D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə173/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
imiş. (1, səh.78).
Ölti. Ekinti < şbara Yamtar boz atığ binip təqdi, ol at anta 
ölti: tərcüməsi: öldü, ikinci dəfə Yamtorun boz atını minib hü-
cum etdi, o at arada öldü. (1, səh. 80); Kül-tigin goy yılka yiti 
yegirmikə uçdı, tokuzınç ay yiti otuzka yoğ ertürtimiz. Bozkın, 
bədizin, bitig toş (ın) biçin yılka yitinç ay yiti otuzka kop alkadı 
(mız). Kül tigin (ölip) kırk artukı (yi) ti yaşın boltı (S.Y.Malov: 
bulut)  toş...  bunca  bədizcik.  Toyğun  Eltəbər  kəlürti  tərcüməsi 
Kül tigin qoyun ili on yeddisində vəfat etdi. Doqquzuncu ayın 
iyirmi yeddisində dəfn etdik. Sərdabəsini, naxışını, yazılı daşını 
meymun ili yedinci ayın iyirmi yeddisində (27 avqust 732-ci il) 
bütünlüklə tamamladıq. Kül-tigin ol sünüsdə otuz yaşayur erti. 
Tərcüməsi: Kül-tigin öləndə qırx yaşı oldu. Tam bunca naxışçını 
Toyğun Eltəbər gətirdi. (1, səh.76)... Yigirmi kün olurup bu taşka 
bu tamğa kop Yolığ tigin bitidim: tərcüməsi iyirmi gün oturub bu 
daşa bu damğanı bütünlüklə Yolığtigin yazdım (Kül-tigin Cənub-
Şərq tərəfi.səh.76)
Tokuz oğuz bəgləri, bodum, bu sabımın edgüti esid, katığdı, 
tinlə! tərcüməsi... doqquz oğuz bəyləri, xalqı bu sözümü yaxşıca 
eşit, möhkəmcə dinlə! (1, 2-ci sətir)
Nümunələrdən  göründüyü  kimi  Kül-tigin  abidəsində  də 
d>t  əvəzlənməsi  geniş  şəkildə  işlənmişdir.  Orxon-Yenisey 
abidələrindən  sonra meydana gələn bir çox türk dilli abidələrdə 
də müşahidə edilir. Məsələn, M.Kaşğarinin “Divani-lüğət-it türk” 
adlı əsərində d ilə başlanan sözlərin böyük əksəriyyəti t səsi ilə 
yazılmışdır. Məsələn tilek (I c. 412) tüşdi (k. 329) və s.
4. b>p. b səsinin p səsi ilə əvəzlənməsi hadisəsi
Bu  əvəzlənməyə  dialekt  və  şivələrimizin  əksəriyyətində 
təsadüf olunur. Qərb, cənub, qismən də şimal qrupu şivələrində 
şərq qrupu dialekt və şivələrindən fərqli olaraq b>p əvəzlənməsinə 
rast  gəlinir.  Məsələn,  putax  (Naxçıvan)  putax  (Qazax)  pıçax 


174

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin