Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти мухандислик қурилиш инфраструктураси факультети

Portlandsementning mustahkamligini va markasini aniqlash. 
 
Portlandsemenetning eng muhim xossalaridan biri – bu suv bilan ta‘sirlashib 
toshsimon holatga o‗tishi. Qotgan toshsimon jismning mexanik mustaxkamligi 
qancha baland bo‗lsa va tez eritilsa,shuncha sementning sifati baland bo‗ladi. 
Sementtoshlarning mustaxkamligini har-hil usullar bilan baholash mumkin. 
Masalan siqilishga, egilishga, cho‗zilishga bo‗lgan mustahkamlik buyicha. 
Sementni mustaxkamligii 28 sutkadan so‗ng, nam muxitda qotgan namunalarida 
yoki tezlashtirilgan usul yordamida aniqlanadi. Xozirgi davrda keng tarqalgan 
usul, bu ultra tovush yordamida mustahkamlikni aniqlash. Mustahkamlik 
ko‗rsatkichlari bo‗yicha portlandsement 4 ta markaga bo‗linadi:400;500;550; 600.
 
 
 

---

22 
Har hil portlandsementlarni mustahkamlik ko‘rsatkichlari. 
Jadval № 2.2 
 
Sementlarning mustahkamligini mineral tarkibiga va qotish muddatiga 
bog’liqligi. 
Sementning mustaxkamligi uning mineral tarkibiga bevostia bog‗liq bo‗ladi. 
Yuqorida qayd etilgandek sementning mustaxkamligiga va qotish tezligiga C
3
S
xal qiluvchi ta‘sir ko‗rsatadi va 7 sutkadan so‗ng uning mutsaxkamligi yakuniy 
mustaxkamligidan 70% ini tashkil qiladi. Sementning faolligiga omborda saqlash 
davomiyligi ham katta ta‘sir ko‗rsatadi. Saqlashning hatto qulay sharoitlarida ham
sementga CO
2 
va havodagi suv bug‗lari ta‘sir qiladi. Bunda sement yuzasida 
mustahkamlikni pasaytiruvchi gidrat birikmalar va CaCO
3 
hosil bo‗ladi. Ular 3 
oydan so‗ng 15-20% ga 6 oydan 20-30%ga va undan ko‗pga mustahkamlikni 
pasaytiradi. Faollikni pasayishiga gigroskopik qo‗shimchalar (trepel, opoka, 
diatomit) larning mavjudligi sabab bo‗ladi bardoshlikni ortishiga esa gidrofob 
qo‗shichalar yordam beradi. Faollik hamda qotish tezligini oshiruvchi omillarga 
semetning tuyish maydaligi muhim omillardan biridir.