III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1086
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
NİDALARIN XÜSUSİYƏTLƏRİ VƏ DİLİN
LÜĞƏT TƏRKİBİNDƏKİ ROLU
( ingilis dili ilə müqayisədə )
GültəkinABDİYEVA
Baki Slavyan Universiteti
mahmudova.gultakin@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Nidalar ümumiyyətlə dilin lüğət tərkibində olduqca zəngin təbəqəni təşkil edir. Nidaların
xüsusiyyəti və onların başqa nitq hissələrindən fərqli olması çoxlu mübahisələrə səbəb olmuşdur.
Nida - "Interjection" termini ingilis dilində XIII-XIV əsrlərdə sözündən əmələ gəlmiş və
mənası "İnter-arasında + jacere "atmaq" kimidir.
Nidalar haqqında A. Şaxmatov, A. Vostokov, F. Buslayev, M. Lomonosovun və b. alim-
lərin maraqlı mülahizələri mövcuddur. Odur ki, onlar nidaları söz hesab edir və "onları birləş-
dirən kateqoriyanı nitq hissəsi adlandırırlar. Nidalar məna daşıyan nitq hissələrinə aid edilir və
cümlədə müstəqil funksiya daşıyırlar.
V. Vinoqradov qeyd etmişdir ki, nidalar insanların emosiyalarını ifadə etmək üçün işlə-
dilən ekspressiv qrammatik dil vasitələridir.
Nidalar qrammatik göstəricilərə malik olmayan dəyişməz nitq hissəsidirlər.
Bir çox müəlliflər nidalarda nominativ funksiyasının yoxluğunu vurğulayırlar. Nidalar
başqa sözlərdən fərqli olaraq heç bir məlumat ifadə etmir. Onlar emosiyalar, əhval-ruhiyyə ifadə
edərək ad çəkmir, lakin nidalar təkcə duyğuları ifadə etmir, həmdə müəyyən mənaya malikdirlər.
Nidalar şifahi nitqin xarakterik xüsusiyyətlərindən biridir və ona görə də onların mənası
çox vaxt müəyyən informasiya ilə birlikdə anlaşıla bilər. Bəzən də nidalar jest və mimika ilə
tamamlanır.
Mənalarına görə nidalar emosional və əmr nidalarına bölünür. Emosional nidalar danı-
şanın duyğularını bildirir.Məs: alas, eh, bravo və s.
Əmr nidaları danışanın dinləyiciyə olan tələbini və yaxud əmrini ifadə edir.
Əmələgəlmə formalarına görə isə nidalar iki əsas qrupa bölünür: Sadə və düzəltmə nidalar
1. Sadə nidalar bir sait səsdən və yaxud iki və daha artıq sait və samitlərdən ibarətdir.
Məs: aha, hmm , eh və s.
Sadə nidalar əmələ gəlmə yerinə görə başqa nitq hissələri ilə omonimlik təşkil edir.Məs:
well, now, here, there , come why , dear me və s.
Təəccüb bildirən nidalar:Goodness meGoodness gracious;
Qəzəb, narazılıq bildirən nidalar: Damn it, Confound you, hang it
Ruhlandırmaq məqsədi ilə işlənən nidalar: Hear, hear
Sakitləşdirmək üçün işlənən nidalar: There , there
İngilis dilində nidalan аşağıdakı qruplara ayırmaq olar:Müxtəlif emosiyalar ifadə edən
qrup, emosional xarakteristika və dəyərləndirmə ifadə edən qrup, danışanın nitqinə emosional
münasibət daşıyan nidalar qrupu. Semantik təsnifat ingilis nidalarını emosional və əmr nidala-
rına bölür.
Emosional nidalar öz növbəsində danışanın ümumi emosional reaksiyasını ifadə edən
(oh, ah) və emosional alqışlanmanı (bravo) bildirən nidalara bölünür.
Situativ nidalar ümumiyyətlə duyğu bildirir, məna daşıyan nidalar müəyyən hiss, həyə-
can bildirir.
A. Kostomarov özünün "İngilis dilində nidalar" məqaləsində yazır: "Nidaların çoxu çox
mənalıdır və əks hislər ifadə edə bilər. Ancaq onların çoxu müəyyən əhval ruhiyyə , hiss və
dəyərləndirmə ilə bağlıdır".
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1087
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
Düzəltmə nidalar işimdən (hell,the devil), sifətdən (dear, qracious), feldən (come), əzəv-
likdən (why), zərfdən (here, there) əmələ gələnlərdir.
A.Kunin "İngilis dilinin frazeologiyası" kitabında ingilis nida frazeoloji vahidlərini bir
məna daşıyan sözlərdən ibarət vahidlərə bir neçə məna həmçinin bir neçə məna daşıyan söz-
lərdən ibarət vahidlərə bölünür.
Müasir ingilis dilinin nidaları emosional leksiyasının tədqiq olunmasında böyük maraq
doğurur. Onların çoxu lüğət tərkibinin qalan hissəsi ilə sözdüzəltmə əlaqəsində olur. Əgər ni-
dalara dilçilik mövqeyindən yanaşsaq görərik ki, bu əlaqələr aşağıdakı formada baş verir.
1. Nidaların bəziləri məna daşıyan sözlərdən və söz birləşmələrindən əmələ gəlmişdir.
Məsələn, All right! Blow it! Come! Dear! Devil! God! Lord! Pardon! Sorry!
2. Bəzi məna daşıyan sözlər nidalardan əmələ gəlmişdir. Məsələn, "hush" nidası və bu
nidadan əmələ gələn "hush" feli.
Qeyd etməliyik ki, nidalar əsasən cümlənin başında durur, bu isə o deməkdir ki, nidalar
qrammatik və funksional cəhətdən cümlənin başqa sözləri ilə bağlı olmur. Nidalara eyni za-
manda cümlənin sonunda da rast gəlmək mümkündür, bu zaman o, cümlənin qalan hissəsindən
vergül vasitəsilə ayrılır.Məsələn, They have arrived too late, alas!
Z. Yovanoviç ingilis dilindəki nidaları daşıdıqları mənalarına görə aşağıdakı qruplara bölür:
Qəzəb bildirən: Damn! Rats! Hell!Məmnunluq bildirən: Ah! Joody!
Nifrətbildirən: Bah! Rot!Qorxubildirən: oh, no!
Səbirsizlikbildirən: Pooh!Chut! Pish! Sevincbildirən: Ole! Heyday! Hurrah! Ağrı:
Woow!Ah!
Rahatlıqbildirən: Wohoof!Wohew!
Nidaların tədqiq olunmasında belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, əsasında emosiyaların
ifadəsi olan leksika təbəqəsini fərqləndirmək üçün sözdüzəltmə əlaqələri bir meyar ola bilər.
Emosiya ifadə edən sözü emosional leksikaya aid etmək üçün obyektiv linqvistik göstərici bu
söz kökünün nida ilə əlaqəsidir.
BRİTANİYA-AZƏRBAYCAN QARŞILIQLI ƏDƏBİ
ƏLAQƏLƏRİNDƏ MÜHÜM VASİTƏLƏR
İlahə QULİYEVA
AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu
ilaha80@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Britaniya – Azərbaycan əlaqələrinin öyrənilməsi arealında son onilliklər ərzində müəy-
yən elmi araşdırmalar aparılmış, monoqrafik nəşrlər hazırlanmışdır. Dünyanın ədəbi xəritəsin-
də öz imzasını tanıdan, təxminən üç minillik mədəniyyət (və ədəbiyyat) tarixinin sahibi olan
Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpasından sonra onun Qərb, o cümlədən Britaniya arasında
əlaqələri vüsət almış, bu əlaqələr ciddi və elmi şəkildə öyrənilməyə başlanılmışdır. Həm Bri-
taniya, həm də Azərbaycan mədəni və ədəbi mühitində çoxsaylı nəşrlər və araşdırmalar isə
indi bu sahədə görülən işlərə elmi dəyərin verilməsinə geniş imkanlar açır. Elə hesab edirik
ki, indi Britaniya – Azərbaycan qarşılıqlı ədəbi əlaqələrinin tədqiqatçıları qarşısında duran ən
aktual və əhəmiyyətli məsələlərdən biri Azərbaycan elmi-ədəbi prosesində qeyd etdiyimiz
mövzuya düzgün elmi dəyərin verilməsidir.
Ədəbi əlaqələrin müasir dövrdə ən vacib və əhəmiyyətli vasitələri isə aşağıdakı şəkildə
qruplaşdırmaq olar:
– bu və ya digər ədəbiyyatda ədəbi əlaqələrin öyrənildiyi xalqın dilində həmin məkanlar-
dan birinə həsr olunmuş əsərlər;
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1088
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
– iqtibaslar, yaxud seçilən mövzunun yeni şəkildə bədii ədəbiyyat nümunələrində işlənil-
məsi;
– tərcümələr;
– dərslik və dərs vəsaitləri, monoqrafik nəşrlər;
– Britaniya – Azərbaycan yazıçı və şairlərinin yaradıcılığının tipoloji kontekstdə öyrə-
nilməsi və s.
Britaniya – Azərbaycan qarşılıqlı ədəbi əlaqələrinin tanınmış alim və mütəxəssislərin-
dən biri prof. Şahin Xəlillinin bu sahədə gördüyü işlər xüsusilə diqqəti cəlb edir. Onun hələ
1985-ci ildə “Ceyms Oldricin yaradıcılığında Azərbaycan mövzusu” adlı namizədlik disserta-
siyası, 2004-cü ildə “Azərbaycan – ingilis ədəbi əlaqələri (Qədim və Orta əsrlər dövrü)” möv-
zusunda doktorluq dissertasiyası onun bu sahənin mütəxəssis alimi olduğunu söyləməyə əsas
verir.
Müəllifin son illərdə nəşr etdirdiyi “Shakespeare’s English Historic Plays” (“Şekspirin
ingilis tarixi pyesləri”. Dərs vəsaiti Serap Magillə birlikdə yazılmışdır), “Shakespeare’s Sonnets”
(“Şekspirin sonetləri”), “British Literature”. Medieval Ages” (“Orta əsrlər Britaniya ədəbiyya-
tı”. Şərikli müəllif A.Tatlıdır) adlı dərs vəsaitləri və dərsliyi, eləcə də çoxsaylı məqalələri
onun Britaniya – Azərbaycan ədəbi əlaqələri üzrə xeyli iş gördüyünün və gələcək tədqiqatlar
üçün yeni iz açdığının əyani materiallarıdır. Onun XIX əsr Britaniya yazıçısı Ceyms Mori-
yerin “İsfahanlı Hacıbabanın macəraları” romanının (Bakı: “Gənclik”, 1993), eləcə də 2005-ci
ildə “Öndər” nəşriyyatında “Britaniya adalarının xalq nağılları” adlı klassik toplunun (Zakir
Səfəroğlu ilə birlikdə) Azərbaycan dilinə tərcüməsi ədəbi tənqiddə yaxşı tərcümə hadisəsi
kimi dəyərləndirilmişdir.
Şahin Xəlilli həm də incə ruhlu şeirləri ilə Britaniya – Azərbaycan ədəbi əlaqələrində
özünəməxsus üslubu və sözü ilə diqqəti çəkir. Onun şeir yaradıcılığında Britaniya şeirləri də
mühüm yer tutur. Ş.Xəlillinin “Ədəbi əlaqələr işığında” adlı kitabında “Britaniyaya həsr
edilmiş şeirlər” silsiləsinə rast gəlirik. Şeirlər poetik fikir yükü, orijinallığı ilə seçilir. Həmin
şeirlər silsiləsindən “Səs” adlı şeir xüsusilə diqqəti çəkir. Şeir müəllifin XXV Britaniya se-
minarında görüşdüyü tanınmış şair Saymon Armitaya həsr olunmuşdur. Şeirin aşağıdakı
misralarına diqqət yetirək:
Biz deməyək –
Şərq sənindi,
Qərb mənim.
Bir dünyanın
Oğluyuq –
Bu sevinc də,
Bu dərd də
Həm sənindi,
Həm mənim...
Beləliklə, şeirlə ölkələr və xalqlar arasında qurulan “ədəbiyyat körpüsü”nün heç şübhə-
siz ki, qarşılıqlı əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə xidmət etdiyini söyləmək olar.
Tədqiqatçı alim Emiliya Əsgərova 2012-ci ildə “İngilis ədəbiyyatı Azərbaycan
ədəbiyyatşünaslığında” adlı dissertasiyasında yazırdı: “... Şahin Xəlilli ötən əsrin 80-ci və 90-
cı illərində Ceyms Oldriclə məktub əlaqəsi saxlamışdır. Onun yazıçıya göndərdiyi məktublar,
xüsusilə Azərbaycan mədəniyyətinə və ədəbiyyatına dair ingilis dilinə tərcümə edilmiş nəşrlər
sonralar “Diplomat” dilogiyasının üçüncü kitabının yazılmasına səbəb olmuşdur”.
Beləliklə, Britaniya – Azərbaycan qarşılıqlı ədəbi əlaqələrinin yaradılmasının və möh-
kəmləndirilməsinin ayrı-ayrı vasitələrinin tədqiqata cəlb edilməsi müasir ədəbiyyatşünaslıq
elmində qeyd etdiyimiz əlaqələrin daha əhatəli şəkildə araşdırılması yolunda mühüm və
aktual məsələlərdən biri olduğunu xüsusilə qeyd etmək olar.
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1089
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
ENGLISH LITERATURE AND NOBEL PRIZES
Ülkər ƏLİYEVA
Qafqaz Universiteti
Aliyevau@rambler.ru
AZƏRBAYCAN
The Nobel is a set of annual international awards bestowed in a number of categories by
Swedish and Norwegian committees in recognition of academic, cultural and/or scientific
advances. The will of the Swedish inventor Alfred Nobel established the prizes in 1895. The
prizes in Physics, Chemistry, Physiology or Medicine, Literature, and Peace were first
awarded in 1901.
As of 2014, the Nobel Prize in Literature has been awarded to 111 individuals. When he
received the award in 1958, Russian-born Boris Pasternak was forced to decline it under
pressure from the government of the Soviet Union. In 1964, Jean-Paul Sartre refused to accept
the Nobel Prize in Literature, as he had consistently refused all official honors in the past.
Thirteen women have won the Nobel Prize in Literature, more than any other Nobel Prize
with the exception of the Nobel Peace Prize. Among all the years the Nobel Prize in Literature
has been awarded, there have been only four instances in which the award was given to two
people (1904, 1917, 1966, and 1974). There have been seven years in which the Nobel Prize
in Literature was not awarded (1914, 1918, and 1935, 1940–1943). The country with the most
recipients of the Nobel Prize in Literature is France, with 15, followed by the United States
and the United Kingdom, each with 10.
For centuries, English literature has occupied a disproportionately large place on the
global stage, with iconic figures such as William Shakespeare and Charles Dickens endowing
the English literary tradition with a luster that it still retains. The British winners of the Nobel
Prize for literature embody this, although they may offer surprises even for those well versed
in the literary output of the United Kingdom.
Rudyard Kipling (1864-1936)
Kipling, who was awarded the Nobel Prize for Literature in 1907, was the first winner
of the prize from the British Isles and was also the first English language writer to win.
John Galsworthy (1897-1933)
The next winner of the Nobel Prize for Literature from the United Kingdom was John
Galsworthy, who won in 1932, a year before his death. In his time he was a highly successful
novelist and playwright.
T.S. Eliot (1888-1965)
Eliot was awarded the prize in 1948, by which time he had become a leading figure in
the United Kingdom’s literary establishment and an icon for successive generations of young
poets.
Bertrand Russell (1872-1970)
Bertrand Russell was awarded the Nobel Prize for Literature in 1950 for his writings in
philosophy, rather than fiction. He was one of most influential philosophers of the early 20th
century and through his work he developed a new method of philosophical inquiry which he
called ‘analytic philosophy’.
Winston Churchill (1874-1965)
A towering figure in British history, the former British Prime Minister Winston
Churchill is world-renowned for his wartime leadership of the United Kingdom. Alongside
his political career Churchill was an avid historian and a prolific writer. Despite his official
responsibilities as Prime Minister, he published several highly acclaimed works during his
lifetime. He was awarded the Nobel Prize in 1953 for, in the words of the Nobel Committee,
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1090
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
‘his mastery of historical and biographical description as well as for brilliant oratory in defending
exalted human values’.
William Golding (1911-1993)
Golding was awarded the Nobel Prize for Literature in 1983, at which time he was
considered one of the foremost English writers of the 20th century.
Harold Pinter (1930-2008)
A dramatist who would come to dominate the world of English theatre over the latter
half of the 20th century, Pinter has been credited with reviving British drama. His works were
hailed for their psychological insight and their unsettling qualities, and the Nobel Prize
committee commented upon awarding him the prize for literature in 2005,
Doris Lessing (1919-2013
Lessing was awarded the Nobel Prize for Literature in 2007 and at 88 was the oldest
person to ever receive the prize.
SOCIALISSUES IN PINTER’S PLAYS
Gülnar CƏFƏROVA
Qafqaz University
gulka_c91@mail.ru
AZERBAIJAN
Harold Pinter was the author of some most-frequently performed plays. One of them is
“The Homecoming”. Written in 1965, “The Homecoming” is considered his master work. It is
a sudden surprise about corruption of family life in the western world. The starting point of
“The Homecoming” is a real situation. Pinter can show his social view in this play
clearly.After having lived in the United States for several years, Teddy brings his wife, Ruth,
home for the first time to meet his working-class family in North London, where he grew up
and which she finds more familiar than their arid academic life in America. After Teddy
comes home and introduces his London family to his wife, Ruth, Max invites her to remain
with them in London. After a few days Teddy leaves his wife as a prostitute with the family
and goes back alone to America. The play ends in senselessness. The main hazard which
occurs behind all communications and expressions is obscurity and unsafety of the human
condition itself. The play discloses Teddy’s family that Ruth has been unhappy in her
marriage to Teddy. Ruth as the wife of university professor, accepts to be a prostitute, but
Pinter never says the reason and he leaves the judgment to the audience. “The Homecoming”
attempts to explain the social position of men and women in the modern drama. In this regard,
the present paper points shortly to the social condition of life in the nineteenth century and
supposes its irrevocable traces on our time and then portrays the reflection of that condition
on modern social drama. From the beginning of “The Homecoming”, Pinter conducts to
affirm an atmosphere of ambiguity, uncertainty around his characters.
Pinter's plays are famous for their use of beats, pauses and silences. Harold Pinter's style
is difficult to pinpoint, and yet is unmistakable. His cleverly written, unwaveringly unsetting
plays need time to settle in one's mind. In addition, to having a style that is difficult to
describe, the plots also defy summary, twisting each summary into a simplistic sketch of the
actual finished work. He takes themes from ordinary people life and welfare. But almost all of
these works which begin without promising any surprise, finish with extra-ordinary,
unexpected and endings whose explanation is impossible. Opening of hide sides of person’s
psychology with ruthless severity is typical either for Pinter’s drama or his cinematic creativity.
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1091
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
Besides, in Pinter’s social drama, women are given the central role and they have attracted
main attention more than men. In compare with men in social welfare, they are more public-
spirited and more self-sacrificing than their partners of the opposite sex. Women stand closer
to children and are commonly more ready to protect and provide them. Pinter is not against
social progress but he is more skeptical about the modern human organization. He is dealing
more with the fact and realities of the modern society than with appearances. He believes right
prices define a healthy and strong society. The main motif of his social drama is the notion of
people’s destiny and humanity in our time. Pinter causes man to realize his personality, his
inner world and his problems, to understand other men and to overcome his limitation and
weak points of his life in his plays.
METONİMİYA, SİNEQDOXA VƏ BƏNZƏTMƏ
(SIMILE) BƏDİİ İFADƏ VASİTƏSİ KİMİ
Şəbnəm CAVADZADƏ
Bakı Slavyan Universiteti
semedzade77@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Bildiyimiz kimi, bədii mətndə obraz yaratmaq üçün dil vahidlərindən istifadə edilir. Dil-
də obraz yaradan əsas dil vahidi sözdür. Söz dilin semantik yarusunun əsas vahidi, təfəkkür-
dəki anlayışların işarəsi, ifadəçisidir.
Söz nominativ vahid olmasına baxmayaraq bir sıra əlavə mənalarda da işlənir. Bu da
dildə məcaz adlandırılır. Məcaz təfəkkürün əsas vasitələrindən biridir. Sözün məcazlaşması
mətn daxilində digər sözlərlə əlaqəli formada baş verir. Söz o zaman məcazlaşır ki, real anla-
yışları obrazlı şəkildə vermək imkanına malik olsun.
Bədii ifadə vasitələrinin istifadəsi bədii əsərlərin daha emosianal, maraqlı olması üçün
vacib olan ünsürlərdəndir. Metonimiya, sineqdoxa və bənzətmə bədii əsərlərdə geniş istifadə
olunan obrazlı təsvir vasitələrindən sayılır.
Metonimiya (metonymy) sözün lüğəvi mənasıyla kontekstual mənası arasında olan
müxtəlif növ əlaqə əsasında yaranır.
Bu əlaqə eyniləşdirmə üzərində deyil, bu iki mənanin arasında yaranan bağlantı üzə-
rində qurulur. Məsələn:
The White house will be announcing the decision today.(Ağ Ev bu gün qərarını eıan
edecək) – buradaThe White house – Amerika Birləşmiş Ştatları prezidenti vəorda isləyənlərin
yerinə istifadə edilib.
Metonimiyada sozün lüğəvi və kontekstual mənası arasındakı əlaqə aydın və nəzərəçar-
pacaq şəkildə olmalıdır. Yalnız bu halda biz obrazlı ifadə vasitəsinin istifadə edildiyini deyə
bilərik. Bədiilik yaradarkən metonimiya adətən ümumiləşən konkret obyektlərə aid olur.
We smiled at each-other, but We did not speak because there Were ears all around us.
(Chase)
Save your breath! I knoW exactly What you have beeb thinking. (bu nümunədə breath
sozü nitq, sözlər mənasında istifadə edilmişdir)
Obrazlı təsvir vasitələrinin digər yayılmış novlərindən biri də Sineqdoxadır
(
yun. fərzet-
mə, azın çox çoxun az mənada işlənməsi). Sineqdoxa (synecdoche) metonimiyanın ən sadə
növü hesab olunur və hissənin bütov kimi yaxud da əksinə göstərilməsidir. İngilis dilində “ear”
(qulaq), “eye” (göz), “hand” (əl) sözləri sineqdoxa yaradır. Sineqdoxaya misal kimi ən sadə
hands (əllər) sözünün workers (fəhlələr), yaxud sailors (dənizçilər), “head" (baş) sözünün cattle
(mal-qara). əvəzinə işlədilməsini göstərə bilərik:
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1092
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
Hands wanted. All hands on deck!
Sineqdoxanın digər növü olan bütövün hissə kimi göstərilməsinə misal aşağıdakını gös-
tərə bilərik:
Stop torturing the poor animal! – burada the poor animal “ the poor dog” əvəzinə işlə-
dilmişdir.
Obrazlı təsvir vasitələrinin digər geniş yayılmış növlərindən biri də bənzətmədir (simile).
Bənzətmədə adi müqayisədir, bu səbəbdən də onu səhv salmaq qeyri-mümkündur. Burada
müqayisə ola müxtəlif obyektin oxşar və ya fərqli cəhətlərinin eyniliyini göstərmək məqsədilə
istifadə olunur. Bənzətmənin istifadəsi bir obyektin tamamilə ayrı bir sinifə aid olan obyekt
ilə əlaqələndirilməsi kimi xarakterizə olunur. Bənzətmənin quruluşunda özünün like, as,such
as, as if, seem kimi formal elemetləri var. Yəni biz verilmiş ifadəyə baxarkən bu sözləri görən
kimi bizə burada bənzətmənin olduğu aydın olur.
It seemed to Kitty that they were all, the human race, like the drops of water in thet river
and they flowed on, each so close to the other and yet so far apart, a nameless flood, to the
sea. (S.Maugham “The painted veil”)
Yuxarıda göstərdiyimiz nümunədə yazıçı insanları su damcılarına bənzədir və bu nümu-
nədə bənzətmənin göstəricisi like elementidir.
Her thoughts floated upon the surface of her mind like little White clouds reflected on a
still lake.(S.Maugham “The painted veil”) (bu nümunədə fikirlər ağ buludlara bənzədilir)
Biz bənzətməyə demək olar ki bütün bədii əsərlərdə rast gələ bilərik.
Gördüyümüz kimi, bədii təsvir vasitələri dildə obrazlılığa xidmət edib, bədii əsərlərin
daha rəngarəng, çalarlı olmasina xidmət edir.
Dostları ilə paylaş: |