Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001


ideologiya öz məzmununa görə çox genişdir



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə513/635
tarix13.12.2023
ölçüsü3,75 Mb.
#175262
növüDərs
1   ...   509   510   511   512   513   514   515   516   ...   635
Zeynaddin Haciyev-Fəlsəfə

ideologiya öz məzmununa görə çox genişdir. 
O, təkcə nəzəriyyə ilə məhdudlaşmır, həm də müəyyən dəyərləri 
(sərvətləri), normaları və idealları əhatə edən bütöv bir sistemdir

Dəyərlərin elmi nəzəriyyəsi maddi və mənəvi hadisələrə qiymət verərkən 
onların həm bütövlükdə cəmiyyətin, həm də ayrı- ayrı adamların tələbat və 
mənafelərini nə dərəcədə ödəməsini əsas götürür. O öyrədir ki, ayrı- ayrı 
cəmiyyətlərdə sərvətlərin məzmunu və sosial rolu müxtəlif və bə
'
zən də 
bir- birinə əks ola bilir. Söhbət mə
'
nəvi sərvətlər sisteminə daxil olan 
bütün tərəflərdən (dünyagörüşü və əqidə, əxlaqi sərvətlər, estetik sərvətlər 
və s.) gedir. Məhz yüksək mə
'
nəvi dəyərlərə malik olan ideologiya böyük 
praktiki rol və sosial funksiyalar yerinə yetirir. Yalnız o, cəmiyyətdəki 
böyük insan qruplarını vahid məqsəd ətrafında birləşdirir, onların sıx 
əlaqəsini, fəaliyyət birliyini yaradır. Ideologiyanın bu funksiyası müasir 
cəmiyyətdə daha aydın görünür.
Deyilənlər sübut edir ki, ictimai psixologiya ilə ictimai 
ideologiyanın nisbəti əsasən adi şüur ilə nəzəri şüur arasındakı 
münasibətlərə uyğun gəlir. Belə ki, ictimai psixologiya adi şüur ilə bir çox 
oxşar cəhətlərə malikdir. O müxtəlif elmi (ilkin formada) və qeyri elmi 
baxışları və qiymətləri, estetik zövqləri və ideyaları, xisləti və ənənələri, 
meyl və maraqları fantastik obrazları və sağlam düşüncəni ifadə edir. Öz 
növbəsində ideologiya nəzəri şüur ilə bir çox cəhətdən oxşardır. Belə ki, o 
da müəyyən sinfin və ya partiyanın mövqeyi baxımından sosial 
gerçəkliyin sistemli qiymətini verir. Onun tarixi, dövlətin və siyasi 
partiyaların yaranması ilə (əlbəttə adına görə yox məzmununa görə) bir 
vaxta düşür. Sonra nəzəri şüur kimi ideologiya da müəyyən ictimai 
qrupların və siniflərin sosial təcrübəsini ümumiləşdirir, sosial- siyasi 
məqsəd və vəzifələrini, nüfuzlu ideallar sistemini irəli sürür. Ideologiyanı 
spesifik nəzəri şüur forması kimi səciyyələndirən bir cəhət də budur ki, o 
həyatı ictimai psixologiya kimi birbaşa əks etdirmir. Burada gerçəklik 
vasitələnmiş şəkildə, yə
'
ni müəyyən nəzəri kateqoriyalar vasitəsilə, 
mücərrəd formada əks olunur.

Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   509   510   511   512   513   514   515   516   ...   635




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin