Tiflopsixologiyanın pedaqoji elmlər sırasında yeri Tiflopsixologiyanın predmeti, vəzifə prinsip və tədqiqat metodlar

Tiflopsixologiyanın tiflopedaqogika və surdopedaqogika ilə bağlılığı

Müasir dövrdə də görmə qüsurlu uşaqların təhsilinə xüsusi diqqət yetirilir. Görmə qüsurlu uşaqların təhsil müəssisələri sisteminə məktəbəqədər müəssisələr, məktəblər, xüsusi peşə müəssisələri, korların reabilitasiyası üçün məktəblər və s.aiddir. Bu müəssisələr dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir. Görmə qabiliyyəti zəif olan uşaqlar öz əlilliklərini daha çox hiss edə bilirlər. Onlar bəzən əlilliklərinə görə, bəzən də cəmiyyətin onları düzgün dərk etməməsinə görə mənfi hisslər keçirirlər. Görmə qüsurlu insanların yaşadığı bu mənfi hissləri minimuma endirmək və bu duyğuların öhdəsindən gəlmək üçün erkən yaşlarından görmə qüsurlu uşaqların tərbiyəsi onların inkişafı üçün vacibdir. Bu gün xüsusi təhsil məktəblərində görmə qüsuru olan şəxslərə məktəbəqədər və ibtidai təhsil xidmətləri verilir. Kombinə edilmiş xüsusi məktəbəqədər müəssisələrdə 2 yaşdan 7 yaşa qədər uşaqlar psixoloji- pedaqoji müayinə əsasında uşaq bağçasına qəbul olunurlar. Məktəbəqədər müəssisələrdə uşaqlarla işləməkdə əsas məqsəd - bu uşaqların düzgün müalicəsi nəticəsində görmə qabiliyyətinin mümkün qədər bərpası və inkişafı, həmçinin kor və zəif görən uşaqların məktəbə hazırlanmasıdır. Məktəbəqədər müəssisələrdə təlim-tərbiyə işi uşaqların idrak proseslərinin, emosionl- iradi sferanın, motor sahəsinin və bütövlükdə şəxsiyyət xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla qurulmuş xüsusi bir proqrama uyğun olaraq həyata keçirilir.
Xüsusi uşaq bağçasında görmə qüsurlu uşaqların pedaqoji işinin əsas prinsipləri:
• Görmə qüsurunu düzəltmək üçün optik vasitələrin düzgün istifadəsi; • Kor və zəif görmə qabiliyyətini kompensasiya etmək üçün xarici dünya ilə tanışlıq (ekskursiyalar, müşahidələr) üçün xüsusi iş aparmaq; • Mərhələli əməliyyat tapşırıqları (əl əməyi, dizayn, modelləşdirmə, tətbiqi və s.) əsasında əsaslandırıcı və praktik işlərin hazırlanması; • Görmə qüsuru olan uşaqlar üçün uşaq bağçası və internat məktəblərində müəllim və valideynlər arasında davamlılığın təşkili.
Görmə qüsurlu uşaqları ixtisaslaşdırılmış uşaq bağçasına göndərmək daha münasibdi, çünki; Belə uşaq bağçalarında uşaqların təhsili və inkişafı pozulmanın xüsusiyyətləri nəzərə alınaraq həyata keçirilir; Xüsusi bir bağçada görmə qüsurlu uşaq həm təhsil alır, həm də xəstəliyinə uyğun müalicə edilir; Belə bağçalarda digər bağçalar nisbətən qruplar daha kiçikdir - təxminən 8-15 nəfər. Yəni uşaqlara daha çox diqqət yetirilir; Bu uşaq bağçalarında uşaqların təlim-tərbiyəsi üçün xüsusi avadanlıq və texnika mövcuddur; Bu bağçalarda qüsurlu uşaqlara heç kim bir uşağa lağ etməz. Belə halda  uşağın özünə inamı artır
Görmə qüsurlu uşaqlar məktəb həyatının ilk illərində mənfi duyğulara qapılır, bu da özünəinamın aşağı düşməsinə səbəb olur. Bu məktəblilər mövqelərini dəyişirlər, müəllimlərlə fərqli münasibət qurmağa başlayırlar, onlarda motivasiya sahəsində inkişaf azalır, nəticədə müəllim və sinif yoldaşları ilə münasibətləri pisləşir. Təhsil aldığı müddətdə görmə qüsurlu şagirdlərdə aşağıdakı xüsusiyyətlər özünü göstərir:

• 
  İntellektual və emosional- iradi sferanın inkişafında pozulmalar;
  
• 
  Müəllimlər və sinif yoldaşları ilə münasibət qura bilməməsi;
  
• 
  Mühitə uyğun olmayan davranış;
  
• 
  Məktəb problemlərindən və ya müəllimlərin fiziki səviyyəsində qorxu.
  

Bütün bunların fonunda uşaqlar məktəbə getmək, oxumaq və sinif yoldaşları ilə dost olmaq istəmirlər. Beləliklə, görmə qüsulu uşaqların təlim və tərbiyəsi prosesinin düzgün qurulması və psixoloji xüsusiyyətləri nəzərə alaraq effektiv metodların seçilməsi belə uşaqların tam ünsiyyətə daxil olmasını təmin etməyə və bilik səviyyələrini artırmağa kömək edəcəkdir. Görmə qüsurlu uşaqlar həmçinin internat məktəblərində təhsil alırlar. İnternat məktəblərində tədris proqramı adi məktəblərlə demək olar ki, eynidir. Yeganə fərq bu məktəblərin 12 illik olmasıdır. Bunun da səbəbi bu məktəblərdə dərsliklərin Brayl əlifbası ilə hazırlanmasıdır. Qeyd edək ki, Brayl əlifbası ilə oxumaq və yazmaq ləng və çətin olduğu üçün orta məktəb proqramının tam başa çatması və mənimsənilməsi üçün görmə qüsurlu uşaqlar 12 il təhsil alırlar. İnternat məktəblərində kor və görmə qabiliyyəti zəif olan insanlar 12 illik təhsil müddətində orta təhsil alırlar. Belə məktəblərdə hər sinifdə 10-12 uşaq təhsil alır. Bu sahə ilə tiflopedaqogika elmi məşğul olur.