Shartli belgilar
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ishlab chiqarishning
markazlashuvi 50 yaxshi kokslanadigan ko‘mir konlari joylashgan 5000 gektardan ko‘proq yer, ming milyadan uzunroq temiryo‘l, 100 dan ortiq savdo kemalari shu trestning qo‘lida edi. Rokfellerning „Standart oyl“ tresti jami neft mahsulotining 90 foizini, okeanlarda qatnaydigan yuzlab paroxodlarni o‘z qo‘liga oldi. 1914-yilga kelib, aholining 2 foizini tashkil etgan sarmoyadorlar milliy boylikning 60 foiziga egalik qila boshladi. Qishloq xo‘jaligidagi tub o‘zgarishning mazmunini qo‘l mehnati o‘rnini mashina- ning tobora ko‘proq egallab borishi tashkil etdi. 1860—1910-yillar oralig‘ida AQSHda fermerlar soni 3 marta ko‘paydi. Qishloq xo‘jaligida foydalaniladigan yer esa 160 mln. gektardan 352 mln. ga yetdi. AQSHda G‘arbiy Yevropaga o‘xshash qirol xonadoni ham, Sharq mamlakatlaridagi singari yirik zamindorlar ham, katta-katta mulklarga ega bo‘lgan cherkov yer egaligi ham yo‘q edi. Òez orada qishloq xo‘jaligi texnikalari ixtiro qilindi. Bular xashakni press qiladigan mashina, g‘alla o‘radigan va yanchadigan mashina (kombayn), ekuvchi, qirquvchi, po‘st archuvchi, yerni yumshatuvchi, o‘g‘it sochuvchi, kartoshka ekuvchi, somon quri- tuvchi, uy parrandalari inkubatori kabilardan iborat bo‘ldi. Qish- loq xo‘jaligida ilm-fan yutuqlari ham keng qo‘llanila boshlandi. Janubda fuqarolar urushidan keyin katta o‘zgarishlar yuz berdi. Qulchilik tugatildi. Aholi faollashdi. 1870-yilda AQSH konstitutsiyasiga tuzatish kiritildi. Unga ko‘ra, „irqi, terisining rangi yoki ilgarigi qullik holatini bahona qilib“ saylovlarda ishtirok qilishni har qanaqasiga cheklash bekor qilindi. Janubdagi shtatlarning yangi hukumatlari tarkibida qora tanli aholi ham qatnasha boshladi. Davlat maktablari tizimi vujudga keltirildi. Adolatli soliq tizimi joriy etildi. Irqiy kamsitish qonunlari bekor qilindi. Mahalliy hokimiyat organlari de- mokratlashtirildi. Keksalar, nogironlar va yetim-yesirlar uchun xayriya jamiyatlari tashkil qilindi. Kongress 1872-yilda Janubdagi sobiq isyonchilarga umumiy afv berish to‘g‘risidagi qonun qabul qildi. Ayni paytda, isyon boshliqlaridan 500 ga yaqin kishining davlat vazifalarida ishlashi taqiqlandi. Bu hol plantatorlarning eski tartiblarni tiklash uchun Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|