Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001


Vəzifəsiz  hüquq, hüquqsuz isə vəzifə yoxdur



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə524/635
tarix13.12.2023
ölçüsü3,75 Mb.
#175262
növüDərs
1   ...   520   521   522   523   524   525   526   527   ...   635
Zeynaddin Haciyev-Fəlsəfə

Vəzifəsiz 
hüquq, hüquqsuz isə vəzifə yoxdur
. Buna görə də adamların öz hüquq, 
azadlıq və vəzifələrinin vəhdətini aydın başa düşmək ruhunda tərbiyə 
edilməsi çox vacibdir.
ƏXLAQ 
Cəmiyyətin həyatında, insanların davranış və hərəkətlərinin tənzim 
olunmasında ictimai şüurun əxlaq forması xüsusi əhəmiyyətə malikdir. 
Əxlaqi şüurda ayrı- ayrı fərdlərin, sosial qrupların və bütövlükdə 
cəmiyyətin ünsiyyətini və davranışını nizamlayan baxışlar, təsəvvürlər, 
normalar və qiymətlər ifadə olunur. 


472 
Əxlaq normalarına əməl etmk zərurəti insanın sosial 
mahiyyətindən irəli gəlir
. Cəmiyyətdə insanlar bir- birilə ayrılmaz 
əlaqədə və qarşılıqlı asılılıqda fəaliyyət göstərirlər. Əxlaq normaları 
insanların kollektiv iradəsinin təzahürüdür. Onlar ictimai və şəxsi 
mənafelərin vəhdətini təmin etmək məqsədi güdür. Əxlaqi şüur insanın 
davranışının elə bir nümunəsini, etalonunu ifadə edir ki, o cəmiyyət 
tərəfindən həmin dövr üçün ən optimal hesab olunur. 
Əxlaq ən qədim şüur formalarındandır
. Ilkin əxlaq normaları və 
qaydaları təbii- tarixi yolla, çox vaxt isə kortəbii şəkildə yaranmışdır. On-
lar insanların çoxillik birgə yaşayışının təcrübəsi gedişində yerinə yetirilən 
qaydaların ümumiləşdirilməsi məhsuludur. Sonralar cəmiyyət inkişaf 
etdikcə əxlaq haqqında təsəvvürlər də zənginləşmiş, təkmilləşmiş, bütöv 
və bitkin bir sistemə çevrilmişdir. 
Əxlaqın kökləri və mənbələri adətlərə gedib çıxır. Müxtəlif nəsillər 
öz təcrübəsi əsasında yəqin edirlər ki, bu adətlər cəmiyyətin və hər bir 
insanın inkişafı üçün faydalıdır, tarixi tərəqqinin tələbatına və 
mənafelərinə uyğun gəlir. Ilk dövrlərdə əxlaq insanların faktiki olaraq 
özlərini necə aparmasında ifadə olunurdu. Yəni onlar hansı hərəkətləri 
özünə və başqalarına rəva bilirlər? Bu hərəkətlər kollektiv faydalılıq 
baxımından necə qiymətləndirilir? 
Tarixi inkişaf prosesində əxlaqın nisbi müstəqilliyi özünü göstərir. 
Bu hər şeydən əvvəl onun varisliyində ifadə olunur. Başqa sözlə deyilsə, 

Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   520   521   522   523   524   525   526   527   ...   635




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin