D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə177/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
(1, səh. 74). Kül-tigin abidəsində k>g əvəzlənməsinə söz ortasın-
da da rast gəlmək mümkündür. Məsələn: Kurığaru kənü Tarman-
ka təgi türk bodunığ ança konturtımız, onça itdimiz tərcüməsi: 
Qərbə Kənü Tarmana təki türk xalqını eləcə yerləşdirdik, eləcə 
təşkil etdik. (1, səh. 73), Sabımın tüğəti esidil: tərcüməsi: sözümü 
tükənənənədən eşit: (1, səh. 70)
Kül-tigin abidəsində rast gəldiyimiz fonetik hadisələrdən biri 
də həm dialekt və şivələrimizdə, həm də ədəbi dilimizdə işlənən 
bir çox sözlərdəki g samitinin k samiti ilə əvəzlənməsi hadisəsidir. 
Nümunələrə diqqət yetirək!... Anta yana kirip türkis kuğan buyu-
rukı Az tutuğ əligin tutdu tərcüməsi!... Onda yenə qoşuna girib 
türkiş xaqanının əyanı Az tutuku əli ilə tutdu. (1, səh. 74) Anı 
yayıp Türgi Yorğun költə buzdımız. Tərcüməsi: Onu dağıdıb Tür-
gi Yargun gölündə məğlub  etdik. (1, səh.74) Udar sənün kəlti. 
Tərcüməsi: Udar sənin gəldi. (1, səh. 76) Körür közüm körmək 
təg,  bilir  biligim  bilməz  təg  boltı.  Özüm  sakıntım:  tərcüməsi: 
Görən gözüm görməz tək, bilən biliyim bilməz tək oldu, özüm 
düşündüm. (1, səh. 76) və s.
k>g hadisəsi müasir türk dillərindən Türkiyə türkcəsini ədəbi 
dilində  və  dialektlərində  bu  gün  də  qorunmaqdadır.  Məsələn 
Ədəbi  türkcədə  geçen,  geçid,  gibi,  göç,  gölge,  gömlek.  Türk 
dialektlərində geçi, gendi, gişi, gemik, güncük və s. (3. səh, 41) 
və s.
7. Söz sonunda s samitinin işlənməsi hadisəsi.
Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrindən Qərb qrupu, Mu-
ğan  qrupu  dialekt  və  şivələrində  s  samitinin  işlənməsinə  rast 
gəlmək mümükündür. Məsələn: palas, qorpıs, uldus, xorus, poyıs. 
(Qazax, Muğan, Culfa)
Söz sonunda s samitinin işlənməsi oğuz qrupu türk dilləri ilə 
yanaşı xakasca, yakutcada işlənir.


178

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin