N. I. Musayev tarix fanlari doktori, professor

partiyasi aslida 
Sovet 
Ittifoqi Kommunis
tik partiyasi (KPS
S)ning 
O‘zbekiston SSRdag
i filiali hisoblangan.
123

---

124
MA’LUMOT UCHUN
1927-yil 30-martda O‘zSSR bi-
rinchi Konstitutsiyasi qabul qilindi. Butun 
Ittifoq 
da bo‘lgani singari O‘zbekistonda ham 
mehnatkashlarning eng ommaviy tashkiloti – 
kasaba uyushmalari (profsoyuzlar) ham par-
tiya komitetlariga to‘la-to‘kis qaram bo‘lib qoldi. 
1925-yil 21-mart O‘zbekiston kasaba uyush-
malariga asos solindi. O‘zbekiston kasaba 
uyushmalari respublika soveti (Uzsovprof) Bu-
tunittifoq Kasaba uyushmalari Markaziy Sove-
ti (VSSPS) rahbarligida ish olib borgan.
1925-yilda O‘zbekiston leninchi kommunis-
tik yoshlar ittifoqi (O‘zLKSM) tashkil etildi.
O‘zbekistondagi dehqonlarni g‘oyaviy ji-
hatdan birlashtirib turgan tashkilotlardan biri 
«Qo‘shchi» ittifoqi bo‘lgan. U 1920–1933-yil-
larda faoliyat ko‘rsatgan.
1925-yilda 200 000 kishini o‘ziga birlashtir-
gan bu ittifoq ham asta-sekin bolsheviklarning 
qishloqdagi zo‘ravonlik siyosatining asosiy ta-
yanchiga aylantirilgan.
Barcha tuzil
­
malar (tashkilotlar
, 
uyushmalar) so
vet 
mafkurasini mustah
­
kamlashga va uni ri­
vojlantirishga xizmat 
qiligan.
IJODIY 
FAOLIYAT
Jahon 
tari
­
xidan olgan bilim­
laringiz asosida quyidagi 
savolga javob bering:
Butunittifoq leninchi 
kommunistik yoshlar it­
tifoqi (VLKSM) qachon 
tashkil topgan edi va uning 
asl maqsadi nima edi?

---

125
DARSDAN SABOQ CHIQARIB
1. 
«O‘zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasini tashkil etish 
to‘g‘risida Deklaratsiya»ga muvofiq tashkil topgan O‘zbekiston 
SSR qaysi hududlardan iborat edi?
2. 
O‘zbekiston SSR poytaxti nima sababdan dastlab Samarqandga 
ko‘chirilib, undan Toshkentga ko‘chirilgan edi?
3. O‘zbekiston Kommunistik partiyasining asosiy vazifalari nimalar­
dan iborat bo‘lgan?
4. Butunittifoqning kasaba soyuzi va komsomol yoshlar tashkilotlari 
nima maqsadda tashkil etilgan edi?
5. Milliy­hududiy chegaralanishdan keyin O‘rta Osiyo respublikalari 
xaritasidagi O‘zbekiston SSR hududini hozirgi O‘zbekiston xaritasi 
bilan taqqoslang. Bir xillik va farqli jihatlarini ikkita ustunda qiyos­
lang.
MA’LUMOT UCHUN
1926-yil 1–12-dekabrda O‘zbe-
kiston SSR tarkibida Tojikiston Avtonom So-
vet Sotsialistik Respublikasi (Tojikiston ASSR) 
tuzilganligi haqida deklaratsiya qabul qilindi. 
1929-yil 16-oktyabrda Tojikiston ASSR 
o‘rniga Tojikiston SSR tashkil topdi va u O‘zbe-
kiston SSR tarkibidan chiqdi. 
1936-yil 5-dekabrda Qoraqalpog‘iston 
ASSR hududi O‘zbekiston SSR tarkibiga kiritil-
di. Bugungi kunda qoraqalpoq xalqi O‘zbekis-
ton Respublikasi tarkibidagi suveren Qoraqal-
pog‘iston Respublikasida yashab, bunyodkorlik 
faoliyati bilan shug‘ullanmoqda.
VKP (b) – Butunittifoq 
kommunistlar (bolsheviklar)