D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə147/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
çiklər müasir tuvalıların ulu babalarıdır (20, s. 394).
Məlum olmayan hadisələrlə əlaqədar olaraq, Yenisey çayının 
hövzələrində yaşamış çik tayfasının müəyyən hissəsinin Cənub-
Şərqi  Avropaya,  sonralar  isə  Cənubi  Qafqaza  gəlməsi  ehtimal 
olunur.  Çik  tayfası  hazırda  Tuva  ərazisində  yaşamaqdadır  (30, 
s. 130). XIX əsrin II yarısında Yelizavetpol (Gəncə) quberniya-
sının Qafqaz qəzasında (indiki Ermənistanın İcevan rayonunda) 
kənd adı. Abaciki – Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Qazax 
qəzasında (indi Qazax rayonunda) dağ adı (6, s. 119). Tiflis qu-
berniyasının  Tioneti  qəzasında  kənd  adı,  Tiflis  quberniyasının 
Sıqnax qəzasında dağ adı (7, s. 113) vardır. Araşdırmalar göstərir 
ki, bu toponimlər «El-i Cik», yəni «Çik eli (tayfası)» adının təhrif 
edilmiş formasıdır. Yenisey və İrtış sahillərində yaşamış qədim 
türk mənşəli Cik tayfası VI-VIII əsrlərdə Türk xaqanlığına daxil 
idi. VIII əsrdə ciklər İrtiş boyunda kaymak-qıpçaqlara qarışmış-
dır (28, s.52).
Çigil. Türk boylarından biri olan çigillərin adına Moyun çor 
abidəsində (35) rast gəlirik. Bu etnonim Çigil tutuk antroponimi-
nin  tərkibində  də  işlənmişdir. Abidədə  təsvir  edilən  hadisələrin 
gedişindən aydın olur ki, həmin dövrdə çigillər, Yenisey çayının 
sahillərində Abakan ətrafında yaşayırdılar.
Çigil  etnoniminə  M.Kaşğari  «Divan»ında  da  rast  gəlirik. 
O  göstərir  ki,  çigillər  üç  boydan  ibarətdir:  birinci  köçəri  həyat 
tərzi  keçirərək  Kuyasda  yaşayır,  ikinci  boy  Talas  yaxınlığında 
məskunlaşmışdır, üçüncü qəbilə Kaşqarın bir neçə kəndini əhatə 
edir. M.Kaşğari çigil etnoniminin mənşəyi ilə bağlı bir rəvayəti də 
qələmə almışdır. Rəvayətdə göstərilir ki, Makedoniyalı İsgəndər 
Arqu ölkəsinə yürüş edən zaman çox yağış yağmış, yollar çamur 
içində qalmış, yerimək çətinləşmişdi. Bunu görən hökmdar in çe-
gil əst (bu nə palçıqdır?) demiş, orada bir qala tikilməsini əmr 
etmişdir. Qala ucaldılmış, adına Çigil deyilmişdir. Bundan sonra 


150

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin