Oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda zamonaviy texnika va texnologiya

Sutni joylashtirish va saqlash. Quyultirilgan sut konservalarini og‘irligi 400 g va bundan ortiq qilib, germetik tiqinlangan tunuka bankalarga joylanadi. Har qaysi bankada chiroyli qilib bezatilgan qog‘oz yorliq bo‘lib, unda vazirlikning va mahsulot tayyorlagan korxonaning nomi, mahsulotning nomi, sof og‘irligi, chakana narxi, standart nomeri va qisqa kimyoviy tarkibi ko‘rsatilishi kerak.

4- Laboratoriya. SUT REDUKTAZASINI ANIQLASH (SORT). ZICHLIGI, KISLOTALILIGI VA YOG’LILIGINI ANIQLASH.

Sutning zichligini aniqlash

Sutning zichligi deganda (d₄) + 20⁰S haroratda sut oirligining xuddi shu hajmdagi +4⁰ S haroratdagi suv oirligiga nisbati tushuniladi.
Sutning zichligi uning tarkibiy qismining zichliklari yiindisidan iborat, ya’ni: sut yoi, sut qandi, oqsil, tuzlar, limon kislotasi.
Sanoatda ishlatiladigan sutning o’rtacha zichligi 1,030 ga teng.
Sigirning zoti, boqish sharoitlari va bir qator boshqa faktorlarga boliq ravishda sutning zichligi 1,026-1,034 atrofida o’zgarishi mumkin. Har 10% suv qo’shilganda zichlik taxminan 0.003 ga yoki 3⁰ laktodensimetrda kamayadi. Zichlik haroratga boliq ravishda o’zgaradi.
Sutning zichligini aniqlashda harorati +10 dan +25 gacha bo’lishi kerak.
Asboblar: tsilindr, laktodensimetrlar.
Ishning bajarish tartibi. Sinovdan oldin sut yaxshilab aralashtiriladi va olingan namunani sekinlik bilan ko’pik hosil qilmasdan diametri 5 sm dan kichik bo’lmagan stilindrga devori bo’ylab quyiladi, bunda stilindrni ozgina qiyalatib ushlab turish kerak.
Hisobdan oldin sutli stilindr tekis gorizontal tekislikda shunday qo’yiladiki, tushayotgan yorulik to’ri va aniq hisoblashga imkon bersin.

Sutning zichligini aniqlash uchun maxsus sut areometrlari- laktodensimetrlar ishlatiladi (20-rasm). Aniqlashda sutga toza va љuruљ, 1.030 gacha bulimlari b o’lgan laktodensimetr solinadi va uni erkin suzib turgan xolatda qoldiriladi. Areometr tsilindr devorlariga tegmasligi kerak, devorgacha bulgan masofa 5 mm dan kam bulmasligi kerak.
Xarorat va zichlik kursatkichlarini xisoblash areometr xarakatsiz xolatda qolgandan taxminan 1 minut o’tgach amalga oshiriladi.
Zichlikni aniqlashda, sut, chiziqcha satќi bilan baravar turishi kerak. Zichlikni xisoblash chiziqni yuqori chegarasi byicha 0.0005 gacha aniqliqda, qaroratni ќisoblash 0.5⁰S gacha aniqlikda amalga oshiriladi. Parallel aniqlashlar orasidagi farq 0.0005 dan oshmasligi kerak. Aniqlash paytida sutning ќarorati 20⁰S dan yuqori yoki past bo’lsa natijalar 20⁰S li jadvalga solishtirilishi kerak (ilovadagi jadval).
Jadvalni ishlatishda vertikal ustundan darajalardagi zichlik qiymatini topiladi, yuqori gorizontal ustundan ќarorat topiladi. Ustunlarning kesishish joyida sutning 20⁰S dagi zichligi topiladi.
Misol: Xisoblash qiymatlari: sut ќarorati 16⁰S, zichligi 1.030. Jadvaldan zichlik 30 va 16 ќaroratga 29.0 laktodensimetr to’g’ri keladi yoki





4-rasm.
Laktodensimetr.