М Л Ш M \ bu yerda: M — xomashyoning molekulyar massasi;
Mj — hosil qilinayotgan mahsulotning molekulyar massasi.
Asosiy mahsulot va yordamchi mahsulotning yo'qotilgan miqdorlari
texnologik jarayon reglamentiga binoan belgilanadi.
Chiqindi va qo‘shimcha mahsulotlaming hosil bo‘lish normasi ishlab
chiqarishning material balansiga qarab aniqlanadi.
Har qanday ishlab chiqarishning material balansi strukturasi umumiy
holda quyidagi tarkibiy elementlardan tashkil topadi:
A + В = Q +
q l + q 2+ q3 + P, + P2
bu yerda: A — asosiy material;
В — yordamchi material;
Q — kerakli hosil qilinayotgan mahsulot;
q, — o'zining asli holini yo‘qotmagan, maxsus ishlov berilmasdan
qaytadan ishlab chiqarishga qaytarilishi mumkin bo'lgan asosiy mahsulot
qoldiqlari;
q2 — reglamentga binoan olib borilgan texnologik jarayon natijasida
hosil bo‘layotgan chiqindi va qo‘shimcha mahsulotlar;
q3 — q o 'sh im ch a m ahsulotdan foydalanish natijasida hosil
bo‘layotgan, ishlab chiqarishda foydalaniladigan chiqindilar, masalan,
ishlatib bo‘lingan katalizator;
Pj — qaytarib b o ‘lm aydigan (A) — asosiy xom ashyo va
materiallaming yo'qotilishi (bug‘lanish, quritish, purkash va h.k.lar
natijasida);
P2 — qaytarib bo'lmaydigan (B) — yordamchi materiallaming
yo‘qotilishi.
63
Mustaqil o ‘zlashtirish uchun savollar 1. Atmosfera havosining ifloslanish yo ‘llari. 2. Neftni qayta ishlash jarayonida havoning ifloslanishi. 3. Atmosfera havosining avtotransport tutun gazlar bilan ifloslanishi. 4. Changning asosiy xossalari. 5. Atmosfera havosi ifloslanishining oldini olish chora-tadbirlari.
