N. B. Adizova, R. X. Jumayev, R. A. Qo‘ldoshev, S. R. Ismatov ona tili o‘qitish metodikasi

Mavzuni takrorlash va mustahkamlash uchun savollar hamda
topshiriqlar: 
1.
 
Yozuvning insoniyat hayotidagi ahamiyatini so‘zlab bering. 
2.
 
Yozuvning paydo bo‘lishi va yozuv turlari haqida fanda qanday fikrlar 
bildirilgan? 
3.
 
O‘zbek xalqining eng qadimiy yozuvlari qaysilar? 
4.
 
Qaysi yozuvlar amalda joriy qilinmagan? 
5.
 
Hozirgi o‘zbek yozuvi haqida nimalar bilasiz?
6.
 
Hattotlik san’ati qanday ehtiyojlar tufayli yuzaga keldi? 
7.
 
Hattotlik bilan nom chiqargan shaxslar kimlar va ularning faoliyati 
haqida nimalarni bilib oldingiz? 
9. Eski maktablarda yozuv o‘rgatish qanday olib borilgan? 

---

134 
10. XX asrda yozuvga va husnixatga o‘rgatish bo‘yicha ishlarni amalga 
oshirildi? 
11. Kitobatchilik bilan shug‘ullangan tarixiy shahslardan kimlarni bilasiz? 
12. Xattotlar va xattotlik maktablari faoliyat haqida so‘zlang?
 
4-MAVZU:HUSNIXATGA O‘RGATISH TAMOYILLARI VA
USULLARI
Tayanch so‘zlar:
Onglilik tamoyili, husnixat bilan yozish, ko‘rgazmalilik 
tamoyili, genetik tamoyili, takrorlash tamoyili, nusxaga qarab ko‘chirish usuli, 
ritmik usuli,
yozuv malakasi, chiziqli uslub, ritmik usul, ijodiy yozuv, o‘zini-o‘zi 
tеkshirish, harf elementlari, yozuv matnlari. 
 
4.1.1-4-sinflarda husnixat darslari 
Boshlang’ich sinf o‘quvchilari husnixat malakalarini o‘qtuvchilarning 
o‘zlari tayyorlaydilar. Matn tanlashda quyidagilarga rioya qilish lozim. 
-
umumdidaktik talablar asosida tanlanadi 
-
materiallarning mavsumga mos bo‘lishi 
-
bosqichli ketma-ketlik tamoyiliga amal qilinishi 
-
husnixat materialining o‘rganiladigan mavzu bilan bog’lanishiga 
-
imlo bilan bog’lanishiga 
-
bolalar hayoti bilan bog’lanishiga 
-
ajratilgan vaqtga mosligiga 
Amaldagi dasturga muvofiq boshlang’ich sinflarda husnixat: 1) bir 
dars ajratiladi 2-dasrning ma’lum daqiqalari ajratiladi. 
1-sinfda 
husnixat 
yuzasidan 
o‘quvchilarda 
quyidagi 
malakalarni shakllantirish ko‘zda tutiladi. 
-
yozuv jarayonida partada to‘g’ri o‘tirish; 
-
daftarni 65 gradus qiyalikda qo‘yish; 
-
ruchkani to‘g’ri ushlash; 
-
yozuv chiziqlarini farqlash; 

---

135 
-
so‘zlar orasidagi bir xil tenglikda saqlanishi. 
Dastur talablarini to‘liq amalga oshirish uchun ishni rejalashtirib olish 
lozim. Rejalashtirishda husnixarga o‘rganish jarayonida ish turlarining qiziqarli 
va turli tuman bo‘lishiga e’tibor qaratiladi. 
Boshlang’ich sinfda o‘quv dasturi;1-sinfning i kkinchi yarim yilida 
o‘qituvchi husnixatga o‘rgatishni ona tili darslariga qo‘shib olib boradi. Bu 
davrga kelib yozuv sharti ham o‘zgaradi. O‘quvchilarning daftarida harf 
namunasi yo‘qligi tufayli ular qo‘shishga bir qancha shartlarni bajaradilar. 
Jumladan bosma harfni yozma harfga aylantiradilar. Bundan tashqari mashq 
shartlari ham bajarilishi lozim. O‘qituvchi husnixat daqiqasini rejalashtirihda 
albatta yuqoridagi holatlarni hisobga olishi lozim. 
Shuningdek, ikkinchi sinfda chiroyli yozuv malakasini shakllantirish 
quyidagi vazifalarni o‘z ichiga oladi: 
1.