D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə143/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
az ünsürünü Orxon-Yenisey abidələrində işlənmiş az etnonimi ilə 
əlaqələndirirlər (59, s. 51; 25,  s. 256).
Az etnoniminin apelyativinin «güclü, qüdrətli» olmasını eh-
timal etmək olar.
Azların sonrakı tarixi barədə məlumat yoxdur. Ola bilsin ki, 
az saylı bu türk xalqı orta türk dövründə digər türk xalqlarının 
tərkibində assimilyasiyaya uğrayaraq tarix səhnəsindən çıxmış-
dır.
Altı  Çub  Soğdakı  bodun  –  bu  ifadə  haqqında  müxtəlif 
fikirlər mövcuddur. Bəziləri bunu Soğda (Soqdiana) dövləti he-
sab edir, digərləri isə Çinin Şofan (Ordos) əyalətində soğdalıların 
saldığı altı şəhər kimi qəbul edir. Hər halda hərfi tərcüməsi altı 
hissəli (tayfalı) soğda xalqı deməkdir (20, s. 392-393).
Apar.  Bu  etnonimə  KTş4-də  rast  gəlmək  olur.  Sonrakı 
dövrlərdə  avar  adı  ilə  tanınan  türk  xalqının  adıdır.  Ə.Rəcəbov 
apar-avar etnoniminin göytürklərdən qərbdə yaşayan xalq oldu-
ğunu bildirərək yazır, bunlara həqiqi avarlar da deyirlər (yalançı 
yaxud saxta avarlar da vardır). Avarlar İli çayı hövzəsində yaşa-
mış və sonralar türgislərin tərkib hissəsinə daxil olmuşdur (20, s. 
393).
Türkologiyada apar//avar adlanan bu xalqın mənşəyi barədə 
müxtəlif  fikirlər  var.  Belə  ki,  bir  sıra  tarixçilər  avarları  Çin 
mənbələrində adı çəkilən jujanlarla eyniləşdirirlər. Bu fikrə qarşı 
çıxan L.N.Qumilyov qeyd edir ki, jujanlar etnik baxımdan yek-
cins olmayıb, qarışıq bir toplum idi və yalnız müharibələr hesa-
bına  Böyük  çöldə  davam  gətirirdilər.  551-ci  ildə  Bumın  xaqan 
jujanları  qəti  məğlubiyyətə  uğratdıqdan  sonra  bu  toplum  tarix 
səhnəsindən çıxdı. Avarlar isə uzun müddət VI-VIII əsrlərdə Qara 
dəniz ətrafı çöllərdə hökmranlıq etmiş, Sasani imperiyası ilə it-
tifaqa girərək Bizansa və Göytürklərə qarşı vuruşmuşlar (41, s. 
67). Türk etnonimlərinin tərkibində tez-tez müşahidə olunan –ar, 


146

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin