal ishlaydigan tizimidir.
Pedagogik texnologiya esa axborot texnologiyasi bilan bog‘liq hamda 
o‘qitish jarayonida qo‘llanishi zarur bo‘lgan kompyuter, turli xil texnika 
vositalardan foydalanish demakdir. Pedagogik texnologiyasining – eng asosiy 
negizidir bu o‘qituvchi va talabaning belgilangan maqsaddan kafolatlangan 
natijaga hamkorlikda erishishlari uchun tanlangan texnologiya

---

36 
Pedagogika so‘zi – grekcha “paydos” – bola “ago” – yetaklash so‘zlaridan 
olingan bo‘lib, insonlarga ta’lim-tarbiya berishni o‘rgatuvchi fandir.
Metodika fani esa insonlarga ta’lim-tarbiya berish usullarini yo‘llarini 
predmetlarini o‘qishning qonuniyatlarini o‘rgatuvchi fandir. Umuman olganda 
pedagogika bilan metodika biri-biridan ajralmas tushunchadir .