O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

Ruhiy asab buzilishlari bor bemorlar bilan muomala
qilish xususiyatlari 
Ruhiy kasallar bilan muomala munosabatlari xuddi sog‘lom kishilar
orasidagi kabi amalga oshirilishi kerak. Ularga murojaat etilganda
to‘g‘rilik, muloyimlik, shikoyatlariga chidam va diqqat bilan e’tibor
qilinsa, shuning o‘zi bemorga ko‘rsatilgan yordam hisoblanadi.
Agarda bemor o‘zini sog‘lom deb ko‘rsatsa, ehtiyotkorlik bilan
kuzatib, uning sog‘ odamdan farqlarini ajratish lozim.
Bemor bilan so‘zlashganda chidamlilik ko‘rsatib, uning kamchiligini
yuz ifodasida aks ettirmay eshitish, gapirayotgan gapini gallyutsinatsiya
yoki vasvasa deb o‘ziga aytmaslik kerak, aks holda, bemor xavfsirab,
hamsuhbatini ham dushman hisoblaydi.
Agar bemor qo‘zg‘algan holda agressivlik qilsa, u bilan tortishib
o‘tirmaslik lozim. Xotirjamlik va bemorga ishonch namunalarini
ko‘rsatish unga ijobiy ta’sir qilib, g‘azabidan tushishiga olib keladi.
Shuningdek, ehtiyotkorlik, qat’iylik va saxiylik qilish bemorda
qo‘zg‘aladigan eng ayanchli holatni ham yumshatadi. Bemor ishtirokida
boshqa kishilarga u haqda yomon so‘zlarni aytmaslik kerak. Ortiqcha
qo‘pollik qilish esa bemorda kuchli qo‘zg‘alish holatiga sabab bo‘lib,
atrofdagilarga nisbatan g‘azabi-ning oshishiga olib keladi.
Ruhiy buzilishi bor bemorlarni transportirovka
qilish xususiyatlari 
Bunday bemorlar o‘zlarini kasal hisoblamaydi, kasalxonaga o‘z
xohishilari bilan kelmaydilar. Ularni mehmonga, teatrga olib boraman deb
193

---

aldab ham bo‘lmaydi, buni kechirmaydilar. Shuning uchun ularga

to‘g‘ridan-to‘g‘ri kasalligini aytib, shifoxonada davolanishi kerakligini
tushuntirish kerak.
Agar bemorda ruhiy kasallik xuruj qilsa, u holda bir necha kishi uni
ushlab shifoxonaga olib borishi lozim. Bunda bemorni ikki tomonidan
mahkam ushlab, shu alfozda avtomobilda shifoxonaga olib boriladi.
Agar bemor rozi bo‘lib, bir oz kutishni so‘rasa, buni bajarish lozim.
Shifoxonaga ketdik, deganda rad qilish kerak emas, aks holda, teskarisi
bo‘lishi mumkin. Transportirovka vaqtida xavfli predmetlar (qurol, xanjar,
pichoq, qaychi, chilvir, arqon, gugurt va b.)ni ulardan olib qo‘yish kerak.