Јурилиш материаллари ва конструкциялрини тадіиі этиш ва

4.9-rasm. Konstruktsiyaning yuklanishdan egilishlarining taqsimlanishi va 
ortishi epyurasi:
P–
progibomеr; M–mеssuralar. 
ishlashdan chiqib ketishi to‘g‘risida ko‘pincha dalolat beruvchi temirbeton 
konstruksiya-larning egilishi ortib boruvchi egri chiziqlardagi sinishlar to‘g‘risida 
hukm qilish oson. Yuklanish oshirilganda konstruk-siyalarning egilishlari yoki 
boshqa deformatsiyalarning ortib borishi armaturaning oquvchanlik jarayoni 
boshlangani to‘g‘risida xabar beradi. 
Egilishlar grafiklarini yasashda tayanchlarning cho‘kishini hisobga olish zarur. 
Tayanchlarning cho‘kish kattaligi egilishlar kattaligidan ayirilishi kerak. 
Tenzometr, bazadagi indikator yoki qarshilik datchigi 
D 
ning 
(tenzorezistorning) ko‘rsatishlari grafiklari 
deformatsiyalar ε ning yuklanish 
R 
ga 
bog‘liqligi egri chiziqlari yoki deformatsiyalarning taqsimlanishi va orta borishi 
epyurasining yuklanishiga bog‘liqligi ko‘rinishida quriladi (4.10-rasm). Yoriq hosil 
bo‘lish va yoriqlar ochilishining orta borishi tavsifining manzarasi 4.11 va 4.12-
rasmlarda taqdim etilgan ko‘rinishda grafik tarzda rasmiylashtirilishi mumkin.
4.10-rasm. Yuklanishdan deformatsiyalarning bog‘liqlik grafigi
. 
 
 
 
 
 

---

153 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.11-rasm. Konstruksiyani sinashda yoriq hosil bo‘lishi va yoriqlarning ochilishi xarakteri. 
 
 
 
 
 
4.12-rasm. Yuklanishdan yoriqning ochilishi kengligining ortishi grafigi. 
Yoruq hosil bo‘lish grafiklari va ularga ilova qilingan jadvallar bo‘yicha 
yuklanish qanday bo‘lganda yoriqlarning ochilishi kengligi yo‘l qo‘yilgan kattalikdan 
ortib ketganini kuzatish va yoriqlarning keskin ochilib ketish paytida aniqlash 
mumkin, bu armaturaning beton bilan ilashishi buzilganligi to‘g‘risida dalolat beradi, 
binobarin, konstruksiyaning bikrligi kamaygani yoki yoriqbardoshlik bo‘yicha 
me’yoriy qiymatlardan ortgani to‘g‘risida dalolat beradi. 4.11-rasmda yoriqlarning 
paydo bo‘lishi va o‘sishi kuzatilgan yuklanishlar sonlar bilan belgilangan. Yoriq hosil 
bo‘lishning xarakterini qayd qilish jarayonida konstruksiyada T1, T2, T3, T4 nuqtalar 
tanlab oliib, ularda yoriqlarning ochilishi kengligi o‘lchanadi (4.2-jadval). Tajriba 
ma’lumotlariga grafik ishlov berish sinash natijalarini tahlil qilish jarayonida katta 
ahamiyatga ega. 
 
 
 

---

154 
4.2-jadval