Nazorat savollari: 1.
Tirik organizmlar qanday muhitlarda tarqalishini tushuntiring.
2.
Moslashish tushunchasini izohlab bering?
3.
Ekologik omillarni sanab bering.
4.
Ekologik omillar orasida antropogen omilning о‘rni qanday
kechmoqda?
5.
О‘simliklarning qanday hayotiy shakllarini bilasiz?
6.
D.N.Kashkarov hayvonlarni harakatlanish bо‘yicha qanday
guruhlarga ajratgan?
7.
Ekologik nisha nima?
5-mavzu. Populyatsiyalar ekologiyasi Reja: 1.
Populyatsiya haqida umumiy tushuncha.
2.
Populyatsiyaning xususiyatlari va tuzilmasi.
3.
Hayvonlarning etologik tuzilmasi.
4.
Populyatsiyaning gomeostazi.
Tayanchso’zlar: Populyatsiya,
gomeostaz,
individ, populyatsiyaning
tuzilmasi, tsenopopulyatsiya, latent, virgil, generativ, senil, fazoviy, etologik, gala,
koloniya, poda.
Populyatsiyalar ekologiyasi Ekologlar populyatsiyaning o`sishi ustida tadqiqotlar olib borishdi. Berilgan
ma`lumotlarga ko`ra, populyatsiya soni va o`sishi iqlim sharoitlariga bog`liq.
Populyatsiya sonini o`sishida jinslar nisbati muhim rol o`ynar ekan.
Bugungi kunda muhim muammolardan biri ayrim populyatsiyalarda individlar
sonini aniqlashning murakkabligidir. Masalan: yovvoyi quyonlar populyatsiyada
hamma individlarning yer ustiga chiqmasligi ular sonini aniqlashda qiyinchilik
tug`diradi. Chunki quyonlarning ayrimlarigina oziq-ovqat uchun yer yuziga
chiqadi.
45
Populytsiya o`sishi va ko`payishida suv, ozuqaning kamligi, hududlarining
qisqarib borishi va ba`zi resurslarning borligi, ba`zi resurslarning yetishmasligi
cheklovchi omil vazifasini bajaradi (1-jadval).
