Shartli belgilar
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mustamlakachilik
imperiyasining yaratilishi Buyuk Britaniya bilan yaqinlashuv 28 riga mos kelardi. Chunki, bu davrda xalqaro maydonda Germaniya uning birinchi raqibiga aylanib qolgan edi. Nihoyat, Fransiya — Buyuk Britaniya yaqinlashuvi yuz berdi. Bu yaqinlashuv 1904-yilda ular o‘rtasida bitim imzolanishi bilan yakunlandi. Bu bitim ularning mustamlakalar masalasi yuzasidan kelishuvlarini o‘zida aks ettirgan edi. Xususan, Fransiya Buyuk Britaniyaning Misrdagi harakatlariga bundan buyon to‘sqinlik qilmasligini, Misrning Buyuk Britaniya ta’sir doirasida ekanligini tan oldi. O‘z navbatida, Buyuk Britaniya Fransiyaning Marokashdagi manfaatlarini tan oldi. Marokash sultoni o‘z vazifasini bajara olmasligi ehtimoli borligi va shunday bo‘lib qolsa, Marokash hududining Gibraltar bo‘g‘oziga bevosita tutash bo‘lgan qismini Ispaniyaga berish belgilab qo‘yildi. Marokashning qolgan qismini Fransiya o‘z qo‘liga olishi ko‘zda tutildi. Buyuk Britaniya uchun Gibraltar bo‘g‘ozi Fransiyaning emas, boshqa o‘zi uchun xavfsizroq bo‘lgan Ispaniya tasarrufida bo‘lishi ma’qul edi. 1904-yilgi ikki davlat o‘rtasidagi bitim aslida Buyuk Britaniya va Fransiya o‘rtasida harbiy-siyosiy ittifoq to‘g‘risida shartnoma tuzilganligini ham anglatar edi. XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Rossiya va Avstriya-Vengriya munosabatlari tobora yomonlashib bordi. Bunga ikki davlat manfaatlarining Bolqon yarimorolida keskin to‘qnash kelganligi sabab bo‘ldi. 1879-yilda Germaniya va Avstriya-Vengriya harbiy-siyosiy ittifoqining tuzilishi hamda bu ittifoqqa Italiyaning qo‘shilishi vaziyatni yanada murakkablashtirdi. Shunday bir sharoitda Fransiya va Rossiyaning yaqinlashuvi tabiiy bir hol edi. Germaniyaning yanada kuchayib ketishini istamagan Rossiya Germaniyaning Fransiyaga qarshi yangi urush ochish rejalariga to‘sqinlik qilib keldi. 1882-yilda „Uchlar ittifoqi“ning tashkil etilganligi Fransiya bilan Rossiyani yaqinlashishga majbur etdi. Nihoyat, 1891-yilda bu ikki davlat o‘rtasida ittifoq bitimi tuzildi. Bitimga ko‘ra, bu ikki davlatdan biriga tashqi hujum sodir etilganda, har ikki tomon bir vaqtning o‘zida harbiy safarbarlik e’lon qilishi ko‘zda tutildi. Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|