D B YYAT
1. Iacovelli V., Gaziev G., Topazio L. et al. Nosocomial urinary tract infections: A review // Urologia, 2014, 81(4),
p.222-227.
2. Kalsi J., Arya M., Wilson P., Mundy A. Hospital-acquired urinary tract infection // Int. J. Clin. Pract. 2003, vol.
57, 5, p. 388-391.
3. Wenzler S., Sommerkamp H., Ruden H., Dasschner F. Proven and unproven hygiene measures in urology //
Urology, 2003, vol. 42, 1, p. 56-62.
4. Lee N.G., Marchalik D., Lipsky A. et al. Risk Factors for Catheter-Associated Urinary Tract Infections in a
Pediatric Institution // J Urol. 2015, 5347(15), p.3696-3704.
5. Sader H.S., Flamm R.K., Jones R.N. Frequency of occurrence and antimicrobial susceptibility of Gram-negative
bacteremia isolates in patients with urinary tract infection: results from United States and European hospitals
(2009-2011) // J Chemother. 2014, 26(3), p.133-138.
6. Mathai D., Jones R.N., Pfaller M.A. Epidemiology and frequency of resistance among pathogens causing urinary
tract infections in 1,510 hospitalized patients: a report from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program
(North America) // Diagn Microbiol Infect Dis, 2001, 40(3), p.129-136.
7.
Qian L., Camara T., Taylor J.K., Jones K.W. Microbial uropathogens and their antibiotic resistance profile from
hospitalized patients in Central Alabama // Clin Lab Sci. 2012, 25(4), p.206-211.
126
1
. .,
2
. .,
2
. .
1
;
2
,
.
(
)
.
,
-
2014-2016 .
.
,
.coli, K.pneumoniae . ruginosa.
.c li K.pneumoniae
,
-
,
,
,
-
-
.
P.aeruginosa
,
,
,
-
. E.coli, K.pneumoniae,
,
-
ESBL.
1
Atakishizadeh S.A.,
2
Haciyev Y.V.,
2
Garayev Z.O.
HOSPITAL-ACQUIRED URINARY TRACT INFECTION IN SURGICAL CLINICS
1
Department of Infectious Diseases, Azerbaijan Medical University,
2
Department of Microbiology and Immunology, Azerbaijan Medical University, Baku
Summary. Hospital-acquired urinary tract infection in most cases are associated with catheterization and
instrumental invasive procedure. The aim of investigation were studying of the etiologic agents of
nosocomial urinary tract infection and their susceptibility to antibiotics. The etiologic agents of nosocomial
urinary tract infection in most cases were E.coli, K.pneumoniae and P.aeruginosa. E.coli and K.pneumoniae
strains were more susceptible to carbapenems, tigesicline, colostin and more resistant to the beta lactam
antibiotics and cephalosporines. Pseudomonas aeruginosa strains were more susceptible to aminoglycosides
and more resistant to the carbapenems and quinolones. ESBL production is widespread among E.coli and
K.pneumoniae strains.
R yçi: t.e.d., prof. M. liyev
127
J, 2016, 3, 127-131
Klinik praktikadan m lumat
hm dzad .Y., N sirli C. ., M simov H.M., Qas mov Q.C.
D SPLAST K KOKSARTROZUN C RRAH MÜAL C S
Az rbaycan Tibb Universitetinin Travmatologiya v ortopediya kafedras , Bak
2015-ci il rzind Az rbaycan Tibb Universiteti T dris C rrahiyy Klinikas n n Travmatologiya v
ortopediya kafedras n n yerl diyi öb d , bud-çanaq oyna n n artrozu diaqnozu qoyulmu 137 x st d
oyna n total endoprotezl m si m liyyat icra edilmi dir. X st l rin 72%-ni qad nlar, 28%-ni ki il r t kil
etmi dir. Apar lm c rrahi müalic nin n tic l rind n ayd n olmu dur ki, Harris kalas na gör I d r c li
displastik koksartrozlu x st l rin 89,7%-d , II-III d r c li displastik koksartozlu x st l rin 85%-d , IV
d r c li displastik koksartrozlu x st l rin 73,6%-d q na tb x n tic l r ld edilmi dir. Endoprotezl -
dirm zaman xarici ölk istehsal olan implant markalar ndan istifad edilmi dir. Apar lan t dqiqat
n tic sind müalic nin effektivliyinin, koksartrozun d r c sind n, x st nin ya ndan yana x st likl rind n
v m liyyat n texniki c h td n d qiq icra edilm sind n as l oldu u q na tin g linmi dir. Müalic d n
sonra, t krari müayin y g l n x st l rin bütün ikay tl rinin aradan qalxmas , dayaq-h r k t aparat n n
funksiyas n n normal olmas , bu n tic y g linm sin sas verir.
Açar sözl r: Displastik koksartroz, bud-çanaq oyna , total endoprotezl dirilm
:
,
-
,
-
Key words: dysplastic coxarthrosis, hip, total arthroplasty
XXI srd istinad-h r k t aparat n n n
çox yay lm degenerativ-distrofik patologiya-
lar ndan biri bud-çanaq oyna n n displastik
koksartrozudur. R smi statistik m lumatlara
sas n, halinin 21%-i sümük- z l sistemi
x st likl rind n ikay tl rl h kim müraci t
edir [1-3]. Müraci t ed n x st l rin is t x-
min n 50%-nin anamnezind bud-çanaq oy-
na ndak a r lardan ikay tl r sas yer tutur.
Xüsus n bud-çanaq oyna ndak degenerativ-
distrofik patologiyalar n n tic si olaraq x s-
t l rd ba ver n idd tli a r lar, onlar
h kim müraci t etm y sövq edir. Bel likl ,
apar lan ara d rmalar n tic sind m lum ol-
mu dur ki, bud-çanaq oyna n n degenerativ-
distrofik patologiyalar n n 79%-i displastik
koksartrozlar n pay na dü ür ki, bunlar n da
19%-i daha qabar q formalarla mü ayi t edilir
[4-6].
Müasir dövrd bud-çanaq oyna displa-
ziyalar n n müalic sind bir neç beyn lxalq
protokol mövcuddur ki, bunlar da displaziya-
n n a rl q d r c sin gör f rql nir. Qeyd
etm k laz md r ki, bud-çanaq oyna nda apa-
r lan rekonstruktiv m liyyatlar, oyna n ana-
tomik strukturunun b rpas na yön lm kl ,
displaziyalar n daha erk n m rh l l rind v
a rl q d r c si a a olan hallar nda mümkün
olur. Lakin bu tip rekonstruktiv müalic
metodlar sas ikay t olan a r lar n 4-5 il
müdd tin aradan qald r lmas na xidm t edir
v sonrak ill rd a r lar getdikd daha da
idd tl nir [7-10]. X st liyin bu m rh l sind
is , q z l standart kimi oynaq replantasiyas –
bud-çanaq oyna n n total endoprotezl m si
h yata keçirilm lidir. Bu müalic metodunun
üstün c h tl ri, a r n n tamamil aradan götü-
rülm sind n, oyna n funksiyas n n b rpas n-
dan v x st l rin aktiv h yata qay tmas ndan
ibar tdir. Qeyd etm k laz md r ki, vv ll r bu
x st l ri lil kimi qiym tl ndirib müalic ,
etm kd n bel imtina edirdil r. S.Kurtz- n
m lumat na gör , AB -da 2002-ci ild bud-
çanaq oyna n n degenerativ-distrofik patolo-
giyalar n n müalic sind birincili olaraq
193000 x st d endoprotezl m m liyyat
icra edilmi dir [2]. 2006-c ilin r smi statis-
tikas na sas n bel q na t g linmi dir ki,
Rusiyada t xmin n 200000 x st nin bel c r-
rahi m liyyata ehtiyac oldu u halda, c mi
15000 x st d endoprotezl m m liyyat
icra edilmi dir [1].
Tarix n z r sald qda 30 il bundan vv l
displastik koksartrozlar n daha a r d r c l ri
zaman endoprotezl m nin effektl ri az oldu-
undan m hur ingilis ortoped-travmatoloqu
128
J.Charnley-in apard t crüb l r sas n bu
m liyyatlar n icras ndan imtina etmi dir.
Lakin bu ideyan n ksin olan aliml r müalic
metodunun t kmill dirilm si istiqam tind
t crüb l r aparm v bud-çanaq oyna n n
total endoprotezl dirilm sini tövsiy etmi l r
[11, 12]. Uzun ill r rzind s rf olunan m k,
apar lan t crüb l r n tic sind dövrümüzd
daha proqressiv, yeni texnologiyalara
saslanan endoprotezl r i l nib haz rlanm ,
x st l rin bud-çanaq oynaqlar nda itirilmi
funksiyalar n b rpa edilm sin nail olunmu -
dur. n çox diskutabelli aspektl r is a a da-
k lardan ibar tdir: Endoprotezin sirk kasa-
s na yerl diril c k ba hiss sinin müxt lif
pozisiyada t tbiqi, sirk kasas n n yuxar da-
m na sümük plastikas n n istifad si, implat n
sementli v ya sementsiz istifad sinin mü -
t r kliyi v bud-çanaq oyna n n tam ç x
zaman endoprotezl m nin metodlar .
in m qs di. Bud-çanaq oyna n n endo-
protezm sinin m qs di, x st ni a r sindro-
mundan xilas etm k, oyna n h r k tliliyini
b rpa etm k, traf n istinad-h r k t funksi-
yas n t min etm k v yeri in normalla ma-
s na nail olmaqd r. Bu göst ril nl r o zaman
ld edilir ki, endoprotezin sirk kasas kom-
ponenti anatomik pozisiyada yerl sin v bu
zaman traf n uzunlu u v z l l rin tonusu
b rpa edilmi olsun [1, 5, 9, 13].
T dqiqat n material v metodlar . Az rbaycan
Tibb Universiteti T dris C rrahiyy Klinikas nda,
Travmatologiya v ortopediya kafedras n n yerl diyi
öb d bir il rzind , y ni 2015-ci ild 137 x st üz -
rind bud-çanaq oyna n n endoprotezl m m liyyat
icra etmi ik. m liyyatlara sas göst ri bud-çanaq
oyna n n displastik koksartrozlar olmu dur. Bu
x st l rin 72%-ni qad nlar, 28%-ni is ki il r t kil
etmi dir. Ya bölgüsün gör x st l r sas n 45-50 ya
aras nda olmu dur. X st l rd n toplanm anamnezl r
sas n m lum olmu dur ki, uzun ill r f rqli diaqnozlar
sas nda müalic alm lar. sas patologiyan n n d n
ibar t oldu unu n x st l r, n d x st l ri müalic
ed n h kiml r bilmi dir. Displastik koksartroz özünü
sas n a r ikay tl ri il büruz verir. X st l rin
a r lar ad t n çanaq nahiy sind n müxt lif sah l r
irradiasiya etdiyind n, ya bel k l finin radikuliti, ya da
periferik sinirl rin nevriti kimi qiym tl ndirilmi v
x st l r buna gör müalic alm lar. Apar lm yanl
v effektsiz müalic nin n tic si olaraq zamanla a r
ikay tl ri s ngim mi , ksin daha da idd tl nmi ,
patologiya daha d rinl mi v n hay t ortoped-
travmatoloqa müraci t etmi l r. X st l r edilmi sad
ön-arxa görünü lü rentgenoqrafiyalardan ayd n olmu -
dur ki, bud-çanaq oyna ndak anadang lm displaziya
m l g lmi koksartrozun sas s b bi olmu dur. Bu
x st l rin anamnezl rind anadan olark n ortoped-
travmatoloq müayin si olmad qeyd edilir. Eyni
zamanda bel m lum olur ki, sah pediatrlar yeni-
do ulmu un müayin sini aparark n mövcud ola bil -
c k diplaziyan n z rd n qaç rm v yenido ulmu
u aq bud-çanaq oyna diplaziyas il böyümü dür.
Anamnezd diqq timizi ç k n sas m qamlardan biri
d qad n x st l rin çoxunda a r lar n do u dan sonra
meydana g lm si olmu v b d n ç kisinin artmas
patologiyalar n d rinl m sil mü ayi t edilmi dir.
Bud-çanaq oyna displaziyas diaqnozu qoyulduqdan
sonra bir çox hallarda h kiml r konservativ müalic y
üstünlük vermi dir. Lakin apar lm konservativ müa-
lic l r effektsiz oldu undan x st l rd a r sindromu
idd tl nmi , oynaqlarda h r k t m hdudlu u yarana-
raq h min traf n z l l rind atrofiyalar meydana
g lmi dir.
Klinikam za daxil olan x st l rd klinik-laborator
v rentgenoloji müayin apar lm d r. Klinik ikay t-
l rin anamnezind n tutmu , a r sindromunun xarak-
teri, traf n funksional aktivliyi v özün xidm tin
imkanlar d qiql dirilmi dir. Rentgenoloji müayin -
l rin n tic l rini bud sümüyü ba n n proksimal his-
s y do ru miqrasiyas na gör J.F.Crowe metodu üzr
dörd d r c y bölmü ük. Müayin zaman bud-çanaq
oyna n n anatomo-rentgenoloji göst ricil rini qiym t-
l ndiririk, sirk kasas n n d rinliyinin d r c sini xarak-
teriz edirik, diafiz-boyun buca n , arp buca n ,
Viberq buca n v budun ba n n sirk kasas t r fin-
d n n d r c d örtüldüyünü analiz edirik. 137 x st d
156 m liyyat icra edilib. 28 x st d I d r c li
displastik koksartroza gör endoprotez m liyyat icra
edilib, onlardan 7-si ki i, 21-i is qad n olmu dur. Ya
h dl ri is 34-79 aras olmu dur. 156 m liyyat n 52-si
x st l rd II d r c li koksartroza gör , qalanlar is III-
IV d r c li koksartroza gör icra edilmi dir. Bir klinik
mü ahid mizi diqq tiniz çatd r r q:
X st T., 50 ya nda sa bud-çanaq oyna-
nda olan idd tli a r lar, h r k t m hdu-
diyy ti, axsama ikay tl ri il ATU TCK-n n
travmatologiya v ortopediya kafedras na
müraci t etmi dir. Apar lan anamnestik sor-
udan a kar olmu dur ki, x st bud-çanaq
oyna n n anadang lm ç x il do ulmu -
dur. U aq ya lar ndan heç bir müalic alma-
m v sad c yeri in pozulmas oldu una
gör müxt lif türk çar metodlar il masaj
edilmi dir. Lakin heç bir n tic ld edilm -
mi dir. lk a r simptomlar is do u dan
sonra meydana g lmi dir. Lakin buna gör d
sad c konservativ a r k sici müalic alm -
d r. Biz müraci t ed nd is x st nin a r lar
çox idd tli, h r k td tam m hdudiyy t v
ciddi n z r çarpan yeri pozulmas qeyd
olunurdu. Bud-çanaq oyna n n ön-arxa pro-
yeksiyas nda apar lm rentgenoloji müayin
n tic sind x st y sa bud-çanaq oyna nda
Crow IV d r c displastik koksartroz diaq-
nozu qoyulmu dur.
129
kil 1. Sa bud-çanaq oyna n n Crow IV d r c li kil 2. m liyyatdan 9 ay sonra kontrol
displastik koksartrozu ç kilmi rentgenoqrafiya
Fiziki müayin miz n tic sind m lum ol-
mu dur ki, x st d sa bud-çanaq oyna nda
aktiv bükm h r k ti 60°, passiv bükm d is
80°, açma h r k tind 20° kontraktura, diz
oyna 90° bükülü v ziyy td oldu u halda iç
v bay r h rl nm h r k tl ri 15°-d n sonra
idd tli a r larla mü ahid edilirdi. Bud-
çanaq oyna nda yax nla d rma v uzaqla -
d rma h r k tl ri is 10°-d n art q mümkün
olmam d . z l gücü sa a a trafda n -
z r çarpacaq d r c d z ifl mi di, sa a a
trafda 3 sm-lik q sal q qeyd edilirdi. X st
stasionara yat r ld , bütün laz mi müayin l r-
d n keçirildi v anestezioloqlar m liyyat
olunmas il ba l heç bir ks-göst ri in olma-
d q na tin g ldikd n sonra 02.05.2015 ta-
rixind operativ müalic edildi. m liyyat za-
man , endotraxeal narkoz (ETN) alt nda x st
yan üst uzad lm v ziyy td operasiya masa-
s na al nd . Sa a a traf 3-4 d f antiseptik
m hlullarla silindi v steril örtükl rl örtüldü.
Sa bud sümüyü üz rind t xmin n 14 sm
ölçüd lateral k sik apar ld . D ri v d rialt
toxumalar k sil r k iti v küt üsulla ayr ld .
Budun enli z l sini g rginl dir n fassiya k -
sil r k s rb stl dirildi, orta sar z l si lif-
l ri araland . Kiçik sar z l si k sildi, oynaq
kapsulu a karland v bud boynuna paralel
olaraq k sildi. Bud sümüyü boynu ld edildi,
bud sümüyünün boynu perpendikulyar olaraq
kiçik burmadan iki barmaq proksimal t r fd n
elektrik mi ar il k sildi, osteotomla ayr ld ,
tribu on vasit sil boyun ba qar q ç xar ld .
H qiqi sirk kasas n n içi pulvinar toxuma (piy
toxumas ) il hat oldu undan, öz funksiya-
s n yerin yetirm diyind n ölçül ri çox kiçik
idi v buna gör d , yeni yuva yarad ld v
oyucular vasit sil oyuldu. 15°-lik anteversiya,
45°-lik bucaq alt nda inklinasiyada uy un
sirk kasas komponenti (32-48 mm) yerl -
dirildi. Komponentin yuxar arxa hiss sind n
25 mm-lik vint il t spit edildi. Sirk kasas
dam n n yet rliyini t min etm k üçün oyulmu
süng ri sümükd n ibar t transplantant qoyul-
du v 2 d d vint vasit sil t spit edildi. Bud
sümüyü bay r rotasiyada adduksiya v ziyy tin
g tirildi, rimmerizasiya (bud kanal n oymaq
üçün prosedur) edildi, raspalarla (oyulmu
kanala endoprotez üçün q lib haz rlanan pro-
sedur) uy un laz mi ölçüy q d r oyuldu.
Raspalama zaman sümüyün kompakt hiss si-
nin taml pozuldu una gör , bir d d serklaj
(paslanmayan m ftil) vasit sil b rkidildi. Uy-
un femoral stem (endoprotezin bud sümü-
yün aid hiss si) (10-12/14) yerl dirildi, 15°
anteversiya t min edildi, daha sonra modul-
yar ba (medium 12-14) yerl dirildi. Oynaq
yerin sal nd , h r k t diapazonu yoxlan ld .
K silmi z l l r uy un olaraq b rpa edildi.
Hemovak drenaj qoyuldu, budun enli z l sini
g rginl dir n fassiya v dig r yum aq toxu-
malar qat-qat tikildi, aseptik sar qoyuldu.
m liyyat a rla mas z keçdi. Reanimatoloq-
lara c rrahi m liyyat sah si üçün laz mi
t yinat veril r k x st reanimasiya öb sin
t hvil verildi.
130
a b c
kil 3. Koksartroza gör total endoprotezl dirm operasiyas ndan 9 ay sonra
x st nin bud-çanaq oyna n n h r k tetm qabiliyy ti
X st , 9 ay sonra kontrol müayin d n
keçirilmi dir ( k. 2). Apar lm müayin l r
zaman sa bud-çanaq oyna n n h r k t
diapazonunun, yeri in, sa a a trafda z l
gücünün norma daxilind olmas qeyd al n-
m d r. Verdiyi anamnestik m lumatlarda is
h r k t v sakitlik zaman heç bir a r n n
olmad n qeyd etmi dir ( kil 3 a, b, c)
N tic . X st l rimizin yax n v uzaq n ti-
c l rini öyr n rk n biz n çox J.F.Growe-nin
t snifat na gör 87,1% x st d a r sindromu-
nun davaml yox olmas n v traf oynaqla-
r n n funksiyas n n yax la mas n qeyd et-
mi ik. Displastik koksartrozlu x st l rimizin I
d r c li olanlar nda n yax n tic l r ld
etmi ik. Y ni 89,7% yax n tic olmu dur
(Xarris kalas na gör orta bal 89±2,1 b rab r
olmu dur). II-III d r c lil rd 85% (orta bal
82±3,9) v IV d r c li displastik koksartroz-
larda is 73.6% (orta bal 77±5,6) olmu dur.
Bu göst ricil r x st l rin ya ndan, cinsiy-
y tind n, yana ged n x st likl rd n v hans
marka endoprotez istifad sind n as l d r.
Qeyd etm k laz md r ki, m liyyatdaxili
dövrd a rla malar 2%, m liyyatdan sonra
is 3,1% olmu dur. Displastik koksartozlu
x st l r endoprotezl rin seçiminin t tbiqi
displaziyan n d r c sind n, m liyyatqaba
sasl yoxlamadan, implant n növünd n v
onun komponentinin sirk kasas na düzgün
yerl dirilm sind n as l d r. Budun andan-
g lm yüks k ç x zaman total endoportez-
l m texniki c h td n çox ç tin m liyyat
hesab edilir: implant n seçimi f rdi olaraq
apar lmal , çoxsayl modell r aras ndan ölçü-
l rin , tipin , münasib sirk kasas na uy un-
la d r lmal d r. ks halda a rla malar tör n
bil r.
d biyyat
1.
. .
,
-
.
,
, 2007. 297 .
. 56
2. Katz J. N. ssociation between hospital and surgeon procedure volume and outcomes of total hip replacement in
the United States medicare population // J. Bone Joint Surgery 2001? Vol.83 – A, p. 1622-1629
3. Kurtz S. – Prevalence of primary and revision total hip and knee arthroplasty in the from 1990 through 2002 //J.
Bone Joint Surgery 2005, vol87 – A, p.1487-1497
4.
. .
(
).
,
,
1996, 357 .
208
5.
. . –
.
.
. 1986, 3, . 1-5
6.
. .
.
//
.
. 2002, 1, . 94-117
7.
. .
//
. . .
1998, 8 . 82-85
8.
. .
.
. … . . . .
2012,
197
131
9.
. .
//
. . .
2005, 2 . 70-75
10. Wedge J. H. Osteotomy of the pelvis for the management of hip disease in young adults //Canadian J. Surgery
1995, vol.38 p.25-32
11. Charnley J. Low-friction arthroplasty in congenital subluxation of the hip //Clin. Orthop. 1973 N91, p.98-113
12. Charnley J. The nine and ten years results of the low friction arthroplasty of the hip //Clin. Orthop. 1973, N95 p.9-
25
. .,
. .,
. .,
. .
,
.
2015
137
,
-
.
72 %
, 28% –
.
-
89,7%
-
I
, 85%
II-III
73,6%
IV
.
-
.
-
,
,
c
.
,
.
Dostları ilə paylaş: |