Tabiiy rekreatsion resurslar Bularga tabiiy va tabiiy- antropogen geotizimlar, mavsumiy yoki yil
davomida dam olish faoliyatini tashkil etish uchun ichki va tashqi
xossalardir. Turizm va rekreatsiyani rivojlanishiga barcha mamlakatlar,
davlatlar va xalqlar birdek manfaatdor. Bunday manfaatdorlik turistik va
rekreatsion xizmatlarni xorijlik turistlarga ko`rsatish evaziga YaIMning
ko`payishida, valyuta tizimini ta`minlashda, ushbu faoliyat natijasida
byujedga soliq tushumini oshirishda namoyon bo`ladi.
Shu bilan birga, xodimlar ham manfaatdor. Chunki ular o`z
jamg`armalari evaziga dunyoga sayohat qilib hoxlagan mamlakatini, dam
olish maskanlarini va xalqlarni (v.h.k) ko`radi. Dunyo tamaddunidan
baxramand
bo`ladi,
o`zining
intellektual
salohiyatini
oshirish
imkoniyatiga ega bo`ladi. Turizm va sayohatni tartibga solish uchun
mo'ljallangan jahon miqyosidagi, kontinental va mintaqaviy tashkilotlarni
yaratish jarayoni 1920-yillarda boshlangan. XX asr Bu davrda turli
25
darajadagi va malakali xalqaro turizm tashkilotlarining butun tizimi
shakllandi. Bugungi kunda ularning soni 200 dan oshdi. Ularning to‘rtdan
bir qismidan ko‘prog‘i xalqaro turizm industriyasida faol va nufuzli.
Hozirgi kundagi tizimga oid adabiyotlarda turistik va rekreatsion tashkilotlarni ularni milliy va hududiy belgisi bo`yicha yirik 3 ta guruhga bo`ladilar. Bular:
• Xalqaro
• Hududiy
• Milliy
XTT – Xalqaro turistik tashkilotlar: XTT – dunyo miqyosida faoliyat ko`rsatadi va shu doirada hisob – kitob olib boradi. Xalqaro me`yoriy – huquqiy hujjatlar ishlab chiqaradi va shunga amal qiladi. HTT – Hududiy turistik tashkilotlar: Bu tashkilot yer kurrasining ma`lum bir hududlarida faoliyat
ko`rsatadi va ularning huquqiy va faoliyat doirasida shu hududda amal
qiladi. Bularga Markaziy Osiyo davlatlarini qamrab olgan hudud.
Yevropa Ittifoqiga kiruvchi tashkilotlarning hududiy birlashmalari
kabilarni misol keltirish mumkin.
MTT – Milliy turistik tashkilot: Bu tashkilot – ma`lum bir davlatga mansub bo`lib, u o`z faoliyatini
shu davlat, mamlakat miqyosida olib boradi. Bularga O`zbekistonda
“O`zbekturizm” Milliy kompaniyasini misol keltirish mumkin. Turistik
tashkilotlar iqtisodiy asosi, ma’muriy - boshqaruv holati bo’yicha ham
26
turli bo’lishi mumkin. Bu jihatdan ular shu tashkilotning kimga
mansubligi bo’yicha tasniflanadi.