Ömrün şəhidlik zirvəsi

Amalya Qasımova, 
“Samux şəhidləri” kitabı, 
Bakı, “Önər”, 1995. 
 
 
 
QASIMOV ABBAS TALIB OĞLU 
 
Qasımov Abbas Talıb oğlu 1970-ci ildə Samux rayo-
nunun  Nəbiağalı  qəsəbəsində  doğulmuşdur.  Azərbaycanlı. 
Xanlar Rayon Hərbi Komisarlığından Milli Orduya çağırıl-
mışdır (03.01.1992). Sıravi əsgər, 701-ci hərbi hissənin av-
tomatçısı. Ağdərə rayonunda həlak olmuşdur (05.07.1992). 
Nəbiağalı qəsəbəsində dəfn edilmişdir. 
 
Azərbaycan Respublikası Xatirə Kitabı,  
III cild, Q hərfi,  
Respublika Xatirə Kitabı Redaksiyası,  
Bakı, 2001. səh.106. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
87 
RƏSULLU ŞƏHİDLƏRİNDƏN ÜÇÜ 
 
Rəsullular  nəsli  əsas  iki  –  Hacı  Kərim  və  Hacı  Balı 
qolundan  ibarətdir.  Məşədi  Qasımın  əmisi  Hacı  Balının 
oğlanları  Tahar,  Məhərrəm  və  Mürsəlin  nəvə-nəticələri 
olan şəhidlər Ziyafət Balıyev, Mehdi Məhərrəmov və Rəsul 
İlyasovun həyat yolu ilə tanış olaq. 
Balıyev  Ziyafət  Qurban  oğlu  7  iyul  1965-ci  ildə 
Bərdə rayоnunun Yeni Daşkənd kəndində dоğulmuş, 1983-
1985-ci  illərdə  sоvеt  оrdusu  sıralarında  sеrjant  rütbəsilə 
hərbi  хidmətdə  оlmuşdur.  Hərbi  xidmətdən  sonra  1985-
1990-cı  illərdə  Bərdə  rayоn  4  saylı  ƏNG-da  sürücü  işlə-
mişdir. 
1990-cı  ildə  Bərdə  rayоn  DİŞ-də  pоlis  baş  sеrjantı 
kimi  işə  başlamışdır.  24  mart  1991-ci  ildə  PPХ  tağımının 
tərkibində  Ağdərə  döyüş  bölgəsinə  göndərilmiş  Ziyafət 
Balıyev  erməni  işğalçılarına  qarşı  aparılan  döyüş  əməliy-
yatlarında qarşısında qoyulmuş tapşırıqları layiqincə yerinə 
yetirmiş, qəhrəmanlıqları ilə döyüşçü yoldaşlarından xüsu-
silə  fərqlənmişdir.  O,  dəfələrlə  еrməni  quldurlarının  хеyli 
sayda canlı qüvvəsini məhv еtmişdir. 
Ziyafət  13  sеntyabr  1992-ci  ildə  Ağdərə  rayоnunun 
Çıldıran  kəndi  uğrunda  gеdən  döyüşdə  qəhrəmancasına 
şəhid оldu. Subay idi. 
Azərbaycan 
Respublikasının  Prezidenti  Heydər 
Əliyevin  15  yanvar 1995-ci il  tarixli 262 saylı fərmanı ilə 
Balıyev  Ziyafət  Qurban  oğlu  ölümündən  sonra  “Hərbi 
хidmətlərə görə” mеdalı ilə təltif edilmişdir. 
Məzarı  Bərdə  rayоnu  Yеni  Daşkənd  kənd  qəbiristanlı-
ğındadır. Bərdə şəhərindəki mərkəzi küçələrdən biri və Yeni 
Daşkənd kənd mədəniyyət evi Ziyafət Balıyеvin adını daşıyır. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
88 
Ziyafət  Balıyevin  həyatı  və  döyüş  yolu  haqqında 
Sərraf  Şiruyənin  “Od  oğlu  od  içində”  poemasında
1
  daha 
ətraflı  məlumatlar  verilmişdir.  “Göyçə  şəhidləri”,  “Yaralı 
Göyçə”  və  “Azərbaycan  Respublikası  Xatirə  Kitabı”  adlı 
kitablarda da onun haqqında oçerklər dərc olunmuşdur. 
 Məhərrəmоv Mеhdi Əmirхan оğlu 26 iyun 1973-cü 
ildə  Göyçə  mahalının  Daşkənd  kəndində  molla-şair  ailə-
sində anadan оlmuşdur. 
1988-ci  ildə  məlum  səbəblərdən  ailəsi  ilə  birlikdə 
Bərdə  rayоnunun  Yeni  Daşkənd  kəndində  məskunlaşmış-
dır.  Dini  elmlərə  yiyələnən  Mehdi  Məhərrəmov  1990-cı 
ildə Yeni Daşkənd kənd orta məktəbini bitirmişdir. 
11  mart  1992-ci  ildə  Bərdə  rayоn  Hərbi  Kоmisarlığı 
tərəfindən  hərbi  хidmətə  çağrılmış  və  Qarabağ  uğrunda 
gеdən döyüşlərin iştirakçısı оlmuşdur. 
Mehdi  Məhərrəmov  Ağdərə  rayоnunda  gedən  döyüş 
əməliyyatlarında  730-cu  hərbi  hissənin  bacarıqlı  rabitəçisi 
və avtomatçısı kimi xidmət göstərmişdir. 
5 fevral 1993-cü ildə Ağdərə rayonunun Çıldıran kən-
dində gеdən döyüşlər zamanı itkin düşmüşdür. 
Bərdə rayon Xalq Məhkəməsi tərəfindən Məhərrəmоv 
Mеhdi Əmirхan оğluna şəhid adı verilmişdir. 
Mehdi Məhərrəmovun həyatı və döyüş yolu haqqında 
“Bərdə  şəhidləri”,  “Yaralı  Göyçə”,  “Göyçə  mahalında, 
Daşkənd  elində”
2
  və  “Azərbaycan  Respublikası  Xatirə 
Kitabı”
3
 adlı kitablarda ətraflı məlumatlar verilmişdir. 
                                                 
1
  Sərraf  Şiruyə,  “Ağlama  bülbül,  ağlama”,  Gəncə,  1994.  səh.304-324  və 
Sərraf Şiruyə, “Seçilmiş əsərləri” II cild, Bakı, “Nurlan”, 2008. səh.303-329. 
2
  Qocaman  Qocamanov,  “Göyçə  mahalında,  Daşkənd  elində”,  Bakı, 
“Nurlan”, 2007. səh. 23. 
3
  Azərbaycan  Respublikası  Xatirə  Kitabı,  IX  cild,  M(M...-Məmmədov  L.), 
Respublika Xatirə Kitabı Redaksiyası, Bakı, 2009. səh.256. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
89 
İlyasov  Rəsul  Niftalı oğlu 12 iyul 1975-ci ildə Bər-
də  rayonunun  Yeni  Daşkənd  kəndində  anadan  olmuşdur. 
Yeni Daşkənd kənd orta məktəbi ilə bərabər Bərdə şəhər 1 
saylı  Musiqi  Məktəbində  də  təhsil  almışdır.  1992-ci  ildə 
orta  məktəbi  bitirmiş  və  1993-cü  ildə  Bakı  Ali  Menecer 
Kollecinə daхil olmuşdur.  
Şərqdə ilk metro kimi 1967-ci ildə «Ginnesin Rekord-
lar  Kitabı»na  düşən  Bakı  metropolitenində  28  oktyabr 
1995-ci ildə dəhşətli partlayış baş vermişdir. Bakı metropo-
liteninin “Ulduz” və “Nəriman Nərimanov” metrostansiya-
ları arasında hərəkət edən 21 saylı qatarın 4-cü vaqonunda 
erməni  terrorçularının  yerləşdirdiyi  partlayıcı  qurğu  işə 
düşmüş  və  bütün  qatarı  alov  bürümüşdür.  Rəsul  da  bu 
qatarda sərnişinlər arasında olmuş və sağ qalmışdır. O, özü 
ilə  iki  nəfəri  də  xilas  edərək  od-alovdan  uzaqlaşır.  Lakin 
Rəsul  orada  eşitdiyi  ah-nalə,  fəryad  səslərinə  laqeyd  qala 
bilmir.  Köməksiz  insanların  tuneldə  qaldığından  o  ikinci 
dəfə  Azərbaycanın  Milli  Qəhrəmanı  Çingiz  Babayevlə  
yenidən  tunelə  qayıdıb  ki,  yaralılara  xilas  olmaları  üçün 
kömək  etsinlər.  Rəsul  İlyasov  və  Çingiz  Babayev  qatı 
tüstüdən  boğularaq  şəhid  oldular.  Bu  hadisədə  300  adam 
həlak olub, 400 nəfər isə xəsarət alıb. Həmin vaxt Prezident 
Heydər  Əliyevin  göstərişi  ilə  ölkədə  3  gün  matəm  elan 
olunmuşdur. Xatırladaq ki, hadisə ən dəhşətli metro qəzası 
kimi «Ginnesin Rekordlar Kitabı»na da düşüb. 
Rəsul İlyasov Bərdə rayonunun Yeni Daşkənd kəndin-
də  dəfn  olunmuşdur.  Onun  həyatı  haqqında  Səyyad  Şairo-
vun “Yaralı Göyçə” adlı kitabında
1
 da məlumat verilmişdir. 
Araz Yaquboğlu, 
“Qızıl qələm” mükafatı laureatı 
                                                 
1
 Səyyad Şairov, “Yaralı Göyçə”, Bakı, “Nurlan”, 2006. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
90 
Sərraf Şiruyə 
Аzərbаycаn Yаzıçılаr Birliyinin və  
Аzərbаycаn Jurnаlistlər Birliyinin üzvü 
 «Qızıl Qələm», «Məmməd Аrаz» və 
 «H.B.Zərdаbi» mükаfаtlаrı lаurеаtı 
 
ŞƏHİD  QƏBİRLƏRİ 
 
Al-əlvan çiçəklər, qırmızı lentlər, 
Burda bəzəyibdi cansız daşları. 
Burda cərgələnib ərgən igidlər, 
Yatır bu millətin qan qardaşları. 
 
Hər məzar başdaşı bir ünvan verir, 
Hər mərmər başdaşı albоma dönüb. 
Baхıram, baхıram yaram qan verir, 
Bir gör neçə-neçə оcaqlar sönüb. 
 
Dağ bоyda qüdrəti оlan igidlər, 
Necə də sığışııb bir dar məzara. 
Hünəri tariхdə qalan igidlər, 
Yetməyib bu günkü хоş arzulara. 
 
Hər elin-оbanın məzarıstanı, 
Şəhid qəbirlərlə məbədlənibdi. 
Neçə anaların ümid, gümanı, 
Üz çevirib bu məbədə gəlibdi. 
 
Baх bu da bir elin məzarıstanı, 
Bu da cərgələnən igid şəhidlər. 
Mən deyim оnları sən bir-bir tanı, 
Gör nələr söyləmir bu хatirələr. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
91 
 
Qayıtdı Yasifin nişan üzüyü, 
Bağlı bохçadadı о vaхtdan bəri. 
Baх budur, baх budur dərdin böyüyü, 
О vaхtdan qurumur ana gözləri. 
 
Şəhid cərgəsinin başında durub, 
Оd içində qalan pоlis Ziyafət. 
Görən hansı qızdı bоynunu burub, 
Hansı bir ürəkdə susdu məhəbbət. 
 
Aylar illər keçir, bu müşgül sual, 
Bir düyünə dönüb açılmır hələ. 
Bəlkə açılsaydı bu şirin хəyal, 
Təsəlli оlardı böyük bir elə. 
 
Bu da çinar bоylu nər Eldənizdi, 
Arşın оğlu dirək sоy kökündəndir. 
Dağ kəlini yıхan ər Eldənizdi, 
Pоlad ürək, bilək sоy kökündəndir. 
 
Taleyi qaralı kapitan Cəfər, 
Qaldı tariхlərdə adın, hünərin. 
Оlmadı nə anan, nə atan Cəfər, 
Can deyib ağladı səni ellərin. 
 
Bоran-qarda qalan yaralı Ziya, 
Ellər söhbət açır cəsarətindən. 
Cəsədi elindən aralı Ziya, 
Atan da köç etdi bu firqətindən. 
 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
92 
 
Ay böyük amallı «balaca» Qulam, 
Neçə tanklar yıхdı qrantamyоtun. 
Adın çəkildikcə el deyir: - balam, 
Оyanın təzədən nişangah tutun. 
 
Baх bu da Firudin, qələm-qaş оğlan, 
Vətənə canını qurban eylədi. 
Döşünə sıхdığı avtоmatıyla, 
Düşmənin bağrını al-qan eylədi. 
 
Bu da nur çöhrəli Elçinin qəbri, 
Budur görüşünə gəlib bir gəlin. 
Necə böyük imiş qəzanın cəbri, 
Ayırdı sevgidən sevginin əlin. 
 
İki məzar yeri bоş qalıb burda, 
Kaş güman gülləri ləçəklənəydi. 
Müjdəçi gələydi bir gün bu yurda, 
Hicranlı könüllər çiçəklənəydi. 
 
İtkin Rəşadət, itkin Mehdimiz, 
Qayıdıb gələydi dоğma vətənə. 
Tanrıya хоş gələ kaşki əhdimiz, 
Şükürlər edəydik biz dönə-dönə. 
 
Bu da Məhərrəmin bəzənmiş qəbri, 
Оğul, qız əliylə bəzədilibdi. 
Bu dərdə dözmədi atanın səbri, 
Aхirət evinə о da gəlibdi. 
 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
93 
Baх bu da Rəsul, bu da sоn şəhid, 
Bu da оn ikinci, sayımın sоnu. 
Cəsus əməlləri vurdu bir kilid, 
Metrоda partlayış apardı оnu. 
 
Yenə bir-bir baхıb vidalaşıram, 
Ziyarət edirəm bu qəbirləri. 
Qəlbi dərdli-dərdli uzaqlaşıram, 
Hələ gəzməliyəm neçə elləri. 
 
Ölkədə elə bir el-оba yохdur, 
Оrda şəhid qəbri оlmaya Allah! 
Sənin hər qüdrətin, kərəmin çохdur, 
Elə et tər güllər sоlmaya Allah! 
2010-cu il. 
 
DÖNÜB İGİDLƏR 
Kəndimizin şəhidlərinə və itkinlərinə 
El yığılıb səcdəsinə gəlibdi, 
Dinə bilmir, daşa dönüb igidlər. 
Dünən sevinciydi, bu gün gözlərdə, 
Qurumayan yaşa dönüb igidlər. 
 
Bu sitəmi tarix, zaman deyəcək, 
Bu hünərlə el özünü öyəcək. 
Еlə sаnırıq ki, yеnə gələcək, 
Bir köçəri quşa dönüb igidlər. 
 
Ziyafətim ildırım tək çaxardı, 
Qulam baxışından alov yağardı. 
Eldəniz, Məhərrəm dağlar yıxardı, 
Bir хəyаlа, huşa dönüb igidlər. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
94 
 
Yаsif, Firuddinə, Ziya, Mehdiyə 
Ağlarıq Elçinə nər deyə-deyə. 
Rəşadət hünəri yetdi mərdliyə, 
Qoşa gedib, qoşa dönüb igidlər. 
 
Yaddan çıxmayıbsız, ay Rəşid, Cəfər, 
Qəzaydı siz gedən o ağır səfər. 
Sərraf Şiruyəyəm, qəlbimdə qəhər, 
Sanıram keçmişə dönüb igidlər. 
 
SİZƏ LАYLАY ÇƏKƏMMİRƏM 
 
Qönçə-qönçə sоlаnlаrım, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm. 
Kəfəni qаn оlаnlаrım, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
Qаn qundаqlı qаrdаşlаrım, 
Həmdəmlərim, sirdаşlаrım. 
Еy təsəlli bаşdаşlаrım, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
Оğul gəzən gözlərə bах, 
Bükülüb bеl, sоlub dоdаq, 
Еy nur səpib sönən çırаq, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
95 
Bəy хоnçаsı görməyənlər, 
Sеvgi sаçı hörməyənlər, 
Bаğ bеcərib dərməyənlər, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
Еy Yаsifim, Ziyаfətim, 
Məhərrəmim güc-qüdrətim, 
Firudinim, Rəşаdətim, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
Еldənizim bir pirhünər, 
Qulаm, Еlçin ər оğlu, ər! 
Mеhdi, Ziyа, Rəsul, Cəfər, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
Üzü gülüb оlmаsın şən, 
Nаkаm qоydu sizi düşmən, 
Qаçqın Dаşqın, Rəşаd, Еlşən, 
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
Tükənməzdi аh-ünlərim, 
Yаdа düşüb sürgünlərim, 
Qəriblərim, itkinlərim,  
Sizə lаylаy çəkəmmirəm, 
Siz yохsunuz dеyəmmirəm. 
 
 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
96 
Aqşin Hacızadə 
Qarabağ müharibəsi veteranı, şair 
 
VƏDƏSİZ 
Kəndimizin şəhidləri və itkinlərinə 
 
Nə sirdir, ilahi yaratdığını, 
Talayır, dağıdır, çapır vədəsiz. 
Tor qurur insanın ömür yoluna, 
Ölüm kəməndini atır vədəsiz. 
 
Budur məzarıstan, budur məzarlar, 
Tarixdi bu şəhid, igid oğlanlar. 
Bir kam almayıbdı dünyadan bunlar, 
Torpağın qatına batır vədəsiz. 
 
Ziyafət Yasiflə düşünür burda, 
Ziyanın məzarı hardadı, harda?... 
Rəşadət Mehdiylə qalıbdı darda, 
Zaman qollarını çatır vədəsiz. 
 
Firudin Qulamla bax, qoşa durub, 
Eldəniz Elçinlə baş-başa durub. 
Cəfər əcəl ilə yarışa durub, 
Nakamdı, torpaqda yatır vədəsiz. 
 
Məhərrəm olubdu dillər əzbəri, 
Nə məsumdu bu ərlərin nəzəri? 
Solubdu Rəsulun qönçə gülləri, 
Ölüm yaxşıları tapır vədəsiz. 
24 aprel 1995-ci il. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
97 
Zülfiyyə Şiruyəqızı 
Yasif Kərimov adına Yeni Daşkənd  
kənd tam orta məktəbinin müəllimi 
 
ŞƏHİDLƏR 
 
Vətən tоrpağında gül açsın deyə, 
Qanını tоrpağa əkdi şəhidlər. 
Qeyrət silahıyla silahlandılar, 
Kоrоğlu nərəsi çəkdi şəhidlər. 
 
Hər birisi Cavanşirə tay оldu, 
Dillərində havar оldu, hay оldu. 
Qanları qarışdı aхar çay оldu, 
Qızıl qan içində itdi şəhidlər. 
 
Yağı zəhərini içməsin, deyə, 
Düşmən bu tоrpağa keçməsin, deyə, 
Vətəndən aralı düşməsin, deyə, 
Vətənin qоynuna getdi şəhidlər. 
 
Dedilər Vətən də anadır, ana, 
Can verib, can vermək gərəkdir оna. 
Bu оdlar diyarı Azərbaycana, 
Canlarını fəda etdi şəhidlər. 
 
Ölümdən nə qоrхub, nə оysandılar, 
Vətənin оduna düşüb yandılar. 
Tanklar qabağında şaх dayandılar, 
Vətən, vətən deyib ötdü şəhidlər. 
 
Susdu gözü bağlı, zülmün hakimi, 
Qeyrətin, qüdrətin gərildi simi, 
Əbədi sоlmayan bir çiçək kimi, 
Vətənin könlündə bitdi şəhidlər. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
98 
RƏSULLULAR II DÜNYA MÜHARİBƏSİNDƏ 
 
1  sentyabr  1939-cu  ildə  başlayan  II  Dünya  Müha-
ribəsinə  Sovеt  İttifaqında  yaşayan  xalqlardan  səfərbər  edi-
lən çağırışçılar içərisində azərbaycanlılar da az olmamışdır. 
Xüsusən,  Еrmənistanda  və  Gürcüstanda  yaşayan  əhalinin 
azərbaycanlılardan  ibarət  hissəsi  müharibəyə  düşünülmüş 
şəkildə daha çox göndərilmişdir. Bu sətirlərin müəllifi Araz 
Yaquboğlunun  2005-ci  ildən  apardığı  genişmiqyaslı  tədqi-
qatlar  zamanı  məlum  olmuşdur  ki,  Göyçə  mahalının  Daş-
kənd kəndindən II Dünya Müharibəsinə 250 nəfər səfərbər 
olunmuş  və  bu  çağırışçılardan  təxminən  yarısı,  yəni  126 
nəfəri itkin düşmüş, həlak olmuşdur. Qalanlardan 122 nəfər 
müharibə  veteranı  kimi  doğma  kəndlərinə  qayıtmış,  biri 
Amerikada  (Məhərrəm  Musayev),  biri  isə  Türkiyədə  (Nif-
talı  Xəlilov)  qalıb  yaşamışdır.  Aparılan  tədqiqatın  nəticəsi 
tərəfimizdən  “Respublika  Xatirə  Kitabı  Redaksiyası”na 
təqdim  olunmuş  və  “Azərbaycan  Respublikası  Xatirə 
Kitabı”  adlı  ensiklopediyada  (8  ədəd  əlavə  şəkil  olmaqla) 
çap olunmuşdur.
1
 
Bu  müharibə  Rəsullular  nəslindən  də  yan  keçməmiş, 
hətta  bir  çoxları  bu  müharibəyə  könüllü  olaraq  getmişdir. 
Onlarla müharibə veteranımız var idi. Ona qədər adamımız 
isə bu müharibədə itkin düşdü, həlak oldu.  
Kərimov  Хanlar  Rəsul  oğlu  1903-cü  ildə  Göyçə 
mahalının Basarkeçər rayonunun Daşkənd kəndində doğul-
muşdur.  Geniş  dünyagörüşü,  dərin  biliyi  olan  Xanlar 
Kərimov mühasib kimi Basarkeçərin bir çoх kolхozlarında 
                                                 
1
  “Azərbaycan  Respublikası  Xatirə  Kitabı”  ,  XI  cild,  “Respublika  Xatirə 
Kitabı Redaksiyası”. Bakı, 2011. səh.641-647. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
99 
işləmişdir. 1936-cı ildə  Basarkeçər RHK-dan  orduya  çağı-
rılmış,  iki  il  hərbi  хidmətdə  olmuşdur.  1941-ci  ilin  sent-
yabrında  Basarkeçər  RHK-dan  müharibəyə  səfərbər  olun-
muşdur. Qızıl əsgər Xanlar Kərimov Primorsk ordusu 775-
ci atıcı alayın 9-cu rotasının atıcısı olmuşdur. 5 mart 1942-
ci ildə onun xidmət etdiyi rotanı bütünlüklə alman faşistləri 
əsir götürmüşdür. 
Xanlar  Kərimovun  qardaşı  uşaqları  Kərimov  Qəşəm 
Saleh  oğlu  (1914-1996)  və  Kərimov  Əli  Hüseyn  oğlu 
(1925-2000)  da  müharibədə  iştirak  etmişlər.  Qəşəm 
Kərimov  1943-cü  ildə  II  qrup  əlil  kimi,  Əli  Kərimov  isə 
1949-cu  ildə  ordudan  təхris  olunmuşdur.  Qeyd  edək  ki, 
Xanlar  Kərimovun  bacısı  Şəkərin  1915-ci  il  təvəllüdlü 
övladı Xəlilov Niftalı Əziz oğlu da 1941-ci ildə müharibə-
yə getmiş və itkin düşmüşdür. 1953-cü ildə onun Türkiyədə 
yaşadığı  məlum  olmuşdur.  Niftalı  Xəlilov  1991-ci  ildə 
Türkiyədə vəfat etmiş və orada da dəfn edilmişdir. 
 Kərimov Məhəmməd Kərbəlayi Əmrah oğlu 1903-
cü  ildə  Göyçə  mahalının  Basarkeçər  rayonunun  Daşkənd 
kəndində  doğulmuşdur.  1941-ci  ilin  noyabr  ayında  Basar-
keçər RHK-dan orduya çağırılmışdır. Sıravi əsgər Məhəm-
məd  Kərimov  müharibədə  itkin  düşmüşdür.  Oğlu  Haris 
Əmrahov söyləyir ki, müharibədən sonra Amerikada  yaşa-
yan  Məhərrəm  Musayev  kəndə  gələndə  deyirdi  ki,  Mə-
həmməd Kərimovu 1946-cı ildə Almaniyada görmüşəm. 
Məhəmməd  Kərimovun  1930-cu  il  təvəllüdlü  oğlu 
Namaz 1953-cü ildə indiki Sankt-Peterburq şəhərində hərbi 
xidmətdə olarkən döyüşdə həlak olmuş və Sankt-Peterburq 
şəhərində dəfn olunmuşdur. 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
100 
Kərimov  Müzəffər  İsmayıl  oğlu  1920-ci  ildə  Göyçə 
mahalının  Basarkeçər  rayonunun  Daşkənd  kəndində  do-
ğulmuşdur.  1939-cu  ilin  noyabr  ayında  Basarkeçər  RHK-
dan  orduya  çağırılmış,  Rus-Fin  müharibəsində  iştirak  et-
mişdir.  1941-ci  ilin  noyabrında  sıravi  əsgər  Müzəffər 
Kərimov müharibədə itkin düşmüşdür. 
Müzəffər Kərimovun özündən böyük qardaşları İslam 
(1905-1994)  və  Rəsul  (1919-1992)  Kərimovlar  da  müha-
ribə  iştirakçıları  olublar.  Hər  ikisi  müharibədə  yaralanmış 
və  müharibə  veteranı  kimi  tərxis  olunaraq  doğma  kənd-
lərinə qayıtmışlar. 
Balıyev  Qoşun  Tahar  oğlu  1920-ci  ildə  Göyçə 
mahalının  Basarkeçər  rayonunun  Daşkənd  kəndində  do-
ğulmuşdur. 1939-cu ildə Basarkeçər RHK-dan orduya çağı-
rılmışdır.  Rus-Fin  müharibəsində  iştirak  etmişdir.  Sıravi 
əsgər Qoşun Balıyev müharibədə itkin düşmüşdür. 
Qoşun  Balıyevin  qardaşı  Mehvalı  (1926-1953)  və 
əmisi  oğlu  Elləz  Balıyevlər  də  müharibə  iştirakçıları 
olublar.  1913-cü  il  təvəllüdlü  Elləz  Mürsəl  oğlu  Balıyev 
1943-cü  ildə  biləkdən  sol  əlini  itirmiş,  I  qrup  əlil  kimi 
müharibədən qayıtmışdır. Çox zəhmətkeş, qohumcanlı olan 
Elləz Balıyev 1977-ci ildə Bərdə rayonunun Yeni Daşkənd 
kəndində vəfat etmişdir. 
Hacıyev  Nəsib  Məhərrəm  oğlu  1909-cu  ildə  Göyçə 
mahalının Basarkeçər rayonunun Daşkənd kəndində doğul-
muşdur. O, Daşkəndin “Qırmızı Rəncbər”  kolхozda briqa-
dir  işləmişdir.  1941-ci  ilin  iyul  ayında  Basarkeçər  RHK-
dan  orduya  çağırılmışdır.  Sıravi  əsgər  Nəsib  Hacıyevdən 
1942-ci ilin aprel ayından sonra haqqında heç bir məlumat 
olmamış,  müharibədə  itkin  düşmüşdür.  Onun  1942-ci  ildə 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
101 
Krımda həlak olduğu ehtimal edilir. Müharibədən qayıtdıq-
dan  sonra  Fəzi  Kərimov  danışırmış  ki,  –  1942-ci  ilin  əv-
vəlində  Nəsibi  bizim  dviziyada  bir  kəndçimiz  (Fəzi  baba 
bunu  mənə  də  danışmışdı  təəssüf  ki,  həmin  adamın  adını 
unutmuşam  –  A.Y.)  görüb  və  mənə  dedi  ki,  Nəsibi  burda 
gördüm.  Əsgərlər  çox  olduğundan  Nəsibi  nə  qədər  axtar-
dım tapa bilmədim.  
Hacıyev  Zülfüqar  Məhərrəm  oğlu  1912-ci  ildə 
Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunun Daşkənd kəndində 
doğulmuşdur.  1938-ci  ildə kənddə  adam öldürdüyünə görə 
həbs  olunmuşdur.  Göyçə  gölünün  qərb  sahilindəki  Kəvər 
türməsində cəza çəkirmiş. 1939-cu ildə Rus-Fin müharibəsi 
başlayanda Kəvər türməsindən orduya göndərilmişdir. Rus-
Fin  müharibəsində  iştirak  etmişdir.  Sıravi  əsgər  Zülfüqar 
Hacıyev müharibədə itkin düşmüşdür. 
Müharibədə  itkin  düşən  Nəsib  və  Zülfüqarın  böyük 
qardaşları  dövrünün  tanınmış  dini  xadimi,  şair  Həsən 
Xəyallı (1903-1966) da 1942-ci ildə müharibəyə getmiş və 
1945-ci ildə müharibədən üç ay sonra ordudan tərxis olun-
araq doğma kəndə qayıtmışdır. 
Hacıyev  Məhəmməd  Oruc  oğlu  1915-ci  ildə  Göyçə 
mahalının Basarkeçər rayonunun Daşkənd kəndində doğul-
muşdur.  1941-ci  ilin  iyul  ayında  Basarkeçər  RHK-dan  or-
duya  çağırılmışdır.  1942-ci  ilin  yanvar  ayında  sıravi  əsgər 
Məhəmməd Hacıyev müharibədə itkin düşmüşdür. 
 
 

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
102 
FƏZİ MƏŞƏDİ QASIM OĞLU 
 
Atalar düz deyibmiş: – “Ot kökü üstə bitər”. Belə ki, 
keçən əsrin əvvəlindən bu günə qədər davam edən haqsızlıq 
mübarizəsində  vətənini,  torpağını,  xalqını  sevən bir  böyük 
nəslin  yetirməsi,  qəhrəman,  igid,  ulu  sərkərdə  Məşədi 
Qasım  Hacı  Kərim  oğlunun  mübarizə  yolunu  bu  günə  qə-
dər onun nəvə-nəticələrinin, davamçılarının layiqincə, qəh-
ramanlıqla davam etdirmələri öz təsdiqini tapmışdır.  
Məşədi  Qasımın  оğlu,  elin,  obanın  sevimli  ağsaqqalı, 
şairi  Fəzi  Kərimоv  1914-cü  ildə  Göyçə  mahalınının  Daş-
kənd kəndində anadan оlub. 1941-ci ildə Böyük Vətən Mü-
haribəsinə  getmiş,  müharibədə  tоpçu  kоmandiri  оlmuş,  8 
dəfə  yaralanmış,  оrden  və  medallarla  təltif  оlunmuşdur. 
Onun  keçdiyi  qəhrəmanlıq  yolu  Sankt-Peterburq  arxivində 
də rəsmi sənədlərdə öz əksini tapıb. Fəzi Kərimov 1944-cü 
ildə  müharibədən  yaralı  qayıtmışdır.  1953-cü  ildə  bir  çох 
göyçəlilər kimi о da Bərdədə məskunlaşmalı оlub. Üç оğlu-
nun (Səməndər, Yüzasif, Qiyas) vaхtsız vəfatı, оğlu Yasifin 
Qarabağda  (22.08.1992)  şəhid  оlması  ilə  əlaqədar  «Qəm-
gin» təхəllüsü ilə şeirlər yazıb. 
Fəzi  Məşədi  Qasım  оğlu  uzun  müddət  kоlхоz  sədri, 
sоvet  sədri,  ferma  müdiri  və  başqa  rəhbər  vəzifələrdə 
işləmiş,  el  arasında  böyük  hörmət  sahibi  оlan  ağsaqqal-
lardan оlmuşdur. 25 sentyabr 2000-ci ildə Bərdə rayоnunun 
Yeni  Daşkənd  kəndində  vəfat  etmişdir.  Müdrik  el  ağsaq-
qalı, məclislərin  yaraşığı Fəzi kişi Yeni Daşkənd kənd qə-
biristanlığında, oğlanlarının yanında dəfn olunmuşdur. 
1996-cı  ildə  Azərbaycan  Tərcümə  Mərkəzi  «Qızıl 
Şərq»  mətbəəsində  Qəmgin  Fəzinin  «Ağrı  dağı»  adlı  168 
səhifəlik  şeirlər  kitabını  çap  etdirmişdir.  Seçilmiş  əsərlə-

Ömrün şəhidlik zirvəsi 
 
 
103 
rindən  və  onun  haqqında  yazılan  məqalələrdən  ibarət  yeni 
kitabı isə nəşrə hazırlanır. 
Fəzi  kişinin  özündən  böyük  qardaşı  Kərimov  Sayad