Korxona iqtisodiyoti


 Korxonalarda tovar siyosati va uning marketing tizimidagi o’rni



Yüklə 446,71 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/11
tarix16.12.2023
ölçüsü446,71 Kb.
#182155
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Korxona iqt 5-mavzu Ma\'ruza matni

3. Korxonalarda tovar siyosati va uning marketing tizimidagi o’rni. 
Tovar – bu sotish maqsadida ishlab chiqarilgan, talabni qondiruvchi 
buyumlardir. Tovar tushunchasi moddiy obyektlar bilan cheklanmaydi. Talabni 
qondiruvchi barcha xizmat turlari tovar hisoblanadi. Tovar deb, ma’lum bir 
ehtiyojni qondirish maqsadida bozorga sotib olish, foydalanish va iste’mol qilish 
uchun taklif etilayotgan mahsulot tushuniladi. Mahsulotga narx belgilanishi va 
bozorga taklif etilishi bilanoq u tovarga aylanadi. Shuning uchun ham “tovar” 
atamasi “mahsulot” atamasi bilan teng ma’noda ishlatiladi. Marketing nuqtai 
nazaridan tovar ma’lum bir iste’mol qiymatiga ega bo‘lishi kerak. Tovarning 
iste’mol qiymati esa, inson ehtiyojlarini qondirishi mumkin bo‘lgan 
xususiyatlarining majmuidan tashkil topadi.
Xizmatlar – insonga foydali natija va qoniqish beradigan harakatlar. Bularga 
sartaroshxonada soch oldirish, kiyim tikish, soatlarni tuzatish kabilarni misol qilib 
keltirish mumkin. Bundan tashqari tovarlarga so‘nggi qo‘llanilishi nuqtayi 
nazaridan qaraganda ular ikki guruhga bo‘linadi: iste’mol tovarlari va ishlab 
chiqarish – texnik maqsadlarga mo‘ljallangan tovarlar.
Kishilarning talabalari cheksizdir, lekin ularni qondirish uchun zarur bo‘lgan 
resurslar cheklangan. Shuning uchun kishilar o‘zlarining moliyaviy 
imkoniyatlariga yarasha eng ko‘p qoniqtiradigan tovarlarni tanlab oladilar.
Tovarning hayotiylik davri – tovarning bozorda paydo bo‘lgan davridan 
boshlab, to uning sotilmay qolishigacha bo‘lgan vaqt oralig‘idir. Tovarning 
hayotiylik davri konsepsiyasi har qanday tovar qanchalik darajada mukammal 
bo‘lmasin, bu tovar bozordan ertami-kechmi undan ham mukammalroq tovar 
tomonidan siqib chiqarilishiga asoslanadi.
Tovarning hayotiylik davri konsepsiyasi ilk bor amerikalik marketolog 
T.Levitt tomonidan 1965-yilda ta’riflangan edi. Ushbu nazariyaning mohiyati 
shundan iboratki, tovar o‘ziga xos tirik organizm kabi hayotiylik davrini o‘taydi. 
Ma’lumki, tirik organism tug‘ilish, keyin rivojlanish, so‘ngra yetuklik, qarilik 
bosqichlarini o‘tib, o‘z yashash davrini o‘lim bilan tugatadi. Shunga o‘xshash tovar 
hayotiylik davri jarayonida bozorga kirish, o‘sish, yetuklik va chiqish kabi 
bosqichlarni o‘taydi. 
Tovarning hayotiylik davri bosqichlarini 5.3-rasmda ko‘rsatilgan egri 
chiziqlar bilan tasvirlash mumkin. 



Yüklə 446,71 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin