N. I. Musayev tarix fanlari doktori, professor
Yüklə 18,09 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Samolyotlar Mina va snaryadlar Ko‘chma oshxonalar Aviamotorlar Radio lampochkalar
- Aviabombalar Granatalar Sanitariya Sanitariya poyezdlari poyezdlari
|
Samolyotlar
Mina va snaryadlar Ko‘chma oshxonalar Aviamotorlar Radio lampochkalar 151 O ‘ z b e k i s t o n aholisi davlatga 4 mil - liondan ziyod tonna paxta, 1 mln 283 ming tonna don, 200 ming tonnaga yaqin guruch, 108 ming tonna kartoshka, 374 ming tonna mevasabzavot, 36 ming tonna quruq meva, 57 ming tonnadan or - tiq uzum, 1,5 mln tonnadan ortiq go‘sht, 5 mln 300 mingga yaqin charmteri mahsulotlarini yetkazib berdi. yillar davomida Aviabombalar Granatalar Sanitariya Sanitariya poyezdlari poyezdlari 152 MA’LUMOT UCHUN Urushning dastlabki vaqtlari- dayoq, sanoatni harbiy mahsulot ishlab chiqarishga moslab qayta ishga tushirish choralari ko‘rildi. Natijada, 1941-yil dekabriga kelib, respublikadagi 230 ta korxona mudofaa mahsulotlarini bera boshladi. Frontga safarbarlik sharoitida ishchi kuchi- ning yetishmasligi tobora keskinlashib bordi. Urushga ketganlar o‘rnini qariyalar, ayollar va o‘smirlar egallashdi. Yoshlardan ishchilar tayyorlashda fabrika-zavod ta’limi va hunar maktablarining o‘rni katta bo‘ldi. Keyinchalik, urushdan qaytgan nogironlar ham ular bilan bir safda mehnat qilishdi. IJODIY FAOLIYAT 1. O‘zbek xalqining mudofaa jamg‘armasiga qo‘shgan hissasini qanday izohlaysiz? 2. Urushning boshlanishi bilan mamlakat ichkarisidagi holatda qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ldi? 3. QR kodlarda berilgan ma’lumotlar bilan tanishib chiqing. Ma’lumotlar dan infografika tayyorlang. 4. Oybekning «Quyosh qoraymas», O‘tkir Hoshimovning «Urushning so‘nggi qurboni», O‘lmas Umarbekovning «Qiyomat qarz», Said Ah madning «Ufq» asarlaridan birini o‘qing. Urush haqida qanday ma’lu motlarga ega bo‘ldingiz? Fikrlaringizni asoslang. 153 MULOHAZA UCHUN Urush sababli qishloq xo‘jaligidagi yo‘qotishlar O‘zbekiston kabi front orti hu dudlari tomonidan qoplandi. Urushning dastlab ki yillarida paxtaga ajratiladigan maydonlar qis qartirildi va uning o‘rniga g‘alla, sabzavotpoliz ekinlari yetishtirilishi yo‘lga qo‘yildi. Qishloq xo‘jaligida foydalanilayotgan mashinalar va ot larning bir qismi armiya uchun jo‘natib yuboril gan, yonilg‘i va mineral o‘g‘itlar yetkazib beri lishi kamayib borar edi. Natijada qo‘l mehnatiga ehtiyoj oshdi. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirish ni ko‘paytirish muammosini hal etish uchun 10 ta yirik va bir qator kichik irrigasiya inshoot lari foydalanishga topshirildi, respublikada sug‘oriladigan yer maydonlari 345,7 ming gek targa kengaydi. Yangi irrigasiya inshootlari sholi maydonla rini kengaytirishga ham imkon berdi. MA’LUMOT UCHUN Samarqand, Farg‘ona, Toshkent, 1943-yildan Qashqadaryo viloyatlari- da O‘zbekiston uchun yangi ekin – qand lav- lagiga unumli yerlar ajratildi. Qand lavlagini qayta ishlovchi Zirabuloq, Krasnogvardeysk, Qo‘qon va Yangiyo‘l qand zavodlari qurildi. 1945-yili 1,6 mln sentnerdan ortiq lavlagi dav- latga topshirildi va bu butun SSSRda ishlab chiqariladigan qandning chorak qismini tashkil etdi. Bundan tashqari, kungaboqar, zig‘ir, mak- kajo‘xori, kunjut kabi oziq-ovqat mahsulotlari, kanopni yetishtirish ham yo‘lga qo‘yildi. Urush yillari ish vaqti yoshi kattalar uchun 11 soat gacha, 16 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlarga 10 soatgacha belgilandi. Qishloq jo ylarda 12 yoshdan boshlab mehnat minimumi joriy etildi. 153 154 DARSDAN IJOBIY SABOQ CHIQARIB 1. Urush yillarida o‘zbek xalqining ko‘chirib keltirilgan xalqlarga ko‘rsatgan mehribonchiliklari nimalarda namoyon bo‘ldi? 2. Urush yillarida O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligida qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ldi? 3. Uyga vazifa. Quyidagi jadvalni to‘ldiring: Mudofaa fondi Sanoat Qishloq xo‘jaligi Ko‘chirib keltirish Toshkentga ko‘chirib keltirilayot gan zavodlar Ayollar mehnat sir larini o‘rga nishmoqda 155 MA’LUMOT UCHUN O‘ZBEKISTONLIKLARNING O‘ZBEKISTONLIKLARNING FRONTDAGI JASORATI VA FRONTDAGI JASORATI VA QAHRAMONLIKLARI QAHRAMONLIKLARI MULOHAZA UCHUN BUGUN DARSDA 1. O‘zbekiston Respubli kasida 9may qanday kun sifatida nishonlanadi? 2. Nima uchun bu kun «Xotira va qadrlash kuni» deb nomlan gan? 3. Xalqimizning front ortidagi ja sorati haqida qanday asarlar o‘qigansiz, yoki ko‘rgansiz? Yüklə 18,09 Mb. Dostları ilə paylaş:
|